Dag Bib (007)

De verloofde van de in september 1941 door de Gestapo gearresteerde Klaas den Dikken was Helene ten Cate Brouwer. Een maand nadat haar geliefde achter de tralies verdween werd ook zij door de Duitsers in de kraag gevat. Zij kreeg pas landelijke bekendheid in de jaren zestig toen de voormalige Britse contraspionage-expert Oreste Pinto in zijn boek Spycatcher een ernstig bijgekleurd hoofdstuk aan haar "case" wijdde, dat gedramatiseerd op de Nederlandse televisie dreigde te worden vertoond. Via de rechter wist zij die uitzending te voorkomen. Helene was voor haar verzetswerk ter dood veroordeeld, maar die straf werd op 21 april 1942 omgezet in een langdurige gevangenisstraf. Zij werd overgebracht naar een minder vrolijk onderkomen in Krefeld, maar werd in december ontslagen en ter beschikking gesteld van de Sicherheitspolizei in Nederland. Daar stond zij vier maanden onder toezicht van Kriminalrat Schreieder en diens chef Wilhelm Harster, die beiden hoofdrollen vertolkten in het beruchte Englandspiel. Volgens sommigen een spel dat de Duitse inlichtingendiensten en de Britse SIS niet tegen maar met elkaar speelden om het harde, meest linkse verzet uit te roeien. Helene leek een goede kandidaat om in die tragedie een gastrol te vervullen. Zij werd in februari 1943 naar de spionnenopleiding in het Haagse Zorgvlied gezonden. In oktober van dat jaar kreeg zij als eerste standplaats Rome toegewezen, waar ook Harster van tijd tot tijd zijn opwachting maakte na zijn overplaatsing naar Italië in de zomer van dat jaar. De SD-chef was daar betrokken bij geheime onderhandelingen over een separate vrede in het westen met SIS-agenten en de Amerikaanse vertegenwoordiger in Zwitserland, Allen Dulles. Toen in juni 1944 Italië officieel de oorlogspijp aan Maarten gaf, werd Helene door haar Duitse opdrachtgevers in Rome achtergelaten als stay-behind agent. Of ze in die functie van groot nut is geweest, is in nevelen gehuld. Na de oorlog bleef zij in ieder geval onbestraft. Harster kreeg als een van de hoofdverantwoordelijken voor de uitroeiing van het verzet in Nederland 12 jaar voor zijn mik, waarvan hij er acht uitzat! Een jaar na zijn vrijlating werd hij benoemd tot Oberregierungsrat in Beieren mede dankzij een aanbevelingsbrief van prins Bernhard en andere hooggeplaatsten in Nederland, waaronder bonzen uit het voormalig verzet. Bib? Heel goed mogelijk.