Chemische tijdbom Koornwaard

Al heel erg lang zijn er Rijkswaterstaat-plannen om de ZuidWillemsvaart nabij 's-Hertogenbosch van loop te veranderen. Nu stroomt dit vanaf 1826 aangelegde kanaal als het ware dwars door de stad. Het is de bedoeling om het kanaal oostelijker te graven en dan uit te laten komen bij de Koornwaard aan de Maas, het uiterwaardengebied ten noorden van Empel met wielen, grienden en weilanden.

door Lucas Treffers

Probleem van die schitterende plek aan de Maas is dat het nogal behoorlijk ernstig chemisch verontreinigd is. In de zestiger jaren van de vorige eeuw zijn daar heel veel autowrakken gestort (zware metalen), chemicaliën (cyanide) en veel organisch en huishoudelijk afval. Zo is het daar verboden om te zwemmen terwijl Watersportvereniging Neptunes er zijn - overigens illegaal maar door de gemeente 's-Hertogenbosch gedoogde - boten heeft liggen. Het gebied was vroeger eigendom van het grondverwerkings- en overslagbedrijf Van Haaften. Dat kwam negatief in het nieuws vanwege illegale gifdumpingen en lekkende vaten en het herinnert aan de verbrandingsoven voor huishoudelijk afval die er tot 1975 heeft gestaan. Na aanvankelijke zandwinning is de boel gesloten in 1978. "Zand erover" moet men hebben gedacht. Een tiental jaren later wilde het Bossche Gemeentelijke Nutsbedijf op die plek een waterpompstation voor drinkwater aanleggen. Naar aanleiding van een aantal rondzoemende geruchten en klachten over illegale stort van gifrommel startte de provincie NoordBrabant middels het bedrijf IWACO een grondmonsteronderzoek en dat leidde tot alarmerende berichten over de omvang van de vervuiling. In het Brabants Dagblad van 1 februari 1989 (wie wat bewaart die heeft wat) staat geschreven: "Op de voormalige vuilstortplaats in de Koornwaard bij Empel zijn de afgelopen dagen bij proefopgravingen zestig vaten chemisch afval aangetroffen. Luchtdetectoren in de omgeving meetten concentraties van de giftige stoffen benzeen, tolueen en xyleen die tien- tot twintigmaal zo hoog zijn als de toegestane waarden. Monsters uit de vaten worden in een laboratorium onderzocht", maar natuurlijk riepen de bestuurders onmiddellijk dat er geen enkel gevaar voor omwonenden bestond. Iets verderop in dat artikel staat: "in 1980 kwam de Koornwaard ook al in het nieuws. Toen moest 800 kubieke meter met cyanide verontreinigde grond worden afgevoerd dat was gedumpt door een galvaniseerbedrijf uit Vlijmen". Of het politieonderzoek naar de verantwoordelijke vervuilers tot iets heeft geleid hebben we niet kunnen achterhalen. Zal wel niet. Op dit moment ziet het er naar uit dat er een dikke tien miljoen euro moet worden uitgegeven om een gedeelte van de vervuilde grond weg te graven en om de voormalige vuilstort middels damwanden en plastic te isoleren van de omgeving. Er is geen geld om de boel definitief te saneren, dat zou namelijk een half miljard euro gaan kosten! De straks eventueel omgelegde ZuidWillemsVaart doorsnijdt straks een uniek natuurgebied in de Koornwaard. Er ligt daar een dassenburcht en er komt veel zeldzame flora en fauna voor. De om te leggen ZuidWillemsVaart zal trouwens ook het huidige industrieterrein "de Brand" doorsnijden en daar schijnt ook arseen-vervuiling geconstateerd te zijn. Wanneer de ZuidwillemsVaart daadwerkelijk omgelegd wordt ontstaat er natuurlijk wel een schitterende gelegenheid om een heel groot bereikbaarheidsprobleem van de Bossche Binnenstad op te lossen. Je kunt vanaf de A2-snelweg gemakkelijk een afslag aanleggen naar het Bossche Stadscentrum en die leg je dan in de huidige bedding van het kanaal. Ter hoogte van de Binnenstad graaf je dan een enorme parkeerkelder in die ZuidWillemsVaartbodem en je kunt de hele Binnenstad autovrij maken. Bingo! Niks geen peperdure parkeergarages meer nodig onder het nieuw aan te leggen woningbouw en winkelproject GZG ("GrootZiekenGasthuis"). Maarja, dat zal wel weer te simpel gedacht zijn door 't Kleintje...

- zie de speciale RijksWaterStaat informatie op www.zuid-willemsvaart.nl en het schitterende boek "de geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart, het kanaal van eenheid en scheiding", geschreven door Cees Verhagen, in eigen beheer vanuit Someren uitgegeven in 2000

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 401, 8 april 2005