Catalonië en Madrid (023)

Ook in Catalonië heb je fascisten, net als overal in "Spanje". Spanje ligt nergens, bestaat niet. Zelfs Madrid is Madrid. De taal die wij 'Spaans' noemen heet 'Castilliaans'; niet 'Spaans'. Er zijn ook geen Spanjaarden te vinden, net zo min als er Belgen bestaan; slechts Vlamingen, Walen en Brusselaars ('Sire er zijn geen Belgen moest de locale hofhouding een ontstelde Prins von Saksen-Coburg, de aangeworven eerste 'koning der Belgen', in 1832 mededelen). Er zijn Andaluciërs, Valencianen, Basken, Catalanen, Balearen etc., maar Spanje bestaat niet en 'Spanjaarden' dus ook niet, behalve in fantasie. Het gaat om een koloniale identiteit, zoals 'het Verenigd Koninkrijk'. Er bestaan ook geen 'Verenigde Koninkrijkers', maar slechts Engelsen, Schotten, Welshmen en Ieren. 'Britten' ('Bretons'), afgeleid van 'Bretagne', is de naam van een verdwenen volk; net als de 'Belgae' of bij ons 'de Batavieren'. Ooit een Batavier ontmoet?
Ze hadden de Britten ook 'Picten' of 'Caledoniërs' kunnen noemen. En 'Spanjaarden' 'Iberiërs', een veel betere benaming. Ook een verdwenen volk, slechts nog voortlevend in 'het Iberisch schiereiland'.
Maar de Catalaanse fascisten zijn geen 'Catalanisten', zoals de ijveraars voor Catalaanse onafhankelijkheid worden genoemd. De Partido Popular, met de fascistische Falange een Franquistische partij, bestaat (zeer klein; 6%) weliswaar in Catalonië, maar heeft niets met het land.
Er bestaan dus geen fascistische ijveraars voor Catalaanse onafhankelijkheid. Net zoals er beslist fascisten in Baskenland bestaan, maar geen fascistische ijveraars voor Baskische onafhankelijkheid. Het is goed dat vast te houden.
Dat betekent niet dat er geen rechtse Catalanisten zouden bestaan. De partij van de afgezette en naar België ontkomen Catalaanse president Carles Puigdemont, opvolger van de oude 'Convergencia i Uniò' van Pujol, is de partij van de Catalaanse nationalistische bourgeoisie; een rechtse partij.
Het is misschien moeilijk om te volgen; dat maakt de situatie ook zo ingewikkeld 'voor leken'.
Na de val van de Republiek (die het Catalaanse nationalisme met een kluitje in het riet had gestuurd, maar dat is een verhaal op zich: zie aflevering 5 van deze serie) gooide de partij van de Catalaanse bourgeoisie het op een akkoordje met Franco. Ze wilden geld verdienen. En Franco had (net als de Baskische) de Catalaanse economie nodig. Catalonië en Baskenland zijn de geïndustrialiseerde economieën waarop Madrid draait; de rest van het land is voornamelijk agrarisch. Het was een 'noodgedwongen samenwerking', die de Catalaanse bourgeoisie bepaald geen windeieren heeft gelegd.
Maar het streven naar een eigen taal en cultuur (die onder Franco verboden was) bleef bestaan. En na de dood van de dictator kwamen beiden als een duveltje uit een doosje onweerstaanbaar terug. De neo-Franquistische regeringen onder eerst Suarez en later de "socialistische" (een creatie van West-Duitsland om socialisme te voorkomen) Felipe Gonzalez gaven de Catalanen als een bot om op te kluiven 'autonomie': een eigen regioparlement, onderwijs in eigen taal, een Catalaanse politie etc.

De politieke balling Carles Puigdemont heeft op 28 februari een wedstrijd van rugby club USAP Perpignan (Frans Catalonië) bijgewoond (zie hier de beelden). 100.000 Catalanen zijn naar Perpinyà gereisd om de afgezette president te steunen. De restaurants hebben hun menu's aangepast. Want de Frans-Catalaanse keuken (Rousillonaise) verschilt zeer van die van de andere kant van de Pyreneeën.  Manuel Valls, de Franse ex-premier die in het kader van 'de Europese solidariteit' door Brussel naar Catalonië is gestuurd om de onafhankelijkheidsfurie te stelpen, heeft 'heftig geprotesteerd' dat dit is toegestaan. Dat Parijs dit heeft laten passeren is inderdaad opmerkelijk. Het verbieden zou de Franse Catalanen hebben geïrriteerd, dat was het dilemma. Frans-Catalonië (de grens) speelt een belangrijke rol in de strijd van de Gilets Jaunes (blokkeren van de grensovergang bij Le Perthus en het gratis openstellen van de autoroutes). Ze willen de opstand in Frankrijk wellicht niet tot een grensoverschrijdend probleem maken.
Of het is een zet om de regering Sanchez te frustreren, die afhankelijk is van de afgevaardigden van de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen (n.b. de ERC van de tot 13 jaar gevangenisstraf veroordeelde Oriol Junqueres). (WK)