Mobutu en de vernietiging van Zaïre

Eenieder die in de gelegenheid is geweest politieke literatuur over Zaïre te lezen, weet heel goed dat gedurende meer dan een kwart eeuw Zaïre geregeerd wordt door een despoot. Wat bizonder is aan deze diktator is dat hij welbewust zijn land heeft geplunderd en geruïneerd, een land met een zeer rijk potentieel en één der giganten van het Afrikaanse kontinent. Als gevolg daarvan is Mobutu voor het Zaïrese volk een wreed, onmenselijk en moordzuchtig heerser. Hij is de uitdrukking van het kwaad in al haar dimensies.
De redevoering van 24 april 1990, uitgesproken in het aanzicht van de gehele wereld, over het aan de macht komen van de demokratie in Zaïre werd door Mobutu als antwoord gezien aan het Zaïrese volk dat zich voorbereidt om op een dag met hem af te rekenen. Hij heeft zich er rekenschap van gegeven dat het Zaïrese volk ten einde raad was en noch hem, noch zijn regime meer wilde steunen. Dat verklaart het vurige verlangen naar radikale veranderingen door het Zaïrese volk vanaf 24 april 1990 tot op de dag van vandaag. En daardoor is het ook duidelijk dat Mobutu de situatie in Zaïre niet kan verbeteren; hij kent de gevoelens van de meerderheid der bevolking niet. Wat hij ziet is de macht, de rijkdom, de eer en de genoegens. Dat is zijn drijfveer sinds hij op 24 november 1965 aan de macht kwam: het najagen van al deze dingen en het verzekeren van zijn macht om er tot zijn dood van te kunnen genieten. Het is triest te moeten konstateren dat een dergelijk staatshoofd niet alleen nutteloos is, maar vooral schadelijk voor Zaïre. Hele generaties heeft hij verwoest en deze verwoesting gaat gewoon door. Hieronder een eenvoudige kijk op de aktuele situatie in Zaïre, vanaf het inzetten van het demokratiseringsproces op 24 april 1990 tot de dag van vandaag.

sociaalpolitieke voorwaarden
Op politiek vlak is Mobutu er langs de weg van valse onderhandelingen in geslaagd meer dan tien overgangsregeringen op te zetten die slechts de verdediging van de diktatuur en de verrijking van haar hovelingen tot doel hadden. Verder veranderde er niets. Stel je voor dat een minister van de Birindwa-regering 12.500 dollar per maand opstreek, nog exclusief de materiële 'voordelen' die zijn funktie met zich meebrengt, en dat een soldaat van het reguliere leger nauwelijks 5 dollar krijgt, terwijl een lid van het privéleger van Mobutu, de speciale presidentiële divisie, zo'n 3000 dollar krijgt. Een salaris dat het maandelijks inkomen van 12 dollar van een staatsambtenaar ver overstijgt.
Op sociaal vlak zijn de levensvoorwaarden voor de bevolking verder verslechterd. Na de plunderingen die door Mobutu zijn verricht voelt het volk zich in de steek gelaten. Maar ook de staatsambtenaren en onderwijzend personeel behoren niet tot de geliefden van Mobutu. Gedurende maanden hebben zij geen salaris ontvangen. Ook de diplomatieke vertegenwoordigers van Zaïre in het buitenland zijn niet gespaard gebleven. Dat is een van de redenen waarom Kengo Wa Dondo, de huidige premier van Mobutu, meer dan de helft van de vertegenwoordigingen in het buitenland gesloten heeft. De woede van Mobutu richt zich vooral tegen de studenten, de generatie van morgen, de oppositie en allen die strijden voor verandering. De dood blijft als een pestepidemie in dienst van de alleenheerschappij van Mobutu. Iedereen is miljonair geworden met mooie woorden en beloften. Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat het land meer dan een halve eeuw achteruit is gegaan.

