AANVALLEN OP VERZORGINGSSTAAT

Onderstaand artikel is overgenomen uit PROMOTOR

De top-industriëlen van Europa hebben een grootscheepse aanval ingezet tegen de verzorgingsstaat. "..De grote industriële ondernemers in Europa willen dat de Europese Unie alles op alles zet om de produktiekosten voor het bedrijfsleven te verlagen..De relatief hoge lonen en loonkosten (waaronder sociale zekerheidspremies red.) zijn volgens de industriëlen de belangrijkste oorzaak van de afnemende concurrentie en stijgende werkloosheid in Europa. Er is werk, maar niet tegen de huidige prijs.....De groep industriëlen zegt dat de industrie nog steeds wordt belemmerd door onhandelbare regels en een toenemende last van arbeidswetgeving (zoals ontslagrecht en milieu en veiligheids-eisen op de werkvloer red.) (1).
De veertig industriëlen zijn verenigd in "De Europese Ronde Tafel". De ERT verenigt de top van de Europese multinationale ondernemingen zoals: bestuursvoorzitter Maljers van Unilever, Gyllenhammer van Volvo, Reuter van Daimler-Benz, Timmer van Philips, Agneli van Fiat etc. etc.

TOP VAN DAVOS
In februari j.l. werd in het Zwitserse Davos het jaarlijkse "World Economic Forum" gehouden. Dit symposium dat sinds 1971 wordt bezocht door staatshoofden, regeringsleiders en de internationale top van de zakenwereld en economen. Hier werd het verhaal van de europese top-industriëlen nog eens overgedaan. President van de Duitse Bundesbank Tietmeyer verklaarde daar onder grote instemming:"...Onze welvaartsstaat geeft niet genoeg prikkels tot werken. Het zoeken van werk wordt ontmoedigd door (te hoge, red.) uitkeringen en goedbedoelde maar vaak misplaatste overheidsbemoeienis. Hervormingen (lees afbraak red.) van het hart van de welvaartsstaat- de sociale voorzieningen- is onvermijdelijk..." (2).

VERKIEZINGSTOERNEE WERKGEVERS
Nog geen 2 dagen na de Top van Davos maken de nederlandse werkgeversverenigingen VNO en NCW bekend dat ze in nederland een miljoenen verslindende campagne op touw gaan zetten "ter versterking van de positie van de industrie in Nederland". Doel van de campagne is de verkiezingen en de opstelling van het regeerakkoord na de verkiezingen te beïnvloeden. Niet alleen de politiek moet benaderd worden maar ook het grote publiek moet doordrongen worden van de noodzakelijke hervormingen, lees afbraak, van ons sociale zekerheidsstelsel. "..Voor de publieksaktie heeft men de hulp ingeroepen van marketing-deskundigen van Philips en Unilever, die vooral moeten letten op de formulering c.q. toonzetting van de boodschap voor het grote publiek. Verder wordt gesuggereerd om via lunches met financiële redakties, speeches en gesprekken met politici de boodschap over te dragen. Behalve de 'publieksaktie' blijft een direkte lobby richting politiek noodzakelijk. Daartoe worden informele gesprekken met partij-voorzitters, lijsttrekkers en campagneleiders van de vier grote partijen aangeknoopt. Op deze toernee zullen ook de huidige toppolitici en toppers die naar verwachting na de verkiezingen in Kamer en/of Kabinet zullen zitten worden benaderd..." (3).

HET GAAT NIET SLECHT!
Ondernemers en politici hebben de bevolking ook in het afgelopen jaar weer in een crisissfeer weten te houden. Natuurlijk gaat het in sommige bedrijven slecht en kampen bepaalde bedrijfstakken met problemen, ook de economische groei is in 1993 achtergebleven bij de verwachtingen, waardoor de werkloosheid weer aan het toenemen is. Maar dat er sprake zou zijn van "de grootste naoorlogse crisis" is grote onzin. Het punt is dat al vanaf begin jaren tachtig de winsten van het bedrijfsleven nauwelijks meer geïnvesteerd zijn in Nederland, maar wel in het buitenland. Vloeiden de winsten midden jaren tachtig, toen de economie in de VS hard groeide naar dat land, nu zien we vooral grote kapitaalstromen naar de nieuwe groeimarkten in Zuid-Oost Azië vloeien waar zich grotere winstmogelijkheden voordoen als in Europa. Het gevolg van deze winstuitstroom is dat meer winst in Europa niet tot meer werk leidt. "....Van crisis is geen sprake. Er waren dit jaar winstgevende sectoren die de winstval van industriële bedrijven konden opvangen. De verwachtingen voor de industrie zijn een jaar opgeschoven. Het vreemde is dat de crisis in werkgelegenheid niet parallel loopt aan de ontwikkeling van de economie als geheel. De Nederlandse economie geniet alle vertrouwen, met een lage inflatie, een gezonde betalingsbalans (d.w.z. goede concurrentie positie red.) en een stabiele munt. De barometer voor 1994 van de Nederlandsche Bank is de afgelopen maand nog omhoog gekropen en analisten van de ABN-AMRO schatten de winsten van de beursondernemingen voor het komend jaar op plus 18% (zie kader). Ondanks die aantrekkende winsten zullen de nederlandse bedrijven te weinig banen kunnen creëren om de massa werklozen te verkleinen. In Japan en de VS hangt de mate van werkloosheid af van de conjunctuur. In Nederland en ook in de rest van Europa zijn bedrijfswinsten en werkloosheid ontkoppelde begrippen geworden....."(4)

NIEUWE MARKTEN
De vraag is natuurlijk; waarom de aanval op de sociale zekerheid? Het antwoord is al gedeeltelijk gegeven. Het zijn de nieuwe markten in met name Zuid-Oost Azië die enorme winstmogelijkheden bieden. De afgelopen tien jaar is het kapitaal- verkeer in de wereld bijna volledig geliberaliseerd. Dat wil zeggen dat nu met een druk op de knop van een computer vele miljarden guldens in luttele seconden van het ene deel van de wereld naar het andere verplaatst kunnen worden. Geld kan gelijk gesteld worden aan produktie-middelen. Met andere woorden: de ondernemingen zijn nu, als gevolg van de verbeterde communicatie-technologie, veel beter in staat om produktie-middelen over de hele wereld daar in te zetten waar zij de meeste winst opleveren. Nu zijn de uitbuitingsverhoudingen en dus winstverhoudingen in andere delen van de wereld vele malen groter dan in het relatief rijke westen. Zo heersen er in vele landen in Zuid-Oost Azië achttiende eeuwse kapitalistische toestanden. Tachtig-urige werkweken tegen uiterst lage beloningen en kinderarbeid zijn daar eerder regel dan uitzondering. Over sociale zekerheids- en milieu-wetgeving hoeven we helemaal niet eens te spreken. Kortom de winstmogelijkheden ook van Westerse bedrijven zijn er gigantisch. Het is dan ook niet voor niets dat de westerse multinationale bedrijven de afgelopen jaren met elkaar in een enorme concurrentie-strijd geraakt zijn om die markten te kunnen overheersen. Die concurrentieslag kost natuurlijk enorm veel geld. Vandaar ook dat we in de westerse wereld sanering op sanering zien om vooral kapitaal vrij te kunnen maken om de concurrentieslag in het verre Oosten te kunnen betalen c.q. winnen.

ARBEIDERS TEGEN ELKAAR UITSPELEN
Bovenstaande maakt duidelijk dat de multinationale ondernemingen meer en meer in staat zijn arbeiders over de hele wereld tegen elkaar uit te spelen. De relatief goed georganiseerde westerse arbeider wordt uitgespeeld tegen de niet georganiseerde arbeider in de Derde Wereld. Het is dan logisch in wiens voordeel de "concurrentie-slag" uiteindelijk gaat uitpakken. Men moet niet denken dat deze "concurrentieslag" alleen tussen de laaggeschoolden in de wereld zal plaatsvinden. Na de jaren zestig en zeventig, waar een grootscheepse uitstoot van laag geschoolde arbeid plaatsvond zal nu vooral het midden- en hoger-kader deze ontwikkelingen gaan voelen. Nu al is het zo dat vele westerse bedrijven hun komplete administratie naar de lage lonen landen hebben verplaatst (KLM o.a.). Zo worden er in die landen de meest geavanceerde communicatie centra ingericht die 'on line' staan met de westerse bedrijven en waar 24 uur per dag door goed opgeleid, maar uiterst goedkoop, personeel de administratieve verwerking plaatsvindt. In toenemende mate geldt dat ook voor research. In de VS opgeleide Indiase ingenieurs werken tegen Indiase salarissen, samen met hun duitse collegas (ten duitse salarissen) aan high-tech productontwikkeling.
Voor het 'overtollige' personeel in het westen is natuurlijk geen plaats meer. Zij worden voor de keuze gesteld of veel minder verdienen of verpaupering.
Nu al kan men de conclusie trekken dat de westerse arbeiders een geheel opnieuw opgebouwde strijd zullen moeten gaan voeren tegen de kapitaalbezitters en deze strijd zal dan ook solidair gevoerd moeten worden met de arbeiders in de rest van de wereld. Ook voor de arbeiders geldt dat alleen een internationale strijd tegen het kapitaal soelaas zal bieden.

"NATIONALE ELITE"
Om die afbraak gestalte te kunnen geven pleiten de europese industriëlen "...voor de opstelling van een Handvest voor de Industrie, waarin een strategische benadering voor het economisch herstel in Europa wordt beschreven en waarin de belangrijkste beleidsprioriteiten zijn vastgesteld om het ondernemingsklimaat in Europa te verbeteren. Een apart op te richten Europese Raad voor de Concurrentie, waarin industrie, overheid en wetenschap zijn vertegenwoordigd, moet de uitvoering van het handvest bewaken en moet de regeringsleiders advies uitbrengen......" Opvallend is overigens dat in die "Europese Raad" blijkbaar geen ruimte is voor de vakbeweging. Het komen tot een soort Europese elite die de regeringsleiders moeten adviseren sprak blijkbaar ook een aantal rechtse slijmballen in ons land aan. Na de internationale top van Davos en de aankondiging van het VNO en het NCW om op "verkiezingstournee" te gaan kwam begin februari in samenwerking met het NRC handelsblad de volgende groep opdraven. "...NATIONALE ELITE MOET DE ECONOMIE REDDEN....Een groep vooraanstaande Nederlanders moet een actieplan opstellen om de Nederlandse economie te redden. Alleen op die manier kunnen politici ervan doordrongen worden dat de verzorgingsstaat ingrijpend moet worden hervormd".....(5).
De vraag rijst dan; wie heeft zich nu tot "Nationale Elite" gebombardeerd? Het zijn niemand minder dan: Timmer, Philips topman; van der Zwan, (Bijstandsuitknijper); Wijffels, voorzitter van de RABO-Bank; Geelhoed, econoom en partij ideoloog van het CDA en Bolkestein, fractievoorzitter van de VVD.

REDDINGSPLAN
Wat het zogenaamde reddingsplan moet inhouden wordt het duidelijkst verwoord door