Tante Pos liegt en jokt tot ze zwart ziet

Cassettepost wordt standaard beluisterd; retourzendingen van postorderporno worden onderschept (wordt toch niet over gereclameerd!); papiergeld in een envelop voelt anders dan gewoon papier en is dus gemakkelijk te jatten. Zie hier enkele kleine geneugten op de werkvloer van tante Pos. Het management kijkt boos, roept cosmetisch wat, maar weet, c'est la vie.

Verder is het management druk, druk, druk met reorganisaties, gemiddeld 2,3 tegelijk, en natuurlijk met de wereldwijd vermaarde accuraatheid en snelheid. Hier geldt als zo vaak dat indien iets bewezen wordt met percentages en statistieken er gelogen wordt. De als fabelachtig snel verkochte overkomstduur van post is een leugen. Enerzijds is het een gemiddelde over alle post (gewone één-op-één privépost doet er veel langer over dan partijenpost), anderzijds geeft dat fabelachtige percentage de snelheid per posthandeling; een gemiddelde brief wordt drie keer behandeld. Dus niet 94% de volgende dag in huis, maar 92% van 92% van 92%; toch effe wat anders.

De leugentjes gaan dieper. Tante Pos verkoopt de over elkaar duikelende reorganisaties naar klant en personeel met verbetering snelheid, concurrentiepositie, arbo-vriendelijker en meer van dit soort pr-praat. De praktijk liet bijvoorbeeld de vorming van expeditieknooppunten zien. Twaalf, eerst landelijk aangestuurd en vervolgens door vijf daartoe gevormde regio's. Inmiddels zijn eerst die regio's opgeheven (enkele duizenden arbeidsplaatsen) en vervolgens zijn die twaalf knooppunten vervangen door zes voor briefpost en drie voor pakjes. Voorlopige tussenbalans: vele vervroegde pensioneringen en forse vertragingen in de postbezorging.
Beleid en zeker voorspellen is moeilijk voor de tante; zo wordt ze ieder jaar opnieuw overvallen door de kerstdrukte.

De leugentjes gaan dieper. Alle reorganisaties hebben in feite maar één rode draad. Het om zeep helpen van klassieke ambachten zoals postsortering door ze te fragmenteren, te automatiseren en dus geschikt te maken voor lagere inschaling en beloning. Zo is postsortering, vele decennia ingedeeld in schaal 5, sinds midden jaren tachtig via schaal 3 gedaald naar schaal 2 en 1 nu.
Tel uit je winst is een te simpele conclusie: de enige echte reorganisatie bij Tante Pos de afgelopen jaren is het vervangen van een goed betaalde, redelijk opgeleide, prettig vakbondsgeorganiseerde werkvloer door een etnische waar het management naar believen in kan rondbanjeren. Geen gezeur, minder weerwoord, minder vakbond, geen hechte band met de tante, minder kosten, jummie.
Zie hier een van de onzichtbare pijlers van het poldermodel. Het vervangen van de witte onderkant van de werkvloer door een zwarte. Eigenlijk runt de tante gewoon een oerhollands bedrijf.

Zand

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 335, 27 augustus 1999