Verplicht identificeren

Ik stelde pasgeleden een aantal vragen aan de postbank die mij verzocht onder bedreiging om me te komen identificeren. Vraag: uw folder geeft geen reden voor de van mij gevraagde medewerking aan de Wid. Uw website geeft als reden voor het identificeren: "De Wet identificatie bij dienstverlening (Wid) verplicht alle banken, dus ook de Postbank, om de identiteit van al haar klanten vast te stellen en vast te leggen. Zo zorgen wetgeving en banken er samen voor dat de financiële dienstverlening veilig is èn blijft."

1. Is uw betalingsverkeer dan niet veilig?
2. Welke gevaren dreigen er?
3. Kunnen die bestreden worden met de Wid?
4. Welke diensten zult u voor mij niet meer kunnen uitvoeren als ik mij niet identificeer volgens uw regels?
5. Welke nog wel?
6. Welke relatie heeft het al dan niet uitvoeren van diensten met de gevaren waarvan u spreekt?
7. Lang geleden heeft reeds identificatie plaatsgevonden om andere redenen. Is dat niet voldoende?
8. Mijn werkgever heeft mij geïdentificeerd en stort vervolgens geld op mijn rekening. Wat voegt uw controle toe? En welk risico wordt daarmee bestreden?

Ik kreeg op die vragen een aantal antwoorden waar je helemaal niet wijzer van wordt: "U kunt gerust zijn." Er is geen gevaar voor de volksgezondheid en volgens Colijn konden we rustig slapen. Ik zal uw geruststelling maar (van opleiding ben ik epidemioloog en dus risico-analist) als niet gedaan terzijde leggen.
1. "Het betalingscircuit van de Postbank is veilig." Dat was het kennelijk ook al zonder een kopie van mijn rijbewijs in uw kantoor.
2. "De belangrijkste redenen voor de Wid zijn het tegengaan van witwassen, fraudebestrijding en voorkomen van financiering van terrorisme, oftewel het voorkomen en terugdringen van misbruik van bankrekeningen." Helder. Zet dat dan gelijk in de brief en in de folder. U bent blijkbaar bezig (in naam der wet? op last van de overheid? waar staat dit allemaal?) de gehele populatie girorekeninghouders aan te merken als potentiële verdachten. Identificatie moet, voordat welke financiële transactie dan ook maar plaatsvindt. Alleen wilt u dat niet hardop zeggen in de brief. Bij het openen van een rekening moet er reeds lang een identificatie plaatsvinden. En mijn identiteit, met uw rekeningnummer, het mijne, is zo gekoppeld aan de GBA. Mijn rijbewijs in uw bureaulade voegt daaraan niets toe. Of wilt u mogelijke katvangers opsporen? En wilt u daartoe de gehele populatie een DNA-test laten afleggen? Of in dit geval: met identificatiebewijs laten opdraven? Een beetje grotesk, want alweer maakt u daarmee iedereen verdacht en bewijsplichtig van eigen onschuld. Ik heb niets te verbergen, maar grote administraties maken mij te veel fouten. Bent u zo foutloos dat u dat van de gehele rekeninghouderspopulatie durft te garanderen?
3. "Banken zijn daarom wettelijk verplicht om ongebruikelijke transacties te melden. Bij een dergelijke melding moet de bank in staat zijn om aan opsporingsinstanties van de overheid de exacte identiteit door te geven." Ongebruikelijke transacties melden is mij inderdaad bekend. Bent u van plan om alle transacties van alle rekeningen te scannen? En heeft u dan alle paspoortkopieën op voorhand in uw bureaula nodig? Dat is ondoelmatig en heeft bewezen fouten te bevorderen. Waar staat eigenlijk dat u dit moet doen? En gaat u iedereen verplichten per verloopdatum zich opnieuw te vervoegen bij het postkantoor, met een ververst identiteitsbewijs? Of blijft u de eenmaal verlopen stukken in een verouderend bestand bewaren? Mijn stukken zijn niet verlopen, maar zullen dat snel doen. Wat is dan de waarde van uw bestand geworden? De bekende gotspe is ook toegevoegd: Zonder een spoor van bewijs dat u met een paspoortkopie van uw rekeninghouderspopulatie in de la het bestrijden van witwassen, fraude en voorkomen van financiering van terrorisme bevordert, zegt u: "Uiteindelijk dient deze wet dus ook ter bescherming van onze klanten." Je moet er maar in geloven, en het is mijn vak om niks zo maar te geloven.
4 en 5. "De uiterste consequentie, indien een klant zich niet wil identificeren, kan zijn dat wij geen diensten meer kunnen leveren aan de klant. Wij gaan er natuurlijk vanuit dat dit niet nodig zal zijn en dat het overgrote deel van onze klanten de identificatieprocedure snel zal doorlopen." Dat is een flink dreigement, zonder een nauwkeurig antwoord. Hoopt u dat het overgrote deel van uw klanten achter de liksteen "veiligheid" aan zal lopen? (Zonder te zien dat uw foldertjes een keur van talen leveren maar niet Arabisch? Dat was nog wel eens gebruikelijk bij bijzondere voorlichtingscampagnes). Ik ben nog steeds benieuwd welke bijzondere transacties door u niet meer gefaciliteerd kunnen worden, of dat u botweg uw klant kwijt wilt. Om uw schijnveiligheid te omzeilen is het best mogelijk om maandelijks praktisch elke cent van de rekening te halen die niet in vaste lasten gaat zitten, en eventueel ook die centen langs een ander kanaal te sturen. Wat het daglicht niet kan verdragen gaat langs andere wegen. Kortom: Wat moet ik beslist doen en wat wordt aan u verboden om te doen te behoeve van mij, als ik dat toch niet doe? (Of me niet inlaat op de administratieve beschuldiging van financiële criminaliteit of terrorisme?)
6. U gaat er niet op in en geeft dus geen enkel zinnig antwoord. Zal ook lastig zijn; toch daag ik u uit een antwoord te geven, zonder dat u mij (indirect) beschuldigt van potentieel terrorisme of financiële criminaliteit.
7. "Ook als u u eerder hebt gelegitimeerd moet u naar het postkantoor. Van uw legitimatiebewijs maken wij een scan. Dit is eerder niet gebeurd." Helder. Krijgt u ook opsporingsplicht dan wel bevoegdheid? "Uw laatste vraag is ons niet geheel duidelijk. Wilt u in een reply uw vraag toelichten?" Als laatste vraag neem ik vraag 8, waarvan ik begrijp dat die niet duidelijk is. Ik probeer daarin aan te geven dat mijn werkgever reeds in het kader van allerlei andere wetten, maar ook de Wid heeft moeten vaststellen wie ik ben en of dat klopt. Als er sprake is van iets vreemds in mijn betalingsgedrag, dan is mijn identiteit reeds lang te achterhalen en is het niet nodig dat u als bankinstelling daar tussen gaat zitten. Lijkt mij, en dat vraag ik zekerheidshalve maar aan u. Wij zien uw antwoord tegemoet. Aldus reactie van het hoofd E-commerce en E-mail (tussen aanhalingstekens) en mijn reactie daarop. Een antwoord van een commercieel hoofd op de door mij gestelde vragen vind ik trouwens hoe dan ook al ongepast. (Henk van der Meer in het gastenboek op de internet-site van Kleintje Muurkrant www.stelling.nl/kleintje)

Dit bericht is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 416, 1 september 2006