ekonomie
Op ekonomisch gebied heeft Mobutu gezorgd voor een komplete desorganisatie van het land. Wat overblijft is een problematische ekonomie. Hij heeft een eind gemaakt aan de produktie van de kopermijnen van de Gecamines in Shaba, de spil van de Zaïrese ekonomie, door de Kasai uit Shaba te verjagen. Dit alles om zijn profetie te rechtvaardigen: "Na mij de zondvloed". Er bestaat vandaag de dag geen enkele infrastruktuur meer; wegen, scholen, universiteiten, ziekenhuizen, enzovoort zijn ten prooi gevallen aan Mobutu. En niet alleen dat, maar ook de door Mobutu gewenste inflatie door de uitgifte van nieuwe, ongedekte coupures, heeft afdoende bijgedragen aan de ekonomische ramp. De verduistering van openbare financiën, de ongekontroleerde vlucht van valuta's, een Centrale Bank die een 'privéonderneming' is geworden zijn de negatieve effekten die iedere poging om tot ekonomische herordening te komen blokkeren.
Op het gebied van de binnenlandse veiligheid staan de privémilities van Mobutu en een deel van het reguliere leger aan de kant van de diktator en hebben altijd een permanente bedreiging gevormd voor het Zaïrese volk. Deze dreiging is sinds de redevoering over demokratie alleen maar heviger geworden. De repressiekrachten laten overal hun sporen van dood en verderf achter. Het geweld en de onderdrukking staan slechts ten dienste van de belangen van de machthebbers in het land. Massamoorden op studenten in Lubumbashi, in Mbuji-Mayi, op christenen, op de Kasaï in Shaba, arrestaties, martelingen, gewelddadige huiszoekingen, branden en verdwijningen zijn de kenmerken van het regime van maarschalk Mobutu sinds zijn redevoering van 24 april 1990. Als u de slechtheid van de maarschalk wilt leren kennen, neem dan een positie in tegenover zijn regime. En de resultaten die dan volgen: bomaanslagen, brandstichtingen, moorden en standrechtelijke executies door de DSP en haar mantelorganisaties. Journalisten, politici, uitgevers, evangelisten, opposanten, enzovoort, allen hebben te maken gehad met de boosaardigheid van de diktator. Door hem en zijn handlangers is de situatie in Zaïre onhoudbaar, de leugen regeert overal, het demokratiseringsproces gehoorzaamt niet meer aan het schema dat door haar initiator is opgesteld, de rechtsstaat bestaat niet meer, niemand leidt niemand. En het nationale leger, dat slecht betaald wordt, brandschat en plundert de vreedzame burgers.
In dit alles begrijpt Mobutu nog steeds niet dat dit het gedrag is van een cynisch en onzinnig mens. Dit onbeschaafde en immorele gedrag van de maarschalk wordt ondersteund door zijn fortuinen, zijn westerse bondgenoten, zijn handlangers en door het occultisme. Tijdens zijn hele regeerperiode heeft Mobutu zich toegelegd op het bijeengaren van een fortuin dat hem een plaats biedt tussen de rijken der wereld. Zich bewust van de noodlottige konsekwenties van zijn hebzucht, was Mobutu er reeds zeker van dat op zekere dag de zaak zou ontploffen. Hij heeft zich hierop voorbereid door het veiligstellen van zijn fortuin en de aankoop van wapens. En het is nu dat hij op deze middelen rekent. En het is met arrogantie en minachting dat hij kijkt naar de gerechtvaardigde roep van het Zaïrese volk om verandering.
Behalve op zijn fortuin, rekent Mobutu vooral op zijn westerse bondgenoten. Men vindt hen in de officiële kringen, onder zakenlieden en geheime genootschappen. Sommigen zijn voor Mobutu zijn meesters, en anderen door hem met de rijkdommen van Zaïre gekorrumpeerde en omgekochte mannen en vrouwen. De rijkdommen van Zaïre worden gevormd door de verkoop van kobalt, koper, uranium, goud, zink, nikkel en diamant, door internationale hulp en zelfs door de verkoop van bepaalde gebieden in het land aan hen die Mobutu maar genoeg bieden. Het is met behulp van deze onmenselijke internationale plunderaars dat Mobutu zijn land verwoest en de natie geruneerd heeft. Dat is zijn buitenlandse steun. Het zijn ook degenen in het buitenland die al zijn akties ondersteunen om aan de macht te blijven.
Zoals Mobutu rekent op zijn westerse bondgenoten, rekent hij niet op zijn handlangers. Dat zijn in feite gewetenloze mannen en vrouwen, inkompetente, onverantwoordelijke, hebzuchtige machthebbers die het onrecht, de uitbuiting, de onderdrukking, de armoede en ellende van het Zaïrese volk ondersteunen. Mobutu gebruikt hen als zijn 'basis van populariteit' in het binnenland. En zij die hem ondersteunen door hun misdaden op ieder vlak blijven onbestraft.

