JSF-affaire

Naar aanleiding van het vorige verhaal over de Joint Strike Fighter (JSF) van de voorpagina van het vorige Kleintje, kregen we onderstaande rekensom binnen.

Een vliegtuigproducent probeert zijn product concurrerend in de markt te brengen. Bij de ontwikkeling zoekt men partners die beschikken over de nodige knowhow en die kunnen leveren tegen concurrerende prijzen. Als je om mee te mogen ontwikkelen geld moet meebrengen, 800 miljoen euro, dan moet dat bedrag jouw technologische achterstand of jouw hoge prijsniveau vanwege jouw inefficiëntie compenseren. De Nederlandse overheid beloont het bedrijfsleven voor zijn innovatieachterstand en andere tekortkomingen. Iedere rechtgeaarde liberaal gruwt van protectionisme. Toch verstrekt dit kabinet 800 miljoen overheidssteun omdat men daar wel 10 miljard voor terugkrijgt. Maar wat krijgt men effectief terug?

vennootschapsbelasting
Die 10 miljard die men terugkrijgt is verkoopomzet bij bedrijven zoals Stork, Hollands Signaal en Philips. In jaren van voorspoed boeken deze bedrijven een winst van 1 à 2% van de omzet. Niet zelden ligt het winstpercentage op de omzet lager. Indien men op de 10 miljard omzet inderdaad 1,5% winst boekt dan bedraagt die winst 150 miljoen. Over deze winst betaalt men 34,5% vennootschapsbelasting, en binnenkort nog een lager percentage. Philips en Stork presenteren echter regelmatig negatieve jaarcijfers en dit leidt er toe dat ze compensabele verliezen hebben. Die verliezen mag men bij de aanslag vennootschapsbelasting eerst verrekenen. Kortom men betaalt vaak weinig of helemaal geen vennootschapsbelasting. Maar zelfs indien er geen compensabele verliezen uit het verleden zijn, dan nog vloeit er van die 10 miljard omzet slechts 52 miljoen terug in de schatkist.

omzetbelasting
Omzetbelasting hebben die bedrijven op deze exportomzet niet hoeven te betalen, want die valt in het nul-tarief. Opbrengst voor de schatkist: nihil.

loonbelasting
De loonbelasting op de salariscomponent is gering omdat het hier gaat om hoogwaardige kapitaalintensieve producten die niet arbeidsintensief zijn. Stel de looncomponent op 15% van de omzet en de loonbelastingafdracht op 50%. Dan zou de belastingopbrengst 750 miljoen bedragen en zou de investering inderdaad zijn terugverdiend. Maar deze loonbelasting is geen mééropbrengst omdat het hier arbeid betreft van mensen die al een goede baan hebben en die overal aan de slag kunnen. Stork detacheert momenteel haar hi-tech personeel voor de JSF ontwikkeling in de V.S. Mogelijk loopt de Nederlandse schatkist zelfs loonbelasting mis omdat de loonsom onder het Amerikaanse fiscale regiem lager is en bedrijven zullen proberen hun personeel daar fiscaal te detacheren.

Wat krijgt Nederland dan wel terug voor haar investering? Knowhow in een bepaalde bedrijfstak. Maar dit is geen taak van de overheid, daar moet het bedrijfsleven op eigen kracht zelf voor zorgen. De vraag die aan dit kabinet zou moeten worden gesteld is waarom men deze keuze heeft gemaakt. Met deze 800 miljoen zouden zeker 25.000 manjaren aan werkgelegenheid gecreëerd kunnen worden in de zorg en het onderwijs, waarbij bovendien een derde van de investering weer terugvloeit via de loonbelasting.
Iedere inkoper kent de sterkte van zijn onderhandelingspositie als hij in de markt is voor dure aanschaf. Nederland verbindt zich nu al aan een product dat wellicht straks achterhaald is (onbemand vliegen?), en waarvan de toekomstige aanschafprijs nog lang niet bekend is. Het beoogde voordeel bij een latere aanschaf kan mogelijk geheel teniet worden gedaan omdat de JSF verkopers er zich terdege van bewust zijn dat Nederland in een fuik is gezwommen en zij zullen hun verkoopprijs niet zo laten zakken als zij doen bij een afnemer die nog over de streep moet worden getrokken.

(Als aanvulling op het artikel in het vorige Kleintje betreffende de JSF 't volgende berichtje. Terwijl Nederland met het oog op de naderende verkiezingen niet wist hoe snel het voor de vervolgfase van de JSF moest tekenen - als eerste van alle partnerlanden - stellen Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk ondertekening uit totdat hen voldoende duidelijkheid is geboden. De Noren houden nadrukkelijk nog alle opties open en in het geval van de Britten zijn nog steeds niet alle problemen rond de door hen geëiste technologie overdracht gladgestreken. "If this issue cannot be resolved there is the real prospect that, as the British (Defence) Minister Lord Drayson has made plain and as he confirmed to me last week, we will pull out", aldus schaduwminister van Defensie Howarth. Gezien het slepende karakter van deze kwestie zeker niet alleen Britse onderhandelingsretoriek)

Dit bericht is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 419, 14 december 2006