Tihange 1 als symbool
door Henk van der Keur
Vorige maand besloot de Belgische regering Di Rupo dat Tihange 1 tot 2025 open kan blijven. Naast Borssele is dat een tweede kernreactor in de Benelux, die ver voorbij de beoogde levensduur van dertig jaar (voor een lichtwaterreactor) open zal blijven. In 1994 werd besloten dat Borssele na dertig jaar bedrijf zou gaan sluiten, maar in het sluitingsjaar 2003 besloot Balkenende II de levensduur met nog eens 30 jaar te verlengen. In België werd in 2003 besloten de levensduur van het hele reactorpark te verlengen, maar dan zouden in 2015 alle kerncentrales in België gaan sluiten. Op voorstel van staatsecretaris Wathelet is nu dus een uitzondering gemaakt voor Tihange 1, de eerste van de drie kernreactoren bij de stad aan de Maas, even ten zuiden van Maastricht. Daarmee is de wet op de kernuitstap van 2003 uitgehold door deze wet slechts ten dele in uitvoering te brengen. Een week na het besluit wordt bekend dat uit een opslagbassin bij deze gammele en oudste kernreactor van België al tien jaar per dag 2 liter radioactief besmet water in de Maas lekt. Dit bassin, met een capaciteit van 1500 kubieke meter, werd eerder gebruikt voor het tijdelijk opslaan van gebruikte kernbrandstof. Het bassin bestaat uit gewapend beton, afgedekt door aan elkaar gelaste roestvrije stalen platen. Deze lasnaden vertonen microscheurtjes die verantwoordelijk zijn voor het lek. Niemand kan de precieze plek detecteren. Het federale agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) bagatelliseert het fenomeen, maar het valt niet uit te sluiten dat de microscheurtjes zich kunnen transformeren in grotere scheuren, zeker wanneer ze zich onderaan het bassin bevinden. Maar ook de kernreactor zelf kampt met verouderingsverschijnselen. Ook die verouderingsverschijnselen zijn zeer moeilijk op te sporen en komen vaak pas aan het licht wanneer ze tot een fatale breuk van cruciale componenten leiden. Langer openhouden van Tihange 1 is dan ook totaal onverantwoord. In een straal van 30 kilometer rond Tihange wonen ruim 840.000 mensen.
In het debat voorafgaand aan het besluit Tihange 1 langer open te houden, draaide het vooral om de leveringszekerheid. Volgens de Belgische regering dreigt er tussen 2014 en 2017 een stroomtekort op momenten van zeer hoge vraag. Maar deze piekmomenten zijn beperkt en vinden alleen plaats op zeer koude winterdagen. Het is dan ook helemaal onnodig om voor deze zeer uitzonderlijke periodes van hoge elektriciteitsvraag een logge, oude en onveilige kernreactor op volle kracht 10 jaar langer open te houden. Alles hangt af van de aannames die je hanteert. In de afgelopen zes jaar daalde het energieverbruik in België met gemiddeld 2 procent per jaar. Als je uitgaat van een jaarlijkse daling van de elektriciteitsvraag met 1 procent, dan is er geen enkel probleem met de bevoorradingszekerheid. Ook bij sluiting van Tihange 1.
België heeft met Nederland gemeen dat het blijft geloven in het sprookje van veilige en goedkope kernenergie en dat het een enorm potentieel om elektriciteit te besparen niet benut. Om nog maar te zwijgen van de urgentie om over te schakelen naar een schone elektriciteitsproductie zonder kernenergie, kolen- en oliecentrales. Het upgraden van de onveilige Tihange 1 kernreactor vergt nieuwe investeringen in nucleaire technologie. Dit geld kan beter besteed worden aan duurzame energiesystemen en het stimuleren van energiebesparing. Daarnaast moeten er ook investeringen gedaan worden in de opslagmogelijkheden van hernieuwbare energie en in een beter netwerk met de buurlanden om energietekorten (België) of overschotten (Nederland) op te vangen.
Dit bericht is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 441, 9 september 2012