Groen Links in B&W van DenBosch

"groen" is niet per definitie "fris"

Zit zojuist wat te lezen over de Sociale Dienst in Utrecht: "Mensen die langer dan drie jaar met een minimum inkomen, een inkomen op bijstandsniveau, moeten rondkomen krijgen recht op een categoriale uitkering. Ze hoeven niet meer aan te tonen dat duurzame gebruiksgoederen via bijzondere bijstand vernieuwd moeten worden, maar krijgen geld voor vervanging. Dat geld is bedoeld voor de aanschaf van of het sparen voor duurzame gebruiksgoederen, maar is wel vrij te besteden" (Werklozenkrant Utrecht nummer 68, juli 1998). Tsja, de Utrechtse gemeentepolitiek is de Bossche niet, dat is duidelijk. Wat een verschil met de situatie in dit muffe DenBosch. Want hier worden mensen die financieel afhankelijk zijn van een uitkering en gezamenlijk bijvoorbeeld een gasfornuis gebruiken nog steeds met méér dan 100 gulden per maand op hun uitkering gekort!

door Evert Verwaelst

Er is in het Kleintje reeds zeer veel opgeschreven en afgemopperd over het schandelijk a-sociale beleid van de Bossche Gemeenteraad en de Gemeentelijke Sociale Dienst. Alhoewel het intern (zowel politiek als ambtelijk) een gigantische bestuurlijke chaos is, slaagt de ambtenarij er hier altijd in om als haantje de voorste op te treden als het op nieuwe bezuinigingen op Sociale Zaken neerkomt.
Topambtenaar H.J. Frerichs bouwde als directeur van de Gemeentelijke Sociale Dienst de organisatie jaren geleden om. Van een traditionele uitkerings-organisatie naar een 'no-nonsense'onderneming waarbinnen "zakelijkheid", "rendement", "management" en "human resources" kernbegrippen zijn geworden. In 1996 werd hij voor deze reorganisatie beloond en benoemd tot directeur van de sector Cultuur, Welzijn en Sociale Zaken. Zijn rol bij de GSD werd overgenomen door Lucy Zweers van Roosmalen, die zojuist heeft aangekondigd te zullen vertrekken.
Maar er zijn meer verwikkelingen: ten tijde van ambtenaar "afknijper" Frerichs was PvdA-wethoudster Joke van de Beek politiek verantwoordelijk voor deze omwenteling. Zij werd een paar jaar geleden opgevolgd door Rosmalens Belang wethouder Henk Goedhart. Deze wekte de indruk wel wat te willen veranderen maar kreeg er niks, maar dan ook helemaal niks doorheen. De macht van topambtenaar Frerichs bleef onaantastbaar en deze overvleugelde Goedhart totaal. Dit bleek kraakhelder tijdens de periode van invoering van de Nieuwe Algemene Bijstand Wet (zie ook het artikel "aanhoudende sociale ellende" in het vorige Kleintje Muurkrant). Goedhart heeft tijdens zijn wethoudersperiode immer de schijn van goedbedoelendheid tentoongespreid, maar tijdens zijn ambtsperiode is de boel feitelijk verder verslechterd. De sociale dienst-repressie heeft ondertussen schunnige vormen bereikt. In principe wordt daar tegenwoordig gewoon elke uitkeringsgerechtigde als potentiële fraudeur bejegend.

