Droste effect

Ook de boekerij op het station van Helsinki heeft 'm twee jaar geleden afbesteld: de Volkskrant. Voor berichtgeving uit Nederland in de moerstaal ben ik sindsdien afhankelijk van post, de wereldomroep en de opschriften op Edammer kaas. Ter compensatie, veronderstelde ik hier wel voorgoed af te zijn van Telegraaf-koppen. Recent echter trof ik het weekblad met de snelle titel 'Se' ('Het') mijn blik.

'Het' schreeuwt op haar cover dat het 'de waarheid over de vluchtelingen' heeft achterhaald: 'Hoe en waarom Somaliërs Finland binnenkomen" ook het nummer van de 'vluchtelingen-telefoon' vindt nog een plaatsje tussen veel bloot en uitroeptekens. Voor tekst en uitleg moet ik evenwel het blad kopen. Zeven gulden armer, word ik geconfronteerd met bijgaande tekst uit de Telegraaf.

Het bericht blijkt door een lezer van het dagblad 'Helsingin Sanomat' aangegrepen om kanttekeningen te plaatsen bij de vluchtelingenpolitiek van de finse overheid. De man kent Holland als een 'vluchtelingenvriendelijke' staat en Afrika als het werelddeel waarin je niet zomaar het vliegtuig neemt om 'te vluchten'. Daarvoor is geld nodig en dat heeft 'de elite van Siad Barre' niet in Somalië achtergelaten. Tot zover het platgetrapte thema van de 'economische vluchteling'. Markant is de uitsmijter van briefschrijver. Vluchtelingen bescherm je juist door ze terug te sturen vanuit het 'vluchtelingenonvriendelijke Finland'. 'Het' verzilvert op zijn beurt de niet te missen kans. De bellers wordt gevraagd of 'het eertijds gerespecteerde Finse Rode Kruis de terugval in ledental en inkomen niet te danken heeft aan haar vluchtelingenpolitiek?' Ook in de rioolpers bereikt de hetze tegen de nieuwkomers een hilarisch peil. 'Het' is (ook zelf...)telefonisch bedreigd door de Somaliers hier. Tenminste....de boodschapper sprak Engels, Fins en Somalisch doorelkaar'.

Finland is geen paradijs voor (vooral gekleurde) vluchtelingen en asielzoekers. De laatste vind je hier niet veel, zij proberen het land zo mogelijk te vermijden tijdens hun odyssee. Maar tot het opnemen van vluchtelingen heeft men zich verplicht en hun aantal neemt gestaag toe. De bij uitstek blonde en blanke Finnen met hun isolerende taal staan echter onwennig, zo niet huiverig, zo niet vijandig tegenover de nieuwkomers.

Behalve met onbekende culturen maken de Finnen momenteel kennis met nog een ingrijpende maatschappelijke verandering: die in de arbeid. Het wegvallen van de Sovjet-markt heeft, samen met de aanpassing aan de Europese, geresulteerd in een werkeloosheidspercentage van tegen de twintig. Het lijkt een kwestie van tijd voordat politici en opinie-leiders ook hier de link gaan zoeken tussen arbeidsmarktproblematiek en immigratie.

Ikzelf ben hier één van de weinige immigranten met betaald werk. Tien jaar ervaring in de Nederlandse RWW, zet ik hier om in gewilde kennis over de gevolgen van de afbraak van ook de Finse verzorgingsmaatschappij. Wij doen hier wat we kunnen om een tweedeling in deze samenleving te voorkomen. En ik spoor die goede vaderlander die zijn lijfblad in het Fins vertaalde, zelf wel op. Maar zouden jullie donkerbruine exportartikelen als Janmaat en Bolkestein definitief aan jullie dijken willen zetten?

Joop Wassenaar, Hämeenlinna, Finland

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 296, april 1996