puntje

"Het is oorlog!", betuigde een van de actievoerders tijdens de ontruiming van het actiekamp Groenoord bij Ruigoord voor het vizier van een tv-camera. "Het is oorlog!", schreef Vincent, kleintjeM's overzeesche correspondent vorige maand, "Een oorlog tegen de Aarde zelf en alles wat er op leeft (...)". Zoals het verhaal van Vincent over Honduras al onderstreepte, de werkelijke oorlogsgevechten vinden slechts in die landen plaats waar het grootkapitaal zijn ware aard laat zien, waar het hand in hand met barbaarse regimes en dictators de natuur plundert en verkankert en waar de bevolking op gruwelijke wijze wordt onderdrukt en uitgebuit. De oorlog die zich in de rijkere landen afspeelt berust voornamelijk op beeldspraak. Multinationals die zich elders op de wereld inlaten met zwaar misdadige praktijken, zijn hier gerespecteerde banenverschaffers die geen strobreed in de weg wordt gelegd en die worden verheerlijkt in hun steeds schoftiger wordende commercials waarmee het zapvolk wordt gehersenspoeld tot gewillige loonslaafjes. Hier voltrekt de oorlog zich keurig netjes en komen de echte klappen slechts van één kant. Of het nu gaat om Schiphol of de nieuwe Afrikahaven, de bv Nederland vindt het weliswaar leuke gebaren, maar laat zich echt niet tegenhouden door een paar protestboompjes op de plaats waar het een ziekteverwekkende bulderbaan heeft gepland, net zo min hebben de heren stress- kankerverspreiders een probleem met het loskappen van in het wegdek verankerde lichaamsdelen of het verwijderen van actievoerders die in tunneltjes zijn gekropen. Bij megaprojecten waar toch al met honderden miljoenen guldens gemeenschapsgeld wordt gesmeten, spelen de kosten van zulke verwijderingsacties ook al geen rol van betekenis. Nog treuriger voor Groenoord was het resultaat in de media. De ontruiming leverde een schitterende serie reclamespots op voor de Mobiele Eenheid die de hele wereld liet zien hoe vreedzaam, voorzichtig, rustig, voorkomend en geduldig de bv Nederland omgaat met bezettende actievoerders. Burgermeester Patijn noemde de kosten van deze verwijdering "zeer hoog" (alsof het hém wat uitmaakt dat uit de zee van bv Nederland een druppeltje water moet worden geïnvesteerd), maar was het achtergebleven image van het fascistische optreden van de ME tijdens de Eurotop in Amsterdam niet nodig aan een revisie toe? Groenoord, of beter gezegd, de wijze van actievoering die daar werd toegepast, was een ideaal trekpaard voor dit karretje. Een promotiespot voor de ME, uitgevoerd door één van de geslepener reclamebureaus in ons landje zou meer hebben gekost dan de ontruiming en dan nog niet zo smerig goed in elkaar hebben kunnen zitten. Patijn kreeg dubbel waar voor zijn geld. Maar los daarvan. Zonder aan acties als Groenoord afbreuk te willen doen, kan ik toch niet anders dan constateren dat dit soort actievoering door de bv Nederland in het geheel niet als een hindernis wordt gezien bij de uitvoering van de vele megaprojecten die het nog op stapel heeft staan om ons volkje te laten stikken in de welvaart van de nieuwe elite. Dat wil echter niet zeggen dat het verzet daar geen nut heeft gehad of net zo goed niet had kunnen plaatsvinden, integendeel, ons landje komt nog veel Groenoorden tekort. Tot zover het verzet van Groenoord. Het verzet waar Vincent op doelde in zijn vorige bijdrage, riep vraagtekens bij me op die me zelfs zorg deden wekken over de mens achter dit integer relaas. Zijn betrokkenheid met de slachtoffers van "de oorlog tegen de Aarde en wat er op leeft" maakte van zijn schrijven op zich al een onmisbaar stukje van verzet. Maar het eind van zijn betoog was nogal raadselachtig: "Het is oorlog! (...) De filosoof Descartes had het helemaal fout met zijn conclusie: 'Ik denk dus ik besta'. Het moet zijn: 'Ik denk dus ik verzet'. Welke vorm van verzet men kiest en waartegen, daar kun je over nadenken. Voor mij weet ik het en zeg ik het in de franse en engelse (het is hier tweetalig) taal: 'J'en ai assez' of 'I've had it' of 'Ik heb er schoon genoeg van. Het beste met iedereen en alles...". Hé Vincent! We lezen toch zeker nog wel van je, hè? De keuze van verzet vormt een steeds groter wordend dilemma voor veel mensen die zijn uitgerust met een gezond verstand, sociaal gevoel en een goed werkend geweten. Vanaf de Groenoorders tot en met de toekenners van de Nobelprijs, velen worstelen met dit vraagstuk op hun eigen manier. Naarmate de situatie op de wereld kritieker wordt, zal het verzet meer gebieden gaan verkennen en grenzen gaan verleggen. Nieuwe vormen van verzet zullen ontstaan. In hoeverre en welke extreme vormen van verzet geoorloofd zijn om ingezet te worden tegen de opgelegde economische automatismen die onze wereld onleefbaar maken voor een steeds groter deel van de bevolking, kan nog wel eens dé discussie van de toekomst gaan worden. Extreme vormen van verzet hoeven echter niet persé gepaard te gaan met bruut geweld of gewapend verzet. Gewapend verzet tegen de huidige vernietigende krachten op de wereld is iets geworden als schieten op een spook. Daarom worden inventiviteit