satanisme
Tenslotte blijft ook het satanisme een fundament van het politieke systeem van Mobutu, oftewel het Mobutisme, aangezien in punt tien van het 'Memorandum van de militant' (Forcad 1986), de catechismus van de MPR (de partij van Mobutu en als enige aan de macht in Zaïre), beschreven staat dat "de gedachten, de lessen en de handelingen van de president en oprichter van de M.P.R. niets anders zijn dan de wilskracht van een man die wordt opgelegd aan een heel volk opdat dit voortgaat volgens de ijdelheid van zijn gedachten." Het is dus een persoonscultus, van verafgoding en bijgevolg van satanisme.
De occulte praktijken in het algemeen, en die van het Mobutisme in het bizonder, zoals de 'Primacuria', hebben zich tijdens het bewind van Mobutu in Zaïre verder uitgebreid. Aangezien het mystieke praktijken zijn die zich in de duisternis afspelen, kent niemand de exacte omvang. Wat men weet is dat hun verbreiding in de hand werd gewerkt door roofzucht en zinnelijke begeerte.
Volgens de bekentenissen van bepaalde naaste oud-medewerkers van Mobutu, met name Sakombi Inongo en Charles Bofossa, behoren het fetisjisme, het occultisme en de maraboutage (Zaïrese voodoo) in de praktijk tot de voorliefdes van de intellectuele en leidende kringen in Zaïre. In deze milieus kan geen enkele activiteit worden verricht zonder het vooraf consulteren van waarzeggers of het maken van bezweringen. Emmanuel Dungia, ex-geheim agent van de Zaïrese overheid, beschrijft in zijn boek 'Mobutu en het geld van Zaïre' (ed. Harmattan 1991, pag. 47) de betovering van president Mitterand door Mobutu als volgt: 'tijdens een séance wordt hem gevraagd zich te concentreren op een foto van de heer Mitterand die was aangebracht op een luipaardvel. Hij moet de foto langzaam vertrappen, van de mond tot aan de top van de schedel. Hem wordt gevraagd zijn lid op de foto te leggen voor hij naar bed gaat. De laatste aanbeveling: het vermijden van iedere echtelijke of buitenechtelijke intimiteit voor de reis naar Parijs'.
Met hun riten, hun occulte praktijken en extravagante gebruiken behielden zij geen enkele reinheid meer, noch in het leven, noch in het huwelijk. Het gevolg is dat alle gebreken in de Zaïrese maatschappij door het Mobutisme zijn versterkt.

Uit het voorafgaande kunnen wij concluderen dat het werkelijke probleem van Zaïre voor alles bij de mens ligt, en niet in de structuur of de infrastructuur. Zaïre is zeker geen Haïti, maar hun dagelijkse tragedies zijn vergelijkbaar. Wanneer de Zaïrese pyromaan en zijn handlangers zullen doorgaan met het beheersen van Zaïre, zal de toekomst van het land altijd duister blijven. Zaïre zal niet uit de politieke en sociaal-economische chaos kunnen komen, tenzij het land wordt geregeerd door nieuwe mannen en vrouwen, intelligente mannen en vrouwen, competent door hun eerbaarheid en hun christelijke waarden. Dit zijn de mensen die de evolutie van het menselijk bestaan, van de burgerlijke activiteiten en de instellingen van het land centraal stellen. Alle intelligentie en rijkdom van het land moeten uiteindelijk samenkomen. Dit is een gewetenskwestie aangezien het individu het collectief van het Zaïrese volk niet mag uitsluiten als fundamenteel element in de opbouw van Zaïre op een nieuwe basis. Een democratisch Zaïre, waarin het Zaïrese volk niet meer aan de zijlijn van haar rechten, wensen en het beheer van haar land staat.
Zuzi Bilo B.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 278, 21 oktober 1994