Verschenen

POLICING POLITICS
Security Intelligence and the Liberal Democratic State van Peter Gill.
Peter Gill tracht in dit boek een globaal analytisch kader te ontwikkelen ten behoeve van onderzoek/studie naar de activiteiten van de inlichtingendienst en de binnenlandse veiligheidsdienst in het Verenigd Koninkrijk, dit met name ten behoeve van grotere en effectiever demokratiese politieke controle over dit soort staatsorganen. Een politiek standpunt dus, iets dat in de huidige sociale wetenschapsbeoefening weinig meer voorkomt. Gill legt de nadruk op de werkwijze van en politieke controle over de binnenlandse veiligheidsdienst (MI 5) en de veiligheidsdiensten van de politie (special branch). Hij oriënteert zich hierbij met name op secundaire bronnen (journalisten en wetenschappers) en op officiële (overheids-) rapporten. Wat dit laatste betreft, ontleent hij zijn belangrijkste vergelijkingsmateriaal aan de rapporten van de verschillende parlementaire onderzoekscommissies die in de jaren '70 en '80 in verschillende landen ingesteld werden om meer greep te krijgen op het beleid en werkwijze van dergelijke diensten. In Australië, Verenigde Staten en Canada zijn de namen van resp. White, Hope (Australië); Church (VS) en McDonald (een andere) in Canada verbonden aan dergelijke onderzoekscommissies en aan de rapporten ervan.

Policing Politics is in tegenstelling tot veel onderzoek naar inlichtingen en veiligheidsdiensten geen historisch werk, maar dat van een sociale wetenschapper. Dit perspectief komt met name tot uiting in het op de sociale wetenschappen georiënteerde deel van dit boek. Waarin de schrijver met behulp van kernbegrippen (informatie, macht en wet) een verklaringskader ontwikkelt en de staat nader analyseert. Gill baseert zich deels op Foucault en Poulantzas daar waar het begrippen als wet en de rol van de staat betreft. Hij introduceert zelf de "Gore-Tex staat". Gore-Tex is een stof die o.a. in de buitensport gebruikt wordt; het laat geen regen door, maar daarentegen transpiratie wel. Oftewel, van buiten naar binnen moeilijk doordringbaar (voor de burgers dus), van binnen naar buiten relatief eenvoudig (voor de staatsorganen voor binnenlandse veiligheid).
De overige onderdelen van dit boek omvatten: - methodieken van inlichtingenwerk (oftewel Penetration I en II); - organisationele aspecten van inlichtingen en veiligheidsdiensten; - politieke controle.

Gezien de discussies in ons land over de BVD, CRI, het onderzoek naar de werkwijze van de politie (IRT-affaire) en het parlementair onderzoek naar de georganiseerde criminaliteit (-sbestrijding) is dit boekje zeer aan te bevelen.
Alhoewel Gill zich oriënteert op de ontwikkelingen in een deel van de engelssprekende wereld valt niet te ontkennen dat het vraagstuk van politieke controle over inlichtingen en veiligheidsdiensten (nogmaals, waaronder dat deel van de "politiezorg" dat zich bezig houdt met het inwinnen van inlichtingen) in de VS, Canada, Australië herhaaldelijk en diepgaand aan de orde gesteld is. Zo hebben bijvoorbeeld leden van dergelijke commissies toegang gehad tot de persoons-archieven van een veiligheidsdienst.

In Nederland heeft de politiek, althans in de tweede kamer zich nogal oppervlakkig bezig gehouden met zaken als de politieke controle over de BVD (is in handen van de Minister van Binnenlandse Zaken, respektievelijk van de Ministeriële Commissie voor de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten MICIV), "gecontroleerd" door de fractievoorzitters van de vier grootste partijen; oftewel de Vaste Kamercommissie IVD'en). De reorganisatie van de BVD is bij voorbeeld relatief summier besproken in de kamer. Gill stelt (pag. 317) "Bureaucracies, whether state or private, are excellent at discovering fresh goals as old ones are achieved or become irrelevant. Therefore the question of threats must be answered independently, as fas as possible, of existing organisational structures....It is important that the threats be defined as specifically as possible".
Alhoewel de auteur impliciet van een vooronderstelling uitgaat die niet door alle lezersters van het Kleintje gedeeld zal worden, namelijk dat een / elke staat noodzakelijkerwijs een inlichtingen / veiligheidsdienst nodig heeft ten einde tijdig op de hoogte te komen (en te blijven) van externe bedreigingen (staten, organisaties) en interne bedreigingen (burgers, politieke bewegingen) is Policing Politics voor die Kleintje lezersters die interesse in dit onderwerp hebben een interessant boek.

POLICING POLITICS is in 1994 verschenen in de reeks "Studies in Intelligence" van Uitgeverij Frank Cass & Co. Ltd, London. De paperback editie telt 365 pag. (inclusief index) en heeft als ISBN 0 7146 4097 2. De prijs is 19,50 engelse ponden.

Joke Roos
"Ik ging altijd al met de ene hand mijn pacifisme en met de bijbel in de andere hand, mijn weg zoekend door het leven. Ik had dus nauwelijks meer een hand vrij voor het vastpakken van zogenaamde zekerheden." (Joke Roos, 1980)
'Perspektieven van een vredesvrouw' heet het boek over Joke Roos dat in 1994, vijf jaar na haar overlijden, verscheen. Interviews met mensen die Joke Roos goed kenden, artikelen geschreven op basis van Joke's persoonlijke archief, voordrachten en andere teksten van Joke Roos zelf en artikelen over de vreseswereld rondom Joke Roos proberen een beeld te geven van het leven en werk van deze strijdster voor de vrede. Joke Roos leefde grotendeels in de halve eeuw voorafgaand aan mijn geboorte en ik had dan ook nog nooit van haar gehoord toen ik aan dit boek begon.
Er staan een aantal artikelen in het boek die een zekere strijdlust opwekken en uit sommige bijdragen kun je veel leren van de ervaring van anderen, maar de indruk blijft hangen dat de vredesstrijd toch vooral iets van de afgelopen vijfenzeventig jaar is. Het boek gaat natuurlijk over de afgelopen vijfenzeventig jaar, en dat is tevens een reden waarom het niet echt voldoet aan de tweede doelstelling, volgens de inleiding: "inspiratiebronnen te geven om te blijven zoeken naar geweldloze manieren van konfliktoplossing". Van een mens die veel betekend heeft voor welke strijd dan ook ben ik vooral geïnteresseerd in zijn of haar opvattingen, standpunten, theorieën. Gezien die interesse vind ik dat in dit boek Joke Roos erg weinig zelf aan het woord wordt gelaten, slechts zes van de twintig artikelen zijn van de hand van Joke zelf. Echter, om Joke Roos te kunnen plaatsen is het noodzakelijk ook informatie te krijgen over haar omgeving. Die informatie is ruimschoots aanwezig: natuurlijk worden jeugd en opvoeding besproken, maar ook is een uitgebreide lijst van beschrijvingen van de verschillende organisaties waarin Joke aktief is geweest aanwezig en bevat de bijlage een selektie uit de boekenkast van Joke Roos. Het boek geeft inzicht in de beweegredenen en levensvisie van Joke Roos, die zich zo'n zestig jaar lang inzette voor de vredesstrijd, en laat je achter met bewondering en verbazing: hoe houdt iemand het zo lang vol.

Perspektieven van een vredesvrouw, leven en werk van Joke Roos, uitgegeven bij Papieren Tijger (1994), onder redaktie van M. Glissenaar-Bierlaagh e.a., f25,=, ISBN 9067280607.

Onderzoek Nederlands Blok
Het Nijmeegs info/aktiecentrum Assata heeft een onderzoek afgesloten naar het driemanschap in de Gelderse afdeling van het Nederlands Blok (lijsttrekker Mario Neef, Daniël hermsen en Nico Konst). Het bleek dat, op het politiek opportunistische warhoofd Hermsen na, beiden al sinds begin van de tachtiger jaren aktief waren, onder meer bij de Nederlandse Volks Unie en de voormalige Centrumpartij (waar CD en CP'86 uit zijn voortgekomen). Het onderzoeksrapport is te bestellen door 5 gulden over te maken op giro 4500861, tnv Assata Info Nijmegen ovv Onderzoek Blok.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 284, 7 april 1995