Kraken naast kopen
Antwoorden na ontruiming Aanslag
In de laatste Kleintje Muurkrant schreef Hans de Bruin over de ontruiming van de Blauwe Aanslag in Den Haag. In zijn artikel worden nogal wat mythes gekweekt, die nodig nuancering behoeven. Hieronder mijn reactie op de mythes.
door Peter Bos
1. Het kopen van een pand
Het kopen van een pand is nooit een groot discussiepunt geweest binnen de Blauwe Aanslag. Integendeel, het werd gezien als verreweg de beste optie om autonoom en onafhankelijk te blijven en de continuïteit te waarborgen. Over aankoop van zowel het oude als het nieuwe pand is altijd grote consensus geweest. In de door Hans geschetste tegenstelling "kraken versus kopen" en de daaruit voortvloeiende scheuring kan ik mij totaal niet vinden.
2. De publieke opinie na de ontruiming
Volgens Hans de Bruin begrijpt het gewone publiek niet waarom er bij de ontruiming tot het uiterste verzet is geboden. Zoals bij iedere ontruiming die spectaculair verloopt is ook na de ontruiming van de Blauwe Aanslag gezeurd over de kosten, de provocerende stijl van het verzet en het ontregelen van het verkeer. Daartegenover staat dat veel Hagenaars veel begrip en sympathie konden opbrengen voor de acties. De jarenlang uitgedragen boodschap dat sloop van de Blauwe Aanslag voor een wegverbreding onzinnig was, dat het nieuwe pand voor veel mensen geen alternatief is, en de lange staat van dienst (23 jaar) van dit bijzondere kraakinitiatief heeft hier veel aan het begrip bijgedragen. Dat de Blauwe Aanslag hiermee politieke steun heeft verloren is onzin. Die steun was de laatste jaren al verdampt en waarvoor zou de Blauwe Aanslag nu nog politieke steun nodig hebben? Het pand is gesloopt. Klaar.
3. Het akkoord
Hans de Bruin noemt het gesloten akkoord met de gemeente een goed akkoord. En hier zit nu precies de pijn en de feitelijke oorzaak van de scheuring. Het is voor velen helemaal niet zo'n goed akkoord gebleken. Het lijkt heel wat, een vervangend pand voor 1 miljoen gulden kunnen kopen en drie miljoen gulden renovatiesubsidie toe. Maar als je het afzet tegen de in de jaren tachtig gesloten deal met de gemeente is het helemaal niet zo'n goede deal. Toen werd afgesproken om de oude Aanslag met twee miljoen gulden subsidie op te knappen en de boekwaarde van het pand geheel af te schrijven, zodat het voor een symbolisch bedrag aangekocht kon worden. Uiteindelijk verdween de toegezegde subsidie in de gemeentekas en werd de renovatie stilgelegd. De nieuwe deal biedt niets extra's. Integendeel, het nieuwe pand is veel kleiner en er moet veel extra geld geleend worden om de verbouwing en de exploitatie rond te krijgen. De gevolgen zijn tamelijk wrang. De opzet om de huurlasten voor alle gebruikers laag te houden wordt niet gehaald. Deze zijn inmiddels verdubbeld ten opzichte van de oorspronkelijke uitgangspunten.
4. Kraken in Den Haag
De mogelijkheid om nieuwe panden langdurig te kraken is praktisch onmogelijk en dus had iedereen er beter aan gedaan om mee te verhuizen naar het nieuwe pand, stelt Hans de Bruin. Dat is een nogal speculatieve bewering. Wat de toekomst brengt is immers niet te voorzien. In ieder geval zijn sinds het sluiten van de overeenkomst in 2000 een aantal grote panden gekraakt in Den Haag, die het tot nu toe goed uithouden en die behoorlijk veel sociaal-culturele activiteiten ontplooien. Met de toenemende leegstand door de economische recessie en de enorme behoefte aan betaalbare woon- en werkruimte heeft de Haagse kraakbeweging genoeg toekomst.
5. De continuïteit
Vooral de bedrijfjes in de Blauwe Aanslag zouden volgens Hans de Bruin hun continuïteit veilig hebben willen stellen en hebben daarom het akkoord met de gemeente omarmd. Toch vreemd dat uiteindelijk maar 1 klein bedrijfje is meeverhuisd. Ook de meeste bewoners zullen niet naar het nieuwe pand verhuizen. Het perspectief is gaandeweg steeds verder verbleekt.
6. De toekomst
De conclusie van Hans de Bruin luidt dat de nieuwe Blauwe Aanslag een stabiele factor kan worden in Den Haag. Het nieuwe pand heeft mijns inziens absoluut potentie, maar er zal hard aan getrokken moeten worden om er wat bijzonders van te maken. Als ecologisch woon-werkpand zal het zeker een aanwinst kunnen zijn voor Den Haag, maar of het ook voor de alternatieve en radicale scène een rol van betekenis kan spelen betwijfel ik. Essentieel is dat er veel vrije ruimte beschikbaar dient te komen, waar tegen minimale kosten en zonder veel bureaucratie geëxperimenteerd en gebroed kan worden op allerhande sociale, culturele en politieke innovaties en activiteiten. Voorlopig wordt bijna alle ruimte in het pand uit financiële overwegingen weggeëxploiteerd. Dat is geen ramp, want het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan. Andere kraakpanden hebben inmiddels een aantal Aanslaginitiatieven geabsorbeerd en het lijkt er op dat een nieuw gekraakt pand in het centrum van de stad niet lang meer op zich zal laten wachten. Hiermee kom ik op het belangrijkste gevolg van de eliminatie van de Blauwe Aanslag. De meeste kraakpanden bevinden zich nu in de periferie van de stad en het centrum is zo goed als compleet aangeharkt tot bloedeloos koop- en vermaakscentrum. Hoog tijd dat daar wat aan verandert.
Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 385, 21 november 2003