Gladio a la Turka (017)
maandag 11 januari-2010
Het gaat er om spannen in Turkije. Hoewel verschillende militaire en civiele instanties probeerden het te verhinderen, heeft rechter Kadir Kayan nu toch toestemming om onderzoek te doen bij de Tactical Mobilization Group (STK). Oftewel, dat gaat hij doen bij het Special War Department, dat in de jaren vijftig door de CIA werd opgezet als Turkse variant van Gladio en dat leiding gaf aan zowel de Turkse inlichtingendienst MIT, als de gevreesde contra-guerilla. Aanleiding tot het onderzoek zijn vermeende plannen binnen de STK om de Turkse vice-premier Arinc te vermoorden. Daar zal Kayan zich naar verwachting dan ook vooral op richten. De verwachtingen zijn echter hooggespannen in Turkije wat deze onderzoeksrechter nog meer zou kunnen vinden. Geheel terecht, want het zou zo maar kunnen dat er eindelijk licht wordt geworpen op een aantal van de meest duistere pagina's uit de Turkse geschiedenis. Door verschillende groeperingen is Kayan dan ook opgeroepen opening van zaken te geven zo gauw hij zijn onderzoek heeft voltooid. Zo is hem door een als Cumartesi Analeri (zaterdag moeders) bekend staande protestgroep verzocht duidelijkheid te verschaffen over het lot van 1246 vermiste personen. Verder zouden de moeders graag meer weten over de moord op bijna 5000 Turken, waaronder prominente journalisten, zoals Abdi Apekci, Ugur Mumcu (1) en (meer recentelijk) Hrant Dink. Dat over dergelijke onverkwikkelijke zaken van alles op straat zou komen te liggen, is natuurlijk finaal tegen het verkeerde been van de nationalistische oppositie in Turkije, zoals de MHP. Al is het alleen maar omdat MHP oprichter Alparslan Turkes nauw betrokken was bij het ontstaan van het Special War Department. Maar ook de republikeinen van de CHP kennen redenen om het onderzoek van Kayan te vrezen, omdat zij eveneens skeletons in the closet hebben waar het de geschiedenis van de deep state in Turkije betreft. Verder ligt het voor de hand dat ook in Langley, Virginia bedenkingen ontstaan over de weg die de Turkse regering met dit onderzoek bewandelt op weg naar een meer open democratie. Begrijpelijk, want de reputatie van de CIA lijkt hier eens te meer in gevaar te verkeren. Zo bestaat de verwachting dat bij de STK ook informatie ligt over de betrokkenheid van de CIA bij het bloedbad in 1977 op het Taksim plein in Istanbul. Tijdens een massale 1 mei demonstratie dat jaar namen scherpschutters het sprekersplatform onder vuur, met 38 doden en honderden gewonden als gevolg. De schutters bevonden zich op een gebouw dat nu het Marmara hotel heet, maar destijds eigendom was van de Amerikaanse onderneming ITT. Hetzelfde ITT dat vaak in verband is gebracht met de CIA. Zo speelden CIA en ITT samen een duistere rol bij de coupe in Chili van 1973. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de CIA via het Special War Department betrokken was bij de militaire staatsgreep in Turkije van 1980, waardoor in dit land nog meer gemarteld en gemoord werd dan eerder al het geval was. Generaal Evren, die in 1980 aan de macht kwam, gaf bijvoorbeeld leiding aan de STK in de periode voorafgaand aan de staatsgreep, toen Gladio-achtige false flag operaties aan de orde van de dag waren (2). Dergelijke zaken zouden mogelijk bevestigd kunnen worden door het onderzoek van rechter Kayan. Als dat maar goed gaat, zijn wij geneigd te denken. Want in een land met een dergelijke historie aan militaire staatsgrepen, moet je goed oppassen dat de geschiedenis niet in herhaling valt. Natuurlijk is de Koude Oorlog voorbij en bevindt de wereld zich in een andere situatie. Maar de destijds aangelegde structuren lijken volledig in tact te zijn gebleven. Niet alleen in Turkije, maar ook in de VS, waar men de avonturen van premier Erdogan ook om andere redenen met argusogen zal volgen. Zoals zijn ruzie met Israel - Washington's lieveling in het Midden-Oosten - en zijn toenadering tot streng islamitische landen. Vooral de goede verstandhouding tussen Ankara en Teheran zal voor de Amerikanen een steen des aanstoots zijn.
1. Mumcu behoorde samen met Ipekci tot een groep journalisten die de rol van de CIA in Turkije voor het publiek wilde onthullen. Dat kwam Ipekci al eerder duur te staan, maar ook Mumcu werd in 1993 vermoord. Zijn naam stond verleden week op de voorpagina van de Turkse krant Taraf, in een interview met de zich in Nederlandse gevangenschap bevindende Huseyin Baybasin, die ook op deze pagina al vaker is genoemd. Baybasin verklaarde aan Taraf dat hij destijds probeerde een ontmoeting met Mumcu te arrangeren in Azerbaijan, maar dat er door de moord op de Turkse journalist niets van die afspraak kwam. Wat Baybasin niet aan Taraf vertelde was wat hij met Mumcu wilde bespreken. Het zou voor de volledigheid van het beeld in deze kwestie aardig zijn als dhr. Baybasin ons dat zou willen laten weten.
2. Het justitieapparaat in dienst van de Turkse regering zou Evren graag verhoren, maar de generaal buiten dienst heeft laten weten zelfmoord te zullen plegen als het zo ver komt.