en creativiteit, indien nodig met gebruik/misbruik van de nieuwste technologische middelen meer dan ooit van belang voor alle vormen van verzet. Daarbij heeft de geschiedenis ons geleerd dat gewapend verzet alleen maar kans van slagen heeft als het door een groot gedeelte van een bevolking wordt gesteund en dat zo'n situatie zich in de regel alleen maar voordoet wanneer honger en onderdrukking ondraaglijke vormen hebben aangenomen. En zelfs dan is het nóg zo dat het uiteindelijke resultaat veelal niet het gewenste blijkt te zijn en het niet tot een structurele verbetering voor de problemen heeft geleid. Eén van de onderdrukte en uitgebuite volkeren die in hun strijd tegen pure honger geen andere weg meer had dan die van het gewapend verzet, vinden we in Chiapas, een deelstaat van Mexico. Het enige werk dat het grootkapitaal hen te bieden had, betaalde na verloop van tijd nog niet eens genoeg om zelfs maar alleen hun kinderen te voeden met enkel rijst en bonen. Eén van de vrijheidsstrijders deed tijdens een interview een beroep op meer verzet in de rijkere landen zelf. Een beroep waarin een verwijt doorklonk. De onverschilligheid van de weinigen die het goed hebben dankzij de ellende van velen elders, kon er bij hem niet in. Zijn verhaal was dat de sleutel voor de bevrijding van hun ellende voor hen onbereikbaar ver weg lag, in het hol van de leeuw. Daarmee bedoelde hij de landen met de toonaangevende beursvloeren, de landen waar het grootkapitaal zijn veilige basis heeft gevonden in arrogante paleizen. De man had het gelijk aan zijn zijde, dáár ligt, of beter gezegd, dáár liggen de sleutels. Hier dus. Toch lijkt het me dat de benodigde sleutels hier net zo min te verkrijgen zijn door middel van gewapend verzet als in Chiapas. Ik kan me voorstellen dat er mensen op de wereld zijn die er anders over denken, maar één van de essentiële sleutels bestaat uit een overweldigende en misselijkmakende consensus van een massa loon- en consumptieslaven met een bevattingsvermogen waartoe de gruwelijkheden die zich voltrekken op deze aarde maar verdomd moeilijk doordringen. Het lijkt me dat door middel van een gewapende strijd tegen de nieuwe elite deze sleutel zeker niet in het slot te krijgen valt dat nodig open moet. Wanneer je de lijn van de huidige ontwikkelingen in de wereld doortrekt, kan daar nog wel eens verandering in komen, maar voorlopig blijkt in het hol van de leeuw de pen als wapen in de strijd nog steeds effectiever te zijn dan een vuurwapen of wat Semtex, hoe lullig en slap dit ook mag klinken voor een Zapatistische vrijheidsstrijder in Chiapas en al hun lotgenoten elders ter wereld. Tot slot nog dit: Hé, roddelbladlezende Diana-aanbidders uit het landje waar de mensen worden gekneed tot employabilimietjes, waar politici als De Milliano en Van Hulten worden gestraft als ze het woordje 'sociaal' of 'milieu' in de mond durven te nemen en waar Bulkestein de ongeleide projectielen van ultrarechts nog beter aanvoert om een kerkelijk vluchtelingenkamp lastig te vallen dan Janmaat zelf, jullie heb ik ook wat te vertellen! Wij hebben onze eigen Diana! En weet je wat? Onze uitvoering heeft nog véél meer ellende voor zijn kiezen gekregen dan die van de Engelsen! Prins Claus is zijn naam en grijp je kans, want hij leeft ook nog. Nou ja. Maar dat geeft niets, de manier waarop maakt het alleen maar dramatischer! Ooit hebben ze 'm laten kappen met allerlei activiteiten op sociaal gebied en sindsdien is het bergafwaarts gegaan met die zielepoot. Snappen jullie nou waarom zijn vrouw hem toen niet een beetje meer in bescherming heeft genomen? Maar ja, dat is tenslotte ook een heel ander mens, niet? Beatrix is meer het type dat zich graag tussen uniformen bewoog. Vergeef me hoor, het is écht zo, ik kan er ook niets aan doen, maar iedere keer als ik haar als blakend poldermodel met blozende wangen naast een uitgeknepen Claus zie, krijg ik de kinderlijke gedachte dat ze een vampier is die al het bloed uit het lijf van die man heeft gezogen. Maar ze doet ook zo raar. Bij al die keren dat ik ze samen op tv heb gezien, heeft ze me nog nooit een keer de indruk gegeven dat de man die haar zo dikwijls vergezelde, ook nog eens haar geliefde kon zijn. Zelfs bij feestelijke gelegenheden zag je altijd die afstand. Nooit heb ik van haar een simpele uiting van warmte naar Claus zien uitgaan. Nooit heb ik waargenomen dat die twee echt sámen iets deden in het openbaar. Maar zie, Claus vindt ondanks zijn gevorderde leeftijd en het diepe dal waar ie doorheen moet zijn gegaan, toch weer de energie om zich te begeven op het sociale pad en ik bewonder de man daarvoor ten zeerste. En omdat te veel mensen het nog anders zien, wil ik nog even kwijt dat ik van mening ben dat het met de geestelijke vermogens van Claus een stuk beter is gesteld dan dat dat het geval is met die van zijn gezinsleden. Trouwens, hangt er niet sowieso al een steekje los bij degenen die wérkelijk menen dat ze iemands koningin of koning kunnen zijn? Je zou er maar mee getrouwd zijn.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 314, 24 oktober 1997