De bomen vliegen weg!

Met het vliegtuig op vakantie en daarna de milieuvervuiling compenseren door een paar boompjes te planten. Kan dat?

Door Dick Verheul>

Eigenlijk is het idee al zeven eeuwen oud. Het was paus Bonifatius VIII die in 1300 op het lumineuze idee kwam om aflaten te gaan verkopen. Wie er een kocht hoefde na de dood wat minder lang in het vagevuur te boeten voor zijn of haar zonden. Of het echt werkte is nooit bewezen, maar de opbrengst was ruim voldoende om de Sint-Pietersbaseliek in Rome te bouwen. De moderne variant van de aflaat heet 'Trees for travel'. "Ga gerust met het vliegtuig naar de andere kant van de wereld, als je daarna de CO2- uitstoot maar compenseert door een paar boompjes te planten", lijkt de boodschap te zijn. En die bomen hoef je dan ook niet zelf te planten, voor een paar tientjes wordt het voor je gedaan. Nog minder zorgen heb je met de 'Greencard', een creditcard waarbij het bomenplantgebeuren helemaal geautomatiseerd is. De Greencard-maatschappij houdt keurig bij hoe hun klanten hun geld besteden. Hebben ze benzine getankt? Prompt worden er zes bomen gepland. Heeft iemand een vliegreisje naar Nice gemaakt? Veertig bomen erbij. Het wonderlijke is, dat die bomen bij Greencard helemaal niks kosten. Omdat ik niks van creditcards weet, verbaasde ik me over de liefdadigheid van deze financiële instelling. Later ontdekte ik, dat het met een creditcard heel gemakkelijk wordt om geld uit te geven dat je niet hebt, waarover je dan achteraf een torenhoge rente moet betalen.

Hooguit aanvullend
Dat een creditcard-maatschappij een slaatje probeert te slaan uit het toegenomen milieubewustzijn is op zichzelf nog niet zo erg. Milieubewuste mensen zijn doorgaans kritisch genoeg om niet blindelings te vertrouwen op de goedheid van zo'n bedrijf. Maar steeds vaker hoor je kopstukken van milieuorganisaties de aflaten aanbevelen. Zij zouden beter moeten weten. Op de website van 'Milieu Centraal' staan de standpunten van de milieuorganisaties opgesomd en er is er niet één die bomen planten aanbeveelt als 'oplossing' van de klimaatproblemen. Hooguit is het aanvullend op andere maatregelen. Hoe werkt het ook alweer? Van de biologieles op de middelbare school heeft ongetwijfeld iedereen de formule onthouden: 6 CO2 + 6 H2O + energie = C6H12O6 + 6 O2.
Oftewel: een boom krijgt koolzuurgas uit de lucht, water uit de grond en energie van de zon. Daarmee maakt-ie hout en zuurstof. Het proces heet koolzuurassimilatie. Andersom, kan ook: hout met zuurstof geeft koolzuurgas, water en energie. Dit proces heet een kampvuur.

Als er veel bomen groeien, wordt er veel CO2 uit de lucht opgenomen. En als er veel kampvuren (open haarden, auto's, vliegtuigen) zijn dan komt er veel extra CO2 in de lucht. De extra CO2 zorgt voor een isolerende deken om de aarde, waardoor de warmte van de zon wordt vastgehouden. Tot op zekere hoogte is dat gunstig, maar met teveel dekens wordt het te warm, de poolkappen smelten en het klimaat verandert.
Bomen planten is op zichzelf natuurlijk prima. Maar dat daarmee het probleem van de CO2-uitstoot opgelost zou kunnen worden, zal alleen geloofd worden door mensen die het beslist willen geloven. Bedenk even hoe het werkt: in de prehistorie is onder invloed van de zon aardolie ontstaan. Dat is een proces van miljoenen jaren. De energie en CO2 die in die tijd zijn vastgelegd, worden nu door de mensheid in rap tempo opgebruikt. De wereld is echt te klein om zoveel bomen te planten om al die CO2 weer op te nemen!
En daar komt bij, dat een boom de CO2 alleen maar vastlegt zolang die boom er staat. Als de boom ooit dood gaat en wegrot of verbrandt, dan komt de CO2 gewoon weer in de lucht. Je bent dus niet klaar met een eenmalige boomaanplant na een vliegreis, de boom moet eeuwig in stand gehouden en zonodig vervangen worden. Hoe ging dat vroeger eigenlijk? Zijn de tropische regenwouden aangeplant door Trees for Travel en GreenCard? Wie ooit in een film of boek iets van die regenwouden heeft gezien, weet dat daarbij vergeleken de kunstmatige 'bomenplantages' met rechte rijen van allemaal dezelfde bomen maar een schamele imitatie zijn.

De bossen slinken
Half maart maakte de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties bekend, dat elke dag een stuk bos verdwijnt ter grootte van tweemaal Parijs. De afname van de bossen gaat gestadig door, hoewel het tempo afneemt. Dat betekent dus dat die aanplant van bomen toch al nodig is, zelfs al zou er niemand meer met het vliegtuig gaan. Stoppen met het kappen van de regenwouden kan ook helpen, en natuurlijk consequent kiezen voor FSC-hout en kringlooppapier. Dat het iets minder hard achteruitgaat met de bossen, is vooral te danken aan de Chinezen. Omdat hun economie groeit hebben ze meer hout nodig en daarom planten ze bossen aan. In Afrika echter slinkt het bos hard. De FAO ziet een verband tussen ontbossing en armoede en oorlog. Meer vrede draagt bij aan een beter klimaat! Overigens: mocht iemand toch van plan zijn met het vliegtuig op vakantie te gaan, maak dan zeker geld over naar Trees for Travel (www.treesfortravel.nl)

(dit artikel is eerder gepubliceerd in ZOZ - Tijdschrift voor doen-denkers - een uitgave van Omslag Werkplaats voor Duurzame Ontwikkeling. Gratis proefnummer aanvragen kan op www.omslag.nl)

Dit bericht is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 423, 11 mei 2007