nu mag GroenLinks het proberen
De grote politieke tombola in DenBosch van de afgelopen maanden heeft inmiddels een nieuwe wethouder van Sociale Zaken opgeleverd. Het is GroenLinks boegbeeld Evelien van Onck geworden. Na de nodige kuiperijen waarover overigens prachtige commentaren in het Brabants Dagblad zijn verschenen heeft Groen Links zich uiteindelijk laten lenen voor een periode politieke verantwoordelijkheid.
Ongelooflijk! Al jaren is het juist Evelien van Onck die zich vaak als enig gemeenteraadslid scheen druk te maken over de steeds verdergaande repressie en terreur van de Sociale Dienst. Het is juist Evelien van Onck geweest die opkwam voor de slachtoffers van Frerichs. En juist zij is nu wethoudster geworden van Sociale Zaken! Dat gaat GroenLinks veel stemmen kosten, dat is wel duidelijk... want je denkt toch niet dat zij de gemeentelijke verordeningen zal gaan herschrijven? Of dat ze de almacht van Frerichs zal doorbreken?
GroenLinks zit nu in een eenzame minderheidspositie binnen een uitermate rechts college van Burgemeester en Wethouders van DenBosch,en zal er niet aan ontkomen om gewoon "collegiaal te besturen". Politiek opportunisme van de bovenste plank heeft dit meeregeren tot resultaat gehad. GroenLinks afdeling DenBosch zit momenteel middenin een enorme chaos en er woedt een heftige strijd om de macht. Twee hoofdbestuursleden hebben recent hun positie ingeleverd: voorzitter Marc Eysing Smeets en secretaris Peter van Doremalen. Juist tijdens deze huidige bestuurlijke crisis maken ze deze klassieke fout! Rechts (PvdA, CDA, VVD en Rosmalens Belang) schuift de zwarte piet naar GroenLinks en Evelien van Onck die al jaren van vele honderden Bossche burgers groot politiek vertrouwen heeft gekregen zal hiervoor over een aantal jaren de politieke afrekening gepresenteerd krijgen. Zoals Henk Goedhart Evelien van Onck had kunnen vertellen (en waarschijnlijk ook wel gedaan zal hebben) is het topambtenaar Frerichs die de scepter zwaait over de sector Sociale Zaken, en feitelijk het beleid van de Sociale Dienst bepaalt. Evelien van Onck zal niet bij machte zijn dit heerschap te ontslaan. Sterker nog: die Frerichs kan helemaal niet ontslagen worden, tenminste niet zolang hij niet betrapt kan worden op corruptie of iets dergelijks (tips - ook anoniem - graag naar Postbus 703, DenBosch :-).
Dit betekent dat GroenLinks een wethouder heeft geleverd op een moment dat de afdeling Sociale Zaken, in vergelijking met de afgelopen jaren, volledig gereorganiseerd is. Mensen worden kant en klaar gestoomd voor de (altijd al grillige) wensen van het bedrijfsleven. Loonslaven zijn er nodig, liefst zo kneedbaar en murw mogelijk gemaakt door ontelbare malen met 't hoofd tegen de kastjes en muren te zijn opgelopen. Zonder noemenswaardig verzet zitten duizenden mensen in een gesubsidieerd baantje. "Melkert één tot en met zoveel" is inmiddels een volkomen ingeburgerd antwoord op de vraag "wat doe jij?". Arbeidsbureau, Sociale Dienst en Uitzendbureaus handelen ondertussen onderling in (goedkope) arbeidskrachten. Er wordt reeds gexperimenteerd met geprivatiseerde ondernemingen die een paar jaar uitkeringsgeld gaan innen met de belofte uitkeringsgerechtigden aan "een betaalde baan te helpen". Ondertussen is er een speciale afdeling "regie" opgericht bij de gemeentelijke sociale dienst DenBosch, welke wordt geleid door iemand die zo'n project in de Amsterdamse Bijlmer heeft opgezet. (Welke politiek verantwoordelijke is hiermee trouwens akkoord gegaan?)
Iedereen schijnt vergeten te zijn dat al die uren betaalde arbeid ook nog moeten leiden tot één of andere vorm van geluk, een goed gevoel, een blijk van waardering, een toekomstperspectief of zoiets. De huidige banen-rat-race leidt echter tot overvolle Riaggs en flinke pillenslikkerij. In deze periode gesymboliseerd middels eindeloze files op weg naar die bij-elkaar-gewerkte vrije dagen die 'men' doorbrengt op overvolle stranden vanuit peperdure kippenhokken. Leve de maatschappelijke carrière en de arbeidsethos!

GroenLinks heeft nu - op papier - de kans om te laten zien waar ze staat! Een eigen wethoudster op Sociale Zaken en dan nog wel Evelien van Onck! Dat zou toch moeten gaan leiden tot een vorm van basisinkomen, of op z'n minst een omwenteling bij de Sociale Dienst: dat mensen daar geholpen worden als uitkeringsgerechtigden in plaats van frauderende steuntrekkers? Dat mensen die eigen ideeën hebben aangaande hun eigen werk enthousiast geholpen gaan worden in plaats van dat ze afgesnauwd worden omdat die ideeën niet altijd passen in de rigide sociale zekerheids-wetjes en regelingetjes. Dat uitkeringsgerechtigden verlost worden van arrogant en neerbuigend gedrag van SD-medewerkersters en schandelijke brieven waarbij vrijwel altijd de suggestie gewekt wordt dat de 'klant' schuldig is, waaraan en waarvan dan ook...

Maar nee, de politieke werkelijkheid van vandaag de dag ziet er heel anders uit. GroenLinks is niet te beroerd om netjes aangepast het pluche te bezitten. Af en toe wat mondelinge verontwaardiging lijkt voldoende om het eigen stemvee tevreden te houden. Geïnspireerde politiek lijkt achterhaald en ouderwets. Eenmaal politiek verantwoordelijk (gemaakt) gaat het stemmen, dus zetels, dus carrières en dus inkomens kosten: zo zijn de regeltjes en zo wordt het spel gespeeld. Maar ja, dat is lange termijn denken en daar zijn niet zo heel veel politici mee bezig. De eigen zittingstermijnen liggen vast en dat zijn meestal de kaders waarbinnen enigszins nagedacht wordt. Wat daarna gebeurt is iemands anders z'n probleem. En zo komt het dat er vrijwel niemand bezig is met een werkelijk alternatieve samenleving. Dat er gestopt wordt met de dagelijkse uitstoot van gif en rommel. Dat mensen als oud vuil behandeld worden. Dat defensie, justitie en politie corrupt zijn. Dat we met ons allen zitten te gapen wanneer duidelijk wordt dat de Nederlandse Militaire Inlichtingendienst foto-rolletjes inpikt en oorlogsmisdaden in de doofpot stopt... Dat... Ach!... laat ook maar... En als iemand nog één keer de zin "kloof tussen de kiezers en de gekozenen" durft te gebruiken, dan...

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 324, 28 augustus 1998