Skip to main content
  • Archivaris
  • 289

Naziheld Richard van der Plas

Een van de zwarte bladzijden in de recente Nederlandse geschiedenis is 21 november 1990. De dag waarop Adriaan Venema op een brute wijze voor een studio van RTL4 met een ploertendoder werd mishandeld. Een publicatie van Venema in Vrij Nederland van oktober 1990, waarin hij de plannen van uitgeverij Gerard Timmer aanviel, die de memoires van Florrie Rost van Tonningen-Heubel alias de zwarte weduwe wilde uitgeven, vormde volgens Venema de aanleiding voor zijn mishandeling. Deze publicatie waarin ook werd onthuld wat er in die memoires kwam te staan leidde ertoe dat de uitgever zich terugtrok. Het boek (Op zoek naar mijn huwelijksring) van Florrie Rost van Tonningen kwam uiteindelijk toch nog bij een Belgische uitgever (de Krijger) uit. Zij werd in Nederland in april 1992 wegens belediging en discriminatie tot een boete van vijfduizend gulden veroordeeld.
Nu, ruim 3,5 jaar na de mishandeling hebben de twee bruten nog steeds geen straf gekregen, terwijl Adriaan Venema op 31 oktober 1993 gekozen heeft om uit dit leven te stappen. Gelukkig heeft hij vlak voor zijn dood in oktober 1993 in een telefoongesprek met de politie verklaard dat hij één van de daders had herkend van een foto in het Parool van 21 augustus 1993. Als we de kranten er op na slaan blijkt niemand minder dan Richard van der Plas op die foto te staan. Dit terwijl Van der Plas op 5 april 1995 voor de rechtbank verklaarde dat hij Venema nog nooit heeft ontmoet. Hij verklaarde hem niet eens te kennen.
Van der Plas, die met opmerkingen als "Dat record van zes miljoen zullen wij de volgende keer verbeteren" en "nog even en we zijn weer een provincie van Duitsland" zijn neonazistische denkbeelden bevestigt is in die fascistische onderwereld geen onbekende.

Van der Plas' carrière
Van der Plas, geboren op 28 juni 1961 te Woerden, startte zijn loopbaan in 1984 bij de toenmalige Centrumpartij om na een jaar betalend lid te zijn geweest over te stappen naar de Nederlandse Volksunie: de openlijke neo-nazistische partij van Joop Glimmerveen, en diens jeugdbeweging het Jongeren Front Nederland.
Van der Plas over Jongerenfront Nederland: "Dit betreft een zelfstandige organisatie die tot doel heeft het vreemdelingenbeleid in Nederland te veranderen. Ik ben vanaf 1986 tot en met oktober 1987 lid geweest. De voorzitter, genaamd S. Mordaunt heeft het lidmaatschapbewijs ondertekend"
en "Ik heb mijn lidmaatschap destijds opgezegd, omdat ik lid werd van het ANS. Ik symphatiseer echter nog wel met het Jongerenfront Nederland".
Het JFN verspreidde op grote schaal pamfletten namens de Nederlandse Volks Unie en klaimt twee bomaanslagen op het PSP-kantoor in Tilburg in 1983. In 1990 is de JFN ontbonden nadat de rechtbank in Breda had gesproken van een misdadige organisatie.

Eind 1988 hoorde hij naar eigen zeggen van het Aktiefront Nationaal Socialisten (ANS) en via Et Wolsink, een vriend van Van der Plas die hem de werkwijze en ideologie van het ANS heeft bijgebracht, kwam hij in contact met Eite Homan. Eite Homan, de 'bereichführer' van het ANS in Nederland, gaf hem zijn adres waar hij naartoe moest schrijven indien hij lid wilde worden.
Van der Plas over het ANS: "Het Aktionfront National Socialisten is een organisatie welke is opgericht door een West-Duitser, genaamd Michael Kühnen. Kühnen was een luitenant in het Duitse leger en werd ontslagen door zijn politieke opvattingen" en "Doelstelling: vreemdelingen het land uit. Dit houdt in dat alle vreemdelingen naar hun eingen land moeten gaan en dat begint dan voor mij in Nederland"

