Het Maatschappelijk Onverstand (012)

De burgerlijke eerbaarheid herrijst...

In een niet zo ver roemloos verleden pende ik in 't Kleintje een reeks essayistische beschouwingen over maatschappelijke misstanden onder de titel:  Het Maatschappeljk Onverstand. Nu,  amper een halve generatie verder, zou ik opnieuw bladzijde na bladzijde kunnen vullen met hedendaagse ergerniswekkende voorbeelden van maatschappelijk onverstand, en er net als toen een kleine dosis cynisch proza tegen aangooien. Waarover? De zogenaamde burgerlijke eerbaarheid...

In het voorgeborgte van het gezonde verstand is ellende veroorzaken de gerechtvaardigde zelfverdediging van democratische waarden, vooral de bevrijder van Omaha Beach is daarin gespecialiseerd. De leugen was het koninklijke excuus (lees: Tonkin Incident) voor gelegaliseerde massamoord (lees: Vietnam),  zoals nu de leugens en het zwart schilderen van Iran de opmaat tot een nieuwe massamoord moeten worden.
Schilder je tegenstander af als ware hij de duivel in persoon, en je vind altijd wel medestanders die je willen bijstaan in je beulswerk. Overdreven? Hoelang duurde het voordat de Britse regering toegaf dat Bloody Sunday massacre in Noord-Ierland een ‘moord’ was door soldaten gepleegd? Of is het opzettelijk doodschieten van vreedzame ongewapende betogers slechts een vergissing?

Maarja, in dat land worden de grote tradities verguld en glorieus gekoesterd, inclusief de kunst, de rijkdom en architectuur betaald met slavenhandel, slavenarbeid en opiumhandel. Dan kun je niet anders verwachten dat de zwarte bladzijden op zijn minst verzilverd worden met het gewicht van de traditie. Wie de Brexit niet begrijpt, die bestudeert de Britse volksaard, zijn voorliefde voor verhalen die de schrijnende kloof benadrukken tussen goed en kwaad, maar ook de oceaan van grijze mogelijkheden die problemen vergoeilijkt en bestendigt als fair play en bewonderingswaardig uithoudingsvermogen.
De lauwe reactie op problemen die herhaaldelijk hongersnoden veroorzaakten, (lees: onderandere in India en Ierland), en een schrijver noopte een van zijn beroemde karakters de koude harde zin in de mond te leggen: “het is beter dat ze sterven en zo de overbevolking verminderen”, spreekt boekdelen over die glorieuze eerbaarheid van een burgerlijke traditie.

Een land dat zo verstrikt is geraakt in de leugens van zijn eigen geschiedenis, is bij uitstek het land dat geloof hecht aan de holle retoriek van de Brexiteers, die een gouden toekomst beloven en een economische afgrond gaan oogsten.

Maar ook in ons polderland zie je helaas een opleving en roep om de burgerlijke moraal van weleer. Waarbij men gemakshalve vergeet dat het juist deze zogenaamde moraal was, waarmee decennia misbruik werd doodgezwegen en elke vorm van verzet of aanklacht vakkundig werd gedoofpot.

Maar goed, niet getreurd - heden ten dage worden we geacht als brave lammeren onze naaste bij te staan, als zijn ggz-bed om neo-liberale redenen is wegbezuinigd. Niet omdat dat onbetaalbaar is, maar omdat de eerbaren hebben besloten progressief de eerbaarheid van de rijkdom te belonen met meer belasting teruggaaf - lees: door ontmanteling van de sociale welvaarts-staat. 

U weet wel, de sociale voorzieningen waar iedereen ongeacht afkomst en opleiding recht op had, maar dat recht was slechts een pijnlijk hoofdstuk in het koude brein van manipulerende bestuurders die periodiek de eigen misstappen die potentieel juridisch strafbaar waren, regulier elke 6 jaar lieten verjaren. Wie daarna de waarheid omtrent die misstappen wilde aanklagen kon er gewis van zijn dat hij of zij voor smaad, als lugubere waarschuwing aan de financiële schandpaal van de Eerbaarheid en Macht werd geslagen. De leugen regeert? Nee, dezelfde eerbaarheid regeert van burgerlijke normen en waarden, die eertijds alle signalen en voorzichtige klachten over misbruik-schandalen met kinderen, pubers en zwakzinnigen verwezen naar het rijk der fabelen of als zwarte laster.

Ben ik cynisch? Ik ben slechts poëtisch diplomatisch zonder te vervallen in zwart cynisme!

Het was licht en het was donker, een eerste dag...