25 jaar Wereldwinkel Vught

Het is 1980. De tijd van kruisraketten, en demonstraties daartegen. Een Koude oorlog, Lubbers, Wiegel en Van Agt. De muur is nog niet gevallen, Europa niet verenigd. De Club van Rome heeft de milieu-alarmklok geluid en overal beginnen mensen te beseffen dat het misschien niet zo eerlijk verdeeld is in de wereld. Oorlog, armoede, ellende. Hongersnood en dood. Biafra, Chili, Argentinië. Het achtuurjournaal lijkt af en toe net een horrorfilm. Mensen roeren zich, willen verandering, zèlf iets kunnen doen. Zo ook in Vught. Coen de Jong en Rien Gosma zetten de eerste stappen voor een winkel met eerlijke handel. Een Wereldwinkel. Een wat? Een winkel die haar produkten rechtstreeks bij de makers in de Derde Wereld inkoopt en ze zonder winst of uitbuiting verkoopt. Nou, dat klinkt goed.

Op 8 november 1980 maakt notaris Mommers de oprichting bekend. De St. Janskerk aan de Hoogstraat stelt een afgesloten ruimte beschikbaar en door Betsy Thijssen wordt de groeiende groep vrijwilligers met raad en daad bijgestaan.
De Wereldwinkel was een nogal aparte winkel. Er werkten een stuk of twintig jongeren, allemaal vrijwillig natuurlijk. Ook pater Berk had een belangrijke rol in het geheel. Eigenlijk was de Wereldwinkel in het begin meer een informatiecentrum. Een plek waar je veel informatie kon vinden over alles wat met ontwikkelingssamenwerking te maken had. De zeer uitgebreide bibliotheek werd door mensen van heinde en verre bezocht en de Wereldwinkel Vught had dan ook de naam een bron van kennis te zijn. Het was een bruisende plek waar werd gediscussieerd en gefilosofeerd over hoe het in deze wereld anders kan. Eerlijker kan. En men ging naar buiten, de straat op, de school in om lezingen en uitleg te geven, mensen bewust te maken van de wereld om hen heen. Maar ook om te demonstreren tegen waar men het niet mee eens was. Kernwapens bijvoorbeeld. Onder het motto "alle kernwapens de wereld uit" werden er bussen geregeld en vertrok men naar Den Haag voor een massale demonstratie. Er werd samen gewerkt, samen actie gevoerd. Met Pax Christi, Amnesty International en XminY.
Een ander bekend initiatief was de Vredesweek onder begeleiding van Pater Toon Timmermans. Dat waren grote happenings die veel Vughtenaren zich nog levendig voor de geest kunnen halen. Ja, het waren roerige en drukke tijden.
Maar we zouden bijna de produkten vergeten. Je hebt zo'n naam tenslotte niet voor niets. Verkocht werd er dan ook. Eerst werd er ingekocht bij de SOS Wereldhandel en de vrijwilligers zorgden er dan voor dat geen koper de winkel verliep zonder het verhaal achter de produkten te weten. Want dáár ging het toch eigenlijk om.
In 1987 besloot de Wereldwinkel dat ze wel een eigen ruimte wilde hebben. Nu zag de gemeenteraad het helemaal niet zitten om zo'n rebellenclub een eigen plek te geven. Maar na veel praten kregen ze dan toch eindelijk het "huisje achter de bieb", op de Dorpsstraat 16 toegewezen. Ze mochten het kosteloos in gebruik nemen voor de duur van vijf jaar. De muizen en het vocht moesten ze maar op de koop toenemen. Met veel man en vrouwkracht werden de handen uit de mouwen gestoken en het pandje opgeknapt. In het nieuwe pand, waar vooral een vast publiek kwam met veel trouwe klanten werd er meer aandacht besteed aan de verkoop van produkten. Er kwamen meer mooie verkoopbare en eerlijke produkten. Deze werden en worden allemaal gecontroleerd op "eerlijkheid" door de landelijke vereniging waar alle Wereldwinkels bij aangesloten zijn. Ja, de produkten werden belangrijker maar men bleef de straat op gaan. Zo werd er elke week in een andere wijk van Vught oud gereedschap opgehaald dat opgeknapt werd en dan naar de Derde Wereld ging. Ook het oud papier werd met een kar opgehaald, maar de trouwe bezoekers namen hun doosje kranten gewoon mee naar de Wereldwinkel. Natuurlijk ging de opbrengst naar een goed project. En niet te vergeten de tweedehands speelgoedactie. Vughtse kinderen leverden hun oude speelgoed in en dat werd dan weer verkocht in de winkel. Met de opbrengst voor een kinderproject uiteraard. Ach, welke Vughtenaar heeft er eigenlijk niet bijgedragen aan het succes van de Wereldwinkel?
En met de groei van projecten en produkten, groeide de ambitie. De winkel werd te klein, de vrijwilligers bleven enthousiast aan de weg timmeren en de wens voor een grotere winkel ontstond. Hans Jansen van de Robert Coppesstichting gaf uitkomst. Nu 10 jaar geleden, in 1995, ging hij namelijk een activiteitencentrum inrichten voor mensen met een lichamelijke en visuele beperking. Op het voorste gedeelte zat een winkelvergunning en Hans benaderde daarvoor de Wereldwinkel. Die namen het aanbod gretig aan. Een echte winkel met een professionele inrichting ontstond. Nu hoefden ze nooit meer onder te doen bij andere winkels. Trots dat ze waren.
Het is 2005. Er wordt natuurlijk nog steeds onversaagd doorgewerkt. Er is immers nog steeds veel armoede en onrecht in de wereld. Nog steeds worden arbeiders uitgebuit en krijgen ze een veel te laag loon voor hun produkt. Nog steeds bepalen de rijken wat er gebeurt. En dus bestaat de Wereldwinkel. Nog even bruisend en actief als de afgelopen 25 jaar. Er zijn wisselende collecties en steeds nieuwe produkten in de huidige Wereldwinkel te vinden. Als het even kan gaan ze nog steeds de straat op. Markten en kerkvieringen langs met een kraam. Ook zijn het gereedschap- en tweedehands speelgoedproject nog steeds een groot succes.
Het is 10 september 2005. De landelijke vereniging bedacht dat de Wereldwinkel wel een landelijke nieuwe huisstijl konden gebruiken. Dat de Wereldwinkels in het land n