een goede prins

Ik besef dat het niet aan mij is om wie dan ook te beoordelen. Laat ik zeggen, dat is aan Allah. Ik wil wel vragen stellen, want het is niet goed om met een leugen te leven. Ik heb prins Claus niet gekend, ik schrijf op basis van wat ik in de media lees, zie en hoor en wat ik op internet kan vinden. Het gaat mij niet om het ophemelen of afschieten van de persoon Claus, maar om vragen over de mondiale ontwikkeling, die in mij opkomen als ik lees en luister naar de media en spreek met kennissen en vrienden.

door Jan van Kampveld

De laatste dagen lees en hoor ik, dat met prins Claus een belangrijk persoon verloren is gegaan, die veel goeds voor de wereld heeft betekend. Maar, als dat zo is, wat heeft hij dan voor de wereld gedaan? Ik kan daar eigenlijk niets over vinden. Hij heeft een aantal functies vervuld in relatie tot de betrekkingen tussen Duitsland, Nederland enerzijds en Afrika (Ivoorkust en andere sub-Sahara landen) anderzijds. Inhoudelijk kan ik daar weinig over vinden, ik weet niet wat zijn daden zijn geweest.
Ik lees en hoor ook dat Claus een 'goede prins' was. Dat benadrukt dat de rest van het koningshuis 'slecht' zou zijn. Hoe kan Claus echter met de andere leden van de koninklijke familie hebben samengeleefd als hij zo sterk van mening verschilde? Als hij echt andere daden voorstond, bijvoorbeeld op het gebied van drinkwater in arme landen? Is dat de reden dat hij depressief is geworden? Waarom is hij dan niet zijn eigen gang gegaan, heeft hij zich dan niet losgemaakt van het koningshuis? Er zijn voorbeelden van leden van de koninklijke familie die zich hebben losgemaakt en hun eigen weg zijn gegaan, dus het is mogelijk. Als hij het niet met zijn vrouw, zoon, schoonvader, schoondochter eens was, waarom is dat nooit gebleken? Leefde hij in een toestand van complete onderdrukking?
Als Claus 'goed' was hoe kan hij dan geen onenigheid hebben gekregen met zijn zoon Willem Alexander (bijvoorbeeld over drinkwater in arme landen) en hoe kan hij Máxima en haar familie hebben verwelkomd zonder kritiek op het feit, dat zij geen afstand nam van haar vader's daden (deelnemen aan een regime dat burgers heeft vermoord)? Ondanks het feit, dat zij in Brussel de belangen behartigde van de organisaties die een politiek bedrijven, waardoor miljoenen in sub-Sahara Afrika beroofd worden van grondstoffen, economische mogelijkheden, voedsel en water? Een politiek die miljoenen sub-Sahara Afrikanen goedkoop wil voorzien van zwaar giftige 'medicijnen', die nog eerder tot de dood leiden van de patiënten dan de 'ziekte' en die de economie van sub-Sahara Afrika nog meer zullen verstoren?

Het eerste wat in me opkwam bij het bericht van zijn dood is 'ich bin ein Afrikaner'. Dat heeft hij nooit gezegd. Wel dat zijn ziel die van een oude Afrikaan was. Hoe kwam Claus ertoe te stellen dat zijn ziel die van een oude Afrikaan was? Hij is een band aangegaan met sub-Sahara Afrika, dat is zeker. Hoe kan het ook anders, als je ouders naar Tanganyika vertrekken en jou daar op school laten gaan. Maar hebben de sub-Sahara Afrikanen ook een band met Claus? Er heerst geen rouw in Tanzania, dat prins Claus is overleden zegt de mensen weinig, aldus de Provinciale Zeeuwse Courant (PZC) van 11 oktober 2002.

Is dat een 'goed' aspect, dat Claus in Lusotho, Tanzania (toen nog Tanganjika, zonder Zanzibar) opgegroeid is als blanke Duitser, zoon van een uitbater van een sisalplantage (volgens sommige bronnen. Volgens de PZC is niet duidelijk wat de familie daar deed)? Tanganjika was toen Brits. Hij zal de onderdrukking en uitbuiting van het land hebben gezien, van een beschermde afstand. Later heeft hij als lid van de hogere klasse contact gehad met Nyerere, die president is geworden van het onafhankelijke, communistische Tanzania. In de jaren '90 is prins Claus teruggeweest naar Lusotho en is geschrokken van de gevolgen van de armoe en de roofbouw op de natuur. Waarom heeft Claus op dat moment niet in het openbaar afstand genomen van de mondiale uitbuiting door rijke landen en multinationale bedrijven? Van de overheden en organisaties die worden geadviseerd door gremia zoals de adviesraad voor agrarische en voedselkwesties waar de vader van Máxima lid van is? Van Shell, waar zijn vrouw grootaandeelhouder van is? Of heeft hij daden verricht zonder dat wij het weten, zou de armoede en onderdrukking van sub-Sahara Afrika nog groter zijn als Claus geen invloed had gehad? Misschien, maar waarom lees en hoor ik dan niets van zijn daden?
Het afdoen van zijn stropdas is de meest genoemde daad van Claus. Heeft die daad het goede in de wereld vooruit geholpen? Is Claus depressief geworden van de daden van zijn familie? Waarom heeft hij dat dan laten gebeuren? Waarom heeft hij zich niet losgemaakt en is zijn eigen weg gegaan, met wellicht een minder belangrijke positie maar met daden van betekenis, al waren het maar kleine? Of is hij is niet zo 'goed' als hij wordt voorgesteld.

Ik blijf het overigens een vreemd beeld vinden, dat overwegende beeld in de media van de 'goede, linkse prins'. Opnieuw rouwt het volk en zie ik tranen op de televisie, van mensen die noch prinses Diana, noch Fortuyn, noch Claus hebben gekend. Het beeld van de 'linkse, goede prins' houdt automatisch in dat Nederland het koningshuis relatief 'slecht en rechts' vindt. Wil het volk dan een 'boze' koningin (en straks koning), die met daden bijdraagt aan de uitvoering van een politiek van uitbuiting en onderdrukking? De kroonprins vliegt nu al de hele wereld over om de politiek van de liberalisering van de drinkwatervoorziening te prediken. De vader van zijn vrouw is pleitbezorger van de liberalisering van de voedselvoorziening en agrarische wereldhandel. Het is een politiek waar sub-Sahara Afrika weinig goeds van te verwachten heeft. Is het beeld van Claus als de 'goede, linkse prins' een poging van ons volk om in het goede te kunnen blijven geloven? Het lijkt wel een sprookje...

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 373, 15 november 2002