Omdat Van der Plas zich meer op de politiek wil richten brak hij formeel met het ANS en stapt weer over naar de Centrumpartij. Maar half oktober 1984 werd Hans Janmaat volgens de officiële lezing wegens verwaarlozing van ledenadministratie en malversaties met partijgelden geroyeerd. Martin de Regt komt echter met een totaal andere verklaring. Volgens hem is "het allemaal de schuld van Janmaat die niet met z'n poten van andermans vrouwen kan afblijven. Zo was er ooit een rel op het congres. De vrouw van de partijsecretaris bazuinde rond dat het zo zalig wat Hans met haar had gedaan. Veel beter dan met haar eigen Danny. Tja, als de leider met de echtgenotes van partijgenoten de koffer induikt, kun je wel problemen verwachten. Janmaat is een machtswellusteling, de Ceuacescu van de lage landen". Dit betekende de opsplitsing van de centrumpartij in de CentrumDemokraten (CD) en CP'86, waarbij Van der Plas zich bij CP'86 voegde. Later bedacht hij zich en werd lijsttrekker van de CD in zijn woonplaats Purmerend. En daar was Janmaat zeer blij mee. Van der Plas kon immers een brug vormen tussen de 'nettere' stroming en de met allerlei nazi-retoriek dwepende stroming in het rechts-extremistische kamp en hij zorgt als vaste klant van justitie voor een onafgebroken stroom publiciteit.

Van der Plas versus Openbaar Ministerie
Op 23 oktober 1990 wordt Richard van der Plas gedagvaard wegens het in 1989 bezitten van racistisch en nazistisch materiaal. Zijn illegale wapenbezit en zijn deelname aan het ANS ontkomt aan strafvervolging. De politie had op 22 november 1989 een inval gedaan in zijn Purmerendse woning en daar onder meer een vlindermes, wapenstokken, een pistool met munitie en een Buck knife gevonden. Van der Plas verklaarde later: "ik heb dit mes gekocht om af en toe een appeltje te schillen". Ondanks dat Van der Plas erkende werd er door grove fouten van het openbaar ministerie (OM) de dagvaardiging tot twee keer toe nietig verklaard. Van der Plas ontkomt aan strafvervolging.
Op 7 november 1991 vindt er uitstel plaats van een nieuw proces tegen Van der Plas. Nog steeds verdacht van onder meer illegaal wapenbezit en het ANS-lidmaatschap. De Alkmaarse justitie had opnieuw een vormfout gemaakt. Politierechter C. Vriezen was in het vooronderzoek als rechter-commissaris opgetreden. Een dergelijke functievermeninging is ontoelaatbaar.
Op 17 maart 1992 ontsnapt Richard van der Plas definitief aan strafvervolging omdat het OM meent dat de zaak verouderd is. Het Anti Discriminatie Bureau in Waterland is woedend en overweegt beroep.
Op 1 september 1993 wordt Van der Plas gearresteerd maar niet in verzekering gesteld dus hij moest weer vrijgelaten worden.
Op 8 september 1993 wordt Van der Plas opnieuw gearresteerd wegens verboden wapenbezit.
12 oktober 1993: In de zomer van 1991 werden er pamfletten in Landsmeer verspreid na relletjes tussen blanke en zwarte jongeren rond de discotheek Robinsons. Van der Plas bezorgde zo'n pamflet bij de Nieuwe Nederlandse Courant waarop het Anti-dicriminatiebureau in Purmerend een aanklacht indiende tegen Van der Plas wegens het aanzetten tot rassendiscriminatie. De inhoud van het gewraakte pamflet, dat het gedachtengoed van de CentrumDemorkaten goed weergeeft, luidt als volgt: "Voor barbezoek menen allochtone jongeren dat ze lukraak soms vernielingen mogen aanrichten. Dat ze vrouwen en meisjes mogen lastig vallen. Als je wat zegt discrimineer je zogenaamd. De CD wil erop wijzen dat wij Nederlanders in dit land de oudste rechten hebben".
Op 6 februari verklaarde Jospeph Jitta in de Nieuwe Nederlandse Courant dat de aangifte van het ADB terzijde wordt gelegd. Jitta verklaarde dat het aanbieden van materiaal ter publicatie niet strafbaar is. "Omdat niemand heeft gezien dat hij de pamfletten in Landsmeer in de brievenbus heeft gegooid is er geen enkel bewijs tegen Van der Plas" volgens Jitta, echter ruim een maand later wordt Van der Plas toch vervolgd. Volgens H. Ter Brake, de advocaat van Van der Plas, kan justitie niet meer op de gedane uitspraak terugkomen en hij riep Joseph Jitta en een verslaggever van de Nieuwe Nederlandse Courant op als getuige. Daarop dreigde Jitta Van der Plas' advocaat met een civielrechtelijke procedure en hij wilde de advocaat voor het tuchtcollege dagen aangezien hij zich in zijn goede naam aangetast voelde. De Alkmaarse rechtbank oordeelde dat dit een schending was van het in het Europees mensenrechtverdrag neergelegde beginsel van een eerlijk proces. Dus Van der Plas ontkwam weer, justitie ging nu echter in hoger beroep.
Op 24 januari 1994 blijkt het dossier waarin de gegevens staan met betrekking tot de mishandeling van Venema bij de politie van Hilversum zoek te zijn geraakt.
Op 23 februari 1994 wordt Richard van der Plas gearresteerd in verband met het mishandelen van Adriaan Venema. Na twee dagen komt hij alweer weer vrij.
Op 17 maart 1994 blijkt een nieuwe blunder van het OM; het hoger beroep in de zaak van het afleveren van pamflet werd door de griffier per ongeluk ingetrokken. Omdat uit andere stukken bleek dat het OM wel degelijk in hoger beroep ging moet het hoger beroep gelukkig ook dienen
Op 29 maart 1994 moet Van der Plas voor de rechter verschijnen wegens poging tot verzekeringsfraude, het doen van valse aangiftes en verboden wapenbezit. Ene C.S. Rietveld legt een belastende verklaring tegen hem af, maar verschijnt niet op proces waardoor het proces wordt aangehouden.
Op 27 april 1994 wordt Van der Plas veroordeeld tot 3 maanden cel in verband met valse aangifte diefstal auto en vuurwapenbezit.
Op 3 mei 1994 vraagt de gemeente Purmerend aan Justitie om strafvervolging tegen Van der Plas in te stellen naar aanleiding van onder meer de uitspraak "buitenlanders komen erin als gast, en gaan eruit als vergast" voor een verborgen kamera in het programma Deadline.
Op 13 december 1994 wordt tegen Van der Plas 2000 gulden boete en 4 weken voorwaardelijk geëist in verband met het verspreiden van eerderbedoelde pamfletten op de kranteredaktie van Purmerend.
Op 27 december 1994 wordt hij veroordeeld tot 1000 gulden boete en 2 weken voorwaardelijk in verband met het verspreiden van dat pamflet.
Op 5 april 1995 wordt het proces tegen hem wegens de mishandeling van Venema verdaagd naar 7 juni 1995 omdat de rechtbank nog getuigen wil horen
Op 7 juni 1995 wordt de zaak in verband met het mishandelen van Venema verdaagd tot 22 november 1995. Van der Plas wordt tot die tijd aangehouden. Hij moest die dag ook voorkomen in Haarlem wegens dronken rijden op 23 oktober 1994.
Zo blijkt maar weer eens dat het OM de richtlijn discriminatiezaken waarin wordt getracht een geloofwaardige en betrouwbare bondgenoot te zijn van burgers slechts in theorie uitvoert. De praktijk wijst uit dat de werkwijze van het OM vaak toch iets anders is.

