Skip to main content
  • Archivaris
  • 353

Pikmeer: lekker belangrijk

Is het verlicht of primitief om falende bestuurders strafrechtelijk veroordeeld te willen zien? Slapende, corrupte, incapabele, mekaar bestrijdende of anderszins niet deugende personeelsleden van het volk? Moeten ze na Enschede en Volendam nu eindelijk eens op water en brood? Een schrikbeeld zelfs in sommige linkse kringen. De salonfähigkeit is bijvoorbeeld in de hogere regionen van Groen Links al zover ingeburgerd dat ze ook daar vinden dat bestuurlijk falen, althans strafrechtelijk, ongestraft moet blijven. Juridisch ligt deze hele kwestie erg simpel, dit in tegenstelling tot het beeld in reeksen ingezonden stukken in kranten. De partij die de meeste juridische vuurkracht weet te mobiliseren wint. Zo is het spel, zo zijn de regels en dat is altijd zo geweest. Abusievelijk wordt dit beginsel wel eens verengd tot klassenjustitie, maar dit terzijde.

Wie zou namens het volk, namens de samenleving en namens de gedupeerden die juridische vuurkracht moeten leveren? Het OM, maar ja die kunnen zelf in de vuurlinie komen te liggen. De gedupeerden, die kunnen zo'n avontuur -dat toch minstens een tiental pleiters uit de crème de la crème vereist- niet betalen. Nee er is maar één mogelijkheid: die tien stellen zich gratis. Als zo'n tiental pleiters met Tom Schalken voorop vertrekt dan is dat hele Pikmeer binnen een minuut drooggelegd en die voor het bestuur poeslieve jurisprudentie verdampt.

Juridisch ligt de verantwoordelijkheid voor handelen bij de burger, dat geldt voor door rood rijden tot aan het exploiteren van een bedrijf. Dat hoort ook zo. De overheid stelt regels, controleert en handhaaft. Ook dat hoort zo. Maar zodra de overheid faalt, termijnen niet nakomt, gedoogt, niet sluit, niet aanschrijft enz. wordt ook zij medeverantwoordelijk, juist ook in strafrechtelijke zin. Tot en met medeverantwoordelijk voor dood door schuld zoals in Enschede en Volendam. Goed maar wie moet er dan achter de tralies? De ambtenaar onderin? Zeker! Maar ook de hele lijn omhoog tot het niveau waar de interne controle niets te verwijten valt; tot die hoogte dient het recht te reiken. Van boven af dient de politiek te laten sneuvelen. Dus onderin sneuvelen Milan, de brandweer en hun directe bazen tot een eind richting directeuren en hoofdinspecteurs (de cel in) en bovenin de burgemeesters en de directeuren (oneervol ontslag).

Ja maar zeggen puntenslijpers: het strafrecht biedt hier, zeker gelet op de Pikmeertjes, geen ruimte voor. Onzin. Het strafrecht zou niet in het bestuursrecht mogen treden. Drogreden. Het wetboek van strafrecht geeft op legio plaatsen aan waar dat zelfs moet. Ook de stelling dat het strafrecht zou moeten wijken voor politieke aansprakelijkheid is niet meer dan een leugentje om aspirant bestuurders het vak in te lokken. Natuurlijk is er een politieke verantwoordelijkheid voor alles rond vergunningen, maar dit schakelt het strafrecht niet uit. Overtreedt de burger regels dan is er strafrecht voor die burger, en dat strafrecht is er ook voor ambtenaren en bestuurders vanaf het moment dat zij hadden moeten weten of hadden moeten ingrijpen. Het is van de gekke dat bij delicten als dood door schuld de politieke verantwoordelijkheid of het bestuursrecht prevaleren boven het strafrecht. Beide mogen hun werking hebben, maar het strafrecht dient met gezwinde spoed in dat bestuursrecht te treden en ongeacht de politieke verantwoordelijkheid te vervolgen.

Om een doorbraak voor mekaar te krijgen is een monsterproces nodig dat zich zowel op het strafrechtelijke, het civiele als het bestuursrechtelijke speelveld als ook in publicitaire en politieke fora zal afspelen. Nederland heeft inmiddels recht op zo'n doorbraak. Mijn donatie voor extra cellenbouw ligt klaar.

Zand

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 353, 9 februari 2001