Mijn brief aan het westen

Voor of tegen de conventie van Genève.
Door Richard Mpembo-Mukebay Lumbady, opposant uit Zaïre en lid van de Union pour la Démocratie et le Progrès Social (UDPS = Unie voor de Demokratie en de Sociale Vooruitgang).

Beste lezers,
In deze periode stellen de Nederlandse en internationale publieke opinie zich vragen over het waarom van de aanwezigheid van grote hoeveelheden vluchtelingen in Europa, en in het bizonder in Nederland, en het lot dat voor hen is weggelegd door hun westerse gastgevers. Wij hebben hierover de nodige beoordelingen gemaakt en kunnen vanuit onze hoedanigheid als politiek vluchteling onze mening geven, waarbij wij vooral willen ingaan op de toepassing van de Conventie van Genève van 28 juli 1951 en het toegevoegde protocol van 31 januari 1967.
Aangezien wij van de veronderstelling uitgaan dat we in een land verblijven dat een rechtsstaat is, van gerechtigheid en vrijheid, moet onze belangrijke kritiek niet gezien worden als onaangenaam, maar zal juist aan dezen en genen de mogelijkheid bieden om tot een herziening van hun werkmethoden te komen, opdat iedereen kan bijdragen aan een volmaakte toepassing van de Conventie van Genève, in alle gevallen waarin het kandidaat-asielzoekers betreft.
Want, één ding is zeker en verifieerbaar: met het feit dat het aantal vluchtelingen de laatste jaren zodanig vergroot is, houden de meerderheid van de regeringen in de westerse landen die vluchtelingen ontvangen, zich in naam aan de Conventie van Genève. Maar bepaalde landen spreken voorkeuren uit: zij zeggen dat zij slechts vluchtelingen uit die en die landen willen, zodat zij die uit andere landen komen bij hen niet welkom zijn. Ziedaar de discriminatoire en onrechtvaardige politiek die zich op dit moment in geheel Europa voordoet. Wanneer de westerse landen verklaren dat zij rechtsstaten zijn, van gerechtigheid, demokratie en met respekt voor de mensenrechten, dan geloven wij dat ze in staat zijn te kijken naar de voorbeelden van de Derde Wereldlanden, die op spektakulaire wijze bewijzen dat iedereen recht gedaan kan worden en de goede wil bezitten om zich in de praktijk te houden aan de Conventie van Genève en het toegevoegde protokol.
Maar wij zijn er welhaast van overtuigd dat de buitenlandse politiek van Duitsland niets van doen heeft met de Conventie van Genève, want in Duitsland worden slechts vluchtelingen geaksepteerd die komen uit Albanië, uit de landen van de voormalige Sovjet-Unie en enkele andere landen van Oost-Europa. De kandidaat-asielzoekers die uit andere landen komen worden voor het merendeel gediskrimineerd en zelfs met agressie behandeld, velen worden het slachtoffer van racisme, iets dat vooral opgaat voor de vluchtelingen uit Afrika. De operatie 'jacht op de Afrikaan' heeft veel slachtoffers gemaakt en totnutoe heeft geen enkele pressie op Duitsland een eind kunnen maken aan deze schendingen van de mensenrechten en van de Conventie van Genève, waarvan Duitsland mede-ondertekenaar is. De Nederlandse regering stelt asielvragers die uit Duitsland komen in het ongelijk wanneer zij een hernieuwde aanvraag in Nederland doen. Wij denken dat iemand die asiel in Duitsland aanvraagt permanente veiligheidsgaranties nodig heeft, maar als deze niet gegeven kunnen worden op grond van iemands ras of positie als buitenlander, moet toch elders getracht kunnen worden een asielaanvraag te doen? Een ander land heeft niet het recht deze aanvraag af te wijzen, want de Conventie voorziet in het recht te vluchten naar een ander land. Dit is niet anders voor de Zairese vluchtelingen die zich onveilig voelen in België. Ons zijn gevallen bekend van politieke opposanten uit Zaïre die werden opgepakt in België, teruggestuurd naar Zaïre waar zij werden gemarteld of gedood door het diktatoriale bewind van Mobutu. Volgens betrouwbare bronnen uit Zaïre zijn tien uit België uitgewezen Zairezen vanaf hun aankomst op het internationale vliegveld van Kinshasa tot op de dag van vandaag spoorloos. Dit is een van de redenen die maakt dat het grootste deel van de vluchtende Zairese oppositie er de voorkeur aan geeft in een ander land dan België politiek asiel aan te vragen.
Wat er momenteel in Nederland gebeurt laat veel te wensen over en toont aan dat men zich begint te onttrekken aan de verplichtingen van de Conventie van Genève. Wij konstateren een ongelijkheid in het toestaan van bepaalde groepen vluchtelingen en de weigering van andere groepen. Wij zijn ervan overtuigd dat wanneer men een statistische studie zou maken van de in Nederland toegelaten vluchtelingen over de laatste twee jaar, men zal zien dat het grootste aantal afkomstig is uit de volgende landen: Bosnië, Iran, Irak, Sri Lanka en Somalië. Maar de vraag is of de Conventie van Genève dan wel korrekt wordt toegepast. Volgens onze kennis wordt ieder menselijk wezen, man of vrouw, als vluchteling beschouwd, die gerechtvaardigde angst heeft voor vervolging wegens zijn of haar politieke overtuiging, religie, ras of sociale groep.
Maar thans konstateren wij dat Nederland veel eerder geneigd is slachtoffers van (burger)oorlogen op te nemen dan slachtoffers van vervolging op bovengenoemde gronden. Eén ding is waar: door oorlogen ontvluchten duizenden mensen hun land van herkomst. En om humanitaire redenen dienen deze mensen te worden geholpen, ongeacht waar zij zich bevinden. Maar dat betekent niet dat slachtoffers van oorlogen automatisch recht hebben op een status als vluchteling of zelfs het feit dat zij asiel hebben aangevraagd betekent nog niet het respekteren van de Conventie van Genève, zoals Nederland ons wil laten geloven.
Een journaliste van het Stadsgewest (plaatselijk blad uit Den Bosch) die op 25 juli 1994 enkele Zairese asielaanvragers interviewde, verklaarde dat 'Nederland gaat ervan uit dat Bosniërs, Somaliërs, Angolezen en Ruandezen politiek asiel kunnen aanvragen in Nederland, omdat er in hun land sprake is van een burgeroorlog. Maar jullie Zairezen, waarom zijn júllie in Nederland?' Naar onze mening wilde deze journaliste ons de logika van het Nederlandse asielbeleid uitleggen en haar opvatting over de Conventie van Genève, waarvan Nederland ook mede-ondertekenaar is.
Wat buiten kijf staat is dat het juist de Europese landen zijn die de wanorde veroorzaken in de politieke konflikten van Afrika, en nu zoeken zij exkuses om maar geen politieke vluchtelingen op te hoeven nemen die afkomstig zijn uit landen die het slachtoffer zijn van hun verdeeldheid zaaiende inmenging onder de diverse etniese groeperingen. Zij ondersteunen diktatoriale regimes ten behoeve van hun ekonomiese belangen. Dat is het geval met Frankrijk, België, de VS en met Duitsland. Zij zijn de hoofdrolspelers in de destabilisatie van Afrika, met name in de voormalige Franse gebieden. Frankrijk gaat heel ver in het beïnvloeden van haar buren en vrienden binnen de Europese Unie om bepaalde autoritaire regimes in Afrika te aksepteren zonder het stellen van demokratiese eisen. Het gaat om regimes als in Gabon, Togo, Kameroen en in Zaïre. En laten we ook niet de westerse verantwoordelijkheid (Frankrijk, België, de VS) vergeten voor de huidige situatie in Ruanda. Het is waar dat in het huidige konflikt het F.P.R. (de Tutsis) en de regeringstroepen (Hutus) tegenover elkaar staan, maar door wie worden beide partijen van wapens voorzien? Ruanda, noch Oeganda, noch Zaïre hebben ooit wapens of munitie geproduceerd, en men kan zich afvragen wie deze oorlog financiert. En waarom? Frankrijk en België zijn buren en vrienden binnen de Europese Unie, maar in Ruanda staan zij tegenover elkaar. De eerste ondersteunt de regeringstroepen waaraan zij militaire en financiële ondersteuning levert, met medeplichtigheid van Zaïre, om het F.P.R. te verslaan, en de tweede schaart zich achter het F.P.R., bondgenoot van de VS, dat alles ontvangt door het verraad van Oeganda. Wie zal ons nu zeggen dat België en Frankrijk ware vrienden en broeders zijn? En wie gelooft dat zij openlijk zijn in hun rapporten, vooral waar het hun ekonomiese belangen in Afrika betreft? Zij hebben beiden Zaïre en Ruanda gekoloniseerd. Is het niet België dat tot de dag van vandaag de zaken bepaalt in Zaïre en in Ruanda? En is het niet Frankrijk dat de hand had in het in het zadel helpen van Habiarimana? (gedoeld wordt op de militaire coup in Ruanda in juli 1973, toen stafchef Habiarimana aan de macht kwam, red.). Frankrijk daagt nu als eerste de diktaturen uit, na zich eerst bezoedeld te hebben aan korruptie met de Afrikaanse tirannen. Frankrijk is beschaamd en verward en zoekt nu naar middelen om diktatoriale regimes in demokratiese om te zetten. Kan men een diktatuur in een demokratie veranderen? Wij weten dat de demokratie die wordt uitgeoefend door de wil van het volk via haar vertegenwoordigers, ver verwijderd is van een diktatuur waarbij de macht wordt uitgeoefend door de wil van een individu.
Het zou wenselijk zijn dat Europa, in plaats van zich te keren tegen de asielzoekers die de onschuldige slachtoffers zijn van de politiek-administratieve mafia in het westen en de diktatoriale presidenten van Afrika (Derde Wereld), zich bewust begint te worden van haar schuld aan en verantwoordelijkheid voor de werkelijke oorzaken van de migratiebewegingen.
De Conventie van Genève is een universele wet, oorspronkelijk in het leven geroepen voor de eerste vluchtelingen als gevolg van de Tweede Wereldoorlog, waarvan het merendeel afkomstig was uit de landen die zich vandaag westers noemen en waarvan de slachtoffers van gisteren de helden van deze eeuw zijn geworden. Deze Conventie verdient het nog altijd te worden toegepast zonder voorbehoud, omdat haar belang nog steeds universeel is. Europa dient zich te herinneren wat op haar grondgebied in de twee wereldoorlogen is gebeurd, het belang van de militaire hulp uit haar koloniën en het grote verlies aan mensenlevens. De gehele mensheid heeft behoefte aan veiligheid en zelfverdediging op basis van internationaal aanvaarde afspraken.
Waarom is de VN in verval, en wie zijn daar de oorzaak van? Zijn het niet de slachtoffers van gisteren die de trotse machthebbers van vandaag zijn? De wereld heeft behoefte aan vrede en rechtvaardigheid, en dat niet in het belang van enkelen maar van allen. Het wordt tijd om de fouten te herstellen, door aan de VN haar ware rol voor de gehele mensheid te geven.
Den Bosch, 1 augustus 1994.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 276, 25 augustus 1994