Max Pam (001)

Ingewikkeld verhaal door Max Pam vanmorgen in de Volkskrant. Het gaat uiteindelijk over de jongen die een paar ruiten van een restaurant insloeg en verklaarde dat hij dat gedaan had omdat Trump Jeruzalem tot hoofdstad van Israël wil maken. Maar in de aanloop daarnaartoe heeft Pam het over een enorme reeks van verschillende Joden. De auteur neemt ons via de sjoel die Liberaal Joodse Gemeente heet en een andere sjoel die orthodox heet, mee naar de feministe avant la lettre die ook zijn moeder was, en de man die God en de Joodse identiteit en alle andere identiteiten heeft afgelegd en ook Pams vader was. Pam meldt dat hij de man daar voor altijd dankbaar voor is, wat ons lezers tot de slotsom brengt dat Pam zelf dan ook wel alle identiteiten zal hebben afgezworen.
Het heeft er bijna iets van dat in Pams verhaal iedereen zich wel een beetje Jood voelt, of wil voelen. Zoveel verschillende Joden, terwijl -zoals Pam ons niet vergeet te melden- er niet zoveel Joden over zijn. Een houterige vaststelling dus, die op een vreemde manier terugkomt in de titel van het artikel. Een mond vol: Soms lijkt het of de oorlog voor Joden niet gewonnen is. Waarschijnlijk bedoelt Pam hiermee te zeggen dat het af en toe er op lijkt dat de Joden de oorlog niet gewonnen hebben.
Hoe nu?
Ik wist niet dat de Joden de oorlog zouden hebben gewonnen. Wie heeft zulks ooit beweerd? In ieder geval de overlevenden niet.
Winnaars en verliezers. Tijdens mijn Finse jaren heb ik genoegzaam mogen leven in een maatschappij waarin de laatste oorlog in elk aspect diametraal anders wordt herinnerd als op de gracht van Max Pam. Finland vocht aan de zijde van Nazi-Duitsland. Toch heb je er alles wat wij ook hebben: helden, heldenverhalen en doekjes voor het bloeden. En weet je: de verliezende held komt er helemaal niet bekaaider af dan de onze die toch aan de andere kant, de ‘goede’ kant, zijn best heeft gedaan. Integendeel, je zou willen dat de nabestaanden van een verzetsmens hier net zo in het zonnetje zouden worden gezet als de kinders van een voormalige Oostfrontstrijder in het Finse...
Dat werkt dus voor geen meter, die tegenstelling tussen winnen en verliezen. Dat heb ik daar leren begrijpen. Er waren geen winnaars, Max Pam. Toen niet en nu niet. Er zijn in een oorlog alleen maar verliezers. Wil je het niet van een verliezer aannemen, vraag het dan es aan een winnaar...

(JoopFinland)