De vriendendienst
De zaak waar het OM eindelijk eens niet faalde en Richard van der Plas veroordeeld werd tot 3 maaanden gevangenisstraf betreft zijn valse aangifte van autodiefstal en vuurwapenbezit. De rechter hield overigens wel rekening met zijn publieke funktie, de publiciteit eromheen en zijn tot dan toe blanko strafblad. Van der Plas had schade aan zijn auto en vroeg zijn Belgische vriend Jean Delsemme de auto "weg te zetten". Dat wil zeggen Nicole Vos vroeg hem de auto te laten verdwijnen op de ochtend nadat "ik haar weer een nacht had gemist omdat zij met Van der Plas op stap was geweest". Delsemme bracht de auto naar een loods van een kennis die de verdere afwikkeling zou regelen. 's Avonds had Delsemme uit de "weggezette" auto nog wat persoonlijke spullen van Van der Plas gehaald, waaronder cd-tjes met toespraken van Hitler maar hij vergat nog wel het een en ander.
Van der Plas deed aangifte van diefstal en stuurde verzekeringsmaatschappij Centraal Beheer een schademelding van 25 duizend gulden. En kocht alvast een nieuwe BMW. Kort daarna werd Delsemme gebeld door woedende kenissen die pamfletten van de CentrumDemokraten in de kofferbak van de auto hadden gevonden. Ze zeiden dat ze de auto ergens neer zouden zetten en de poltie zouden tippen. Janmaat probeerde echter op het CD-partijbureau in Den Haag nog de 'vrienden' te verzoenen en er werd afgesproken dat Delsemme de autodiefstal 'als vriendendienst' op zich zou nemen. Maar Van der Plas en Nicole Vos gingen volgens de lezing van Delsemme echter nog verder "want meneer daar", knikt getuige Delsemme naar het achter hem zittende CD-raadslid, "hij was mijn vriend toen. Ik wilde alles voor hem doen maar juffrouw Vos heeft ons uit elkaar gespeeld". Volgens Delsemme, die als chef-monteur werkt bij de gemeentereiniging Purmerend, begonnen de problemen toen Van der Plas door Anna Kroon, de vrouw van Richard van der Plas, het huis werd "uitgeflikkerd" en tijdelijk bij hem introk. Vervolgens werd de toenmalige vriendin van Delsemme "een beetje verliefd" op Van der Plas. Van der Plas heeft echter niet lang bij Delsemme ingewoond. Op het moment dat Delsemme er eindelijk achter kwam dat Van der Plas raadlid was voor de CD heeft hij hem de deur gewezen. Kort daarop kwam Van der Plas, overigens met lijfwacht, Delsemme tegen in een kafee waar deze de verjaardag van een collega vierde waarop Van der Plas vroeg: "Ik heb die nikker-bastaard-kut van je geneukt. Moet je d'r nog?" waarmee de verhoudingen weer duidelijk geschetst zijn. Van je vrienden moet je het toch maar hebben.

