Big Brother is watching you!
door Piet van der Lende
Diverse gemeenten, waaronder Heerhugowaard, blijken bedrijven in te huren die met
fotoherkenningsapparatuur op internet bijstandsgerechtigden proberen op te sporen om hen zo
te brandmerken als fraudeurs. De omvang van deze schandalige praktijken is publiekelijk nog
onbekend. Wel staat vast dat dit nieuwe Big Brother is watching you-element inmiddels is
toegevoegd aan het steeds uitgebreidere wapenarsenaal van de controle- en repressiestaat,
dat vooral wordt ingezet tegen de onderkant van de samenleving. De betrokken gemeenten
leveren van een bepaalde bijstandsgerechtigde pasfotos en ook fotos die door de sociale
recherche zijn gemaakt, aan bedrijven die vervolgens met fotoherkenningssoftware op
internet speuren naar alle fotos waar de werkloze op staat. Die internetfotos onderzoekt
men vervolgens nauwkeurig, waarbij wordt nagegaan bij welke activiteiten de fotos werden
gemaakt en in welk eventueel gezelschap de bijstandsgerechtigde zich daarbij bevond. In het
oosten van het land hebben diverse gemeenten een project uitgevoerd waarbij
bijstandsgerechtigden werden herkend op vakantiefotos die door bijvoorbeeld een vriend of
vriendin waren gemaakt. Men ging daarbij na of die werklozen wel aan de gemeente om
toestemming hadden gevraagd om op vakantie te mogen gaan. Zo blijken gemeenten de afgelopen
zomer zon 300 bijstandsgerechtigden te hebben opgespoord die op vakantie waren geweest,
maar daarvoor geen toestemming hadden. Ze riepen de werklozen op het matje en eisten dat ze
tekst en uitleg zouden geven over hun gedrag, dat door Sociale Zaken-ambtenaren
vanzelfsprekend al snel als fraude wordt aangemerkt, met als gevolg korting op hun
bijstandsuitkering of nog erger.
Voyeurs
De bedrijven schijnen 10 euro per gescande bijstandsgerechtigde in rekening te brengen.
Voor de herkenning is het niet nodig dat bij de foto ook de naam van de
bijstandsgerechtigde staat vermeld. De software matcht vanzelf een internetfoto met de
foto van de bijstandsgerechtigde die de gemeente aan het bedrijf heeft verstrekt. Dit soort
herkenningsapparatuur wordt inmiddels ook al gebruikt in het openbaar vervoer. Als je een
tram of bus instapt, dan loop je het risico dat die apparatuur je gezicht scant en
vergelijkt met de gezichten van mensen die een verbod opgelegd hebben gekregen om met het
openbaar vervoer te reizen. Is er een match, dan slaan de voyeurs alarm die in een soort
centrum voortdurend naar beeldschermen zitten te kijken, waarna bewakers er toe overgaan om
de betrokken persoon uit de tram of de bus te verwijderen. Deze misselijkmakende praktijken
tasten de privacy van bijstandsgerechtigden en reizigers in het openbaar vervoer vergaand
aan. Die privacy en ook andere burgerrechten staan toch al onder grote druk. Denk
bijvoorbeeld aan de nieuwe regels op het gebied van huisbezoeken bij werklozen, dwangarbeid
voor bijstandsgerechtigden, beperking van de toegang tot de rechtsstaat door verhoging van
de griffierechten, bezuinigingen op de sociale advocatuur, drastische verhoging van de
legeskosten, het opjaag- en uitrookbeleid tegen mensen zonder verblijfsrecht, en de
repressiemethoden van het nieuwe welzijnswerk waarbij een leger aan controleurs mensen van
de wieg tot het graf in de gaten houdt en in allerlei reïntegratie-, inburgerings- en
opvoedingstrajecten dwingt. Voor een grote groep mensen met een minimuminkomen wordt de
bewegingsvrijheid afgeschaft. Ze komen terecht in een specifiek voor hen geldende
staatsdictatuur.
Koeioneren
Het meest verontrustende is nog wel dat alle sluizen van de repressie worden opengetrokken.
Op het moment dat je denkt dat de beleidsmakers en -uitvoerders de grens nu wel hebben
bereikt, staan ze alweer klaar met nieuwe vreselijke maatregelen. De praktijk van de
fotoherkenning is mij toevallig ter ore gekomen. Wat gebeurt er achter de rug om van mensen
aan de onderkant van de samenleving waar ze helemaal geen weet van hebben? Helaas zie ik
geen burgerrechtenbeweging opdoemen die ten strijde trekt tegen het controleren,
disciplineren en koeioneren van bijstandsgerechtigden en anderen. Ik begin me steeds meer
te ergeren aan advocaten en politici die af en toe nog wel een enkele mensenschending op
het gebied van het migratiebeleid aanvechten, maar die nadrukkelijk verklaren niet links
te zijn en voor wie de algehele afbraak van de rechtsstaat blijkbaar geen prioriteit heeft.
Waarschijnlijk zijn ze het wel eens met verplichte onbetaalde arbeid en doorgeschoten
controles van mensen met een minimuminkomen, die vooral zijn bedoeld om hen te dwingen om
genoegen te nemen met rotbaantjes. Die controles worden verkocht onder het mom van
opsporing van fraude en bevordering van de veiligheid. Zijn die pleitbezorgers van
mensenrechten op het gebied van het migratiebeleid er soms voorstander van dat zowel
allochtonen als autochtonen onder steeds beroerdere arbeidsomstandigheden moeten
werken, met ontduiking van het minimumloon en met uitholling van alle mogelijke
arbeidsrechten?
Dit bericht is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 440, 20 april 2012
- Datum: .