De Russische familie (005)

maandag 24 november-2003
Op 21 augustus 1999 viel een indrukwekkende verzameling rubberzolen van de FBI de burelen van de Bank of New York binnen en nam het hele administratieve boeltje van Natasha Garfunkel Kagalovsky in beslag. Natasha was geen juffrouw Corrie binnen de bank. Ze was een van de vice-presidenten en had de zaken met het voormalige Oostblok onder haar beheer. Haar echtgenoot Konstantin Kagalovsky was ook al geen lulletje lampepit. Kort nadat Jeltsin de deur had opengezet voor de vrije entrée van westerse witteboorden-criminelen en zijn eigen mafia in staat had gesteld de was buiten de deur te doen vertegenwoordigde Kagalovskykortstondig zijn land bij het IMF. Die post ruilde hij na enige tijd in voor een hoge positie bij Menatep, de bank van Michael Khodorkovsky die zich juist opmaakte voor een veroveringstocht. Daarbij werd in 1996 via een uiterst suspecte operatie een weldadig meerderheidsaandeel verworven van Yukos, de tweede oliemaatschappij van Rusland. Khodorkovsky was op slag een van de grootste olieboeren ter wereld. In 1998 ging Menatep officieel op de fles en Konstantin werd Michaël’s plaatsvervanger bij Yukos. De raid van de FBI op Natasha’s bullen in het bovenlaatje van haar bureau was een rechtstreeks gevolg van de in scène gezette ondergang van Menatep. De bank van Khodorkovsky werd er namelijk van verdacht voor in totaal zo’n slordige 40 miljard dollar zwart geld via o.a. de Bank of New York en haar Israëlische component Inter Maritime te hebben witgewassen. Bijvoorbeeld via rekeningen van de in Londen geregistreerde onderneming Benex Worldwide Ltd. die onder leiding stond van de Russische zakenman Peter Berlin. Diens vrouwtje Lucy Edwards was net als Natasha vice-president bij de Bank of New York en beheerde in die hoedanigheid het Londense filiaal. Dit schattige echtpaar zorgde ervoor dat een deel van de buit keurig werd weggezet in exotische oorden waar Piet Belasting een man van horen zeggen was. De rest werd teruggesluisd naar moedertje Rusland en gebruikt voor overnames van veelbelovende bedrijfjes of pakketten aandelen.
Peter (en Lucy’s) handelsvehikel fungeerde tevens als distributeur van commerciële magneten en fietsen die de officieel in Pennsylvania ingeschreven onderneming YBM Magnex van Simeon Mogilevich op de markt bracht. Blijkbaar een geniale Russische zakenman, die Simeon. Zijn bedrijfje groeide in vier jaar tijd van minkukel tot gigant met een omzet van 1 miljard dollar. Op papier. Maar hij was dan ook de leider van wellicht Rusland’s grootste mafiafamilie, die niet alleen geïnteresseerd was in de productie van fietsen en magneten maar ook in wapen- en drugshandel, prostitutie, gokken, afpersing en andere leuke dingen uit de speelgoedwinkel. Dit hand in hand gaan van misdaad en witte boorden is uiteraard niet specifiek Russisch. Vandaar misschien dat hier aanvankelijk zo geschokt werd gereageerd op de arrestatie van Khodorkovsky. En ons ijverig werd voorgehouden dat Putin daarmee de liberalisering van de Russische economie en zelfs het democratiseringsproces op losse schroeven had gezet. Geen “open society” dus in het verschiet, maar de dictatuur van de oude nomenclatura. Inmiddels is de rust teruggekeerd en zijn de rijen weer gesloten. Michaël bleek inwisselbaar. Stay tuned.