Toen Delsemme op 6 augustus 1993 thuiskwam trof hij een chaos aan. Twee van zijn katten waren mishandeld en afgeslacht. Een kat was aan de staart rondgeslingerd en met het bloed van de andere kat werd een hakenkruis op het tapijt getekend. Voor Delsemme was het nu genoeg geweest en hij stapte naar de politie in Purmerend om aangifte te doen. Nicole Vos gaf echter een andere lezing van de gebeurtenissen in juli en augustus van 1993. 's Nachts in een kroeg op het Leideseplein in Amsterdam vraagt ze aan de undercover-journalist Peter Renssen verbaast: "Ken je dat verhaal met die katten niet?". En na een korte stilte: "Dat waren mijn katten, ik heb een paar jaar met die Belg in Purmerend samengewoond en ik heb die katten daar mee naartoe genomen. Jean geeft Richard er de schuld van dat ik bij hem weg ben gegaan. Hij is gewoon jaloers. Volgens mij heeft hij die katten zelf mishandeld en probeert hij Richard terug te pakken door hem er de schuld van te geven. Die gast is helemaal doorgedraaid. Nu heeft-ie me aangeklaagd wegens laster. Hij had gehoord dat ik tegen andere mensen gezegd zou hebben dat hij me mishandeld en verkracht heeft maar dat is helemaal niet waar". Nicole Vos wil geen contact meer met Delsemme. Delsemme doet daarentegen wel toenaderingspogingen. Zo stuurde hij onlangs een televisie naar zijn ex, die inmiddels weer bij haar moeder woont. Vreemd genoeg zorgt Delsemme wel goed voor de gewonde en de derde (ongedeerde) kat van Vos. Van der Plas zelf ontkende alle betrokkenheid bij de mishandeling en afslachting van de katten. Op 25 oktober 1993 zegt Wil Schuurman, de secretaresse en vriendin van Hans Janmaat, tegen Van der Plas: "Die Belg Jean heeft gebeld. Hij heeft op mijn antwoordapparaat ingesproken. Heel aardig was-ie". En met een hoog, hinnnikend lachje voegt ze eraan toe: "Die is natuurlijk bang" waarop Van der Plas antwoordde: "Dat moet ook"

Mishandeling op bestelling
Richard van der Plas heeft naar eigen zeggen acht tatoeages waaronder een Nederlandse vlag die zo wappert dat de zijkanten van de vlag de afkorting SS vormen. Tegen Karselius, de zoon van Wil Schuurman, verklaarde Van der Plas: "Die draag ik als teken van onmaatschappelijkheid". Volgens Van der Plas moet deze maatschappij dan ook totaal veranderen. En dan zal er ook heel wat veranderen wanneer je in je achterhoofd de uitspraak "Dat record van zes miljoen zullen wij de volgende keer verbeteren" in je achterhoofd houdt. Zo vroeg de Purmerendse politie nadat Van de Plas had verklaard "naar mijn mening vormen de joden een gevaar voor de Nederlandse kultuur", hoe hij dit probleem dacht op te lossen. Van der Plas: "Ik weet geen oplossing om het probleem met de joden op te lossen. Ik heb daar niet over nagedacht. Als je in Nederland over buitenlanders praat krijg je meestal wel steun van een groot deel van de bevolking. Bij joden is dat niet zo". Zo heeft de politie bij een inval in Van der Plas' woning op 22 november 1989 ook een schrift aangetroffen waarin, volgens de politie van Purmerend, vermoedelijke doelen voor mogelijke (gewelddadige) akties gericht tegen "buitenlandse clubhuizen, kerken, winkels, politici, kapitalisten, anti-fascisten clubs, Joke Kniesmeijer en de Anne Frankstichting". Om deze doelstellingen te kunnen verwezenlijken is in deze context de volgende opsomming in het schrift genoteerd: "1) groep samenstellen; 2) financiële middelen; 3) wapens". Simplistisch maar effectief is het wel van Van der Plas om je tegenstanders gewoon uit de weg te ruimen wanneer je er teveel last van hebt, dit is overigens een werkwijze die de CP'86 in hun partijprogramma omschrijft als: "staatsgevaarlijke en ontsporingen en ondermijnende acties die tegen haar bestaan gericht zijn dienen onder alle omstandigheden geëlimineerd te worden".
Het gevaarlijke van Van der Plas, die zichzelf als een nazi-held beschouwt, is dat hij een overdreven gewelddadige rebel is vanuit een diepe overtuiging. Zo verklaarde hij eens "Mijn broer is links" en "Dat is erg hoor. Stel je voor dat de Derde Wereldoorlog uitbreekt. Sta je beide aan het front. Schiet ik zo een gaatje in z'n kop". Ook Frans Hofman zegt over hem: "Je kan hem niet tegenkomen of hij heeft weer wat flinks gedaan. Dan verschiet hij gewoon van kleur, zo trots is hij erop dat hij weer wat rottigheid heeft uitgehaald". Geweld is dus voor Van der Plas een zaak om trots op te zijn, een kick krijgen van het in elkaar slaan van weerloze burgers, het liefst met zijn tweeën en als het kan met een ploertendoder of ander gevaarlijk materiaal. Zo is stapmaatje Nico Bodemeijer voor Van der Plas de perfecte persoon om mee om te gaan. Nico Bodemeijer vermoordde in 1983 op brute wijze Kerwin Duinmeijer omdat deze "vies" naar hem keek. Ook in 1989 stak hij een man neer nadat ze ruzie hadden gekregen over het T-shirt van Bodemeijer waarop stond: "Het is fijn om blank te zijn". Graag scheppen ze op over hun grootse daden zoals "sieg heilen" en mishandelingen. Vandaar dat Van der Plas tijdens partij-bijeenkomsten meerdere malen over zijn rol in de mishandeling van Adraan Venema liep op te scheppen. Volgens het voormalig CD-raadslid Frans Hofman heeft Van der Plas de mishandeling zelfs bij herhaling toegegeven. Van der Plas kent Hofman maar ontkende uiteraard dat hij deze thuis heeft opgezocht om hem vanwege de belastende verklaringen "in elkaar te rammen". "Dat is gelogen" volgens Van der Plas. Aan de hand van verklaringen van een pizzabezorger die kort voor het misdrijf twee verdachte mannen bij de RTL-opnamestudio zag, is een compositietekening gemaakt. "Daar lijkt u wel een beetje op he?" vroeg de rechtbankdireteur op 4 april 1994 aan hem. "Nou dat vind ik niet" antwoordde Van der Plas.
Op 22 november aanstaande wordt de zaak tegen Richard van der Plas voortgezet en wordt ex-BVD-opperhoofd Doctors van Leeuwen, nu procureur-generaal in 's-Gravenhage, gehoord. Dan weten we ook of het juist is dat de Binnelandse Veiligheids Dienst Richard van der Plas al veel eerder in beeld had als dader van de Venema-mishandeling. Als dat zo is dan wil Van der Plas' raadsman een verklaring van de BVD waarom de vervolging van Van der Plas zo lang op zich liet wachten en waarom er nimmer een confrontatie georganiseerd is tussen de verdachte en het slachtoffer. Venema heeft immers in zijn memoires (titel: 'Verleden tijd') gemeld dat toen hij bij Docters van Leeuwen binnenkwam, deze meteen opmerkt: "U komt mij vertellen door wie u mishandeld bent. Maar dat weet ik al: Van der Plas". Hopelijk weet de rechter dat dan ook.

Met dank aan het FOK, KAFKA en De Stelling voor het verlenen van hun medewerking.

(In 's-Hertogenbosch zijn een aantal mensen georganiseerd bezig met het bestrijden van rechtse uitspattingen in deze maatschappij. Maar omdat het aantal actieve leden van de organisaties erg beperkt is zijn we op zoek naar actieve leden. De organisaties zijn onder meer AFA-Den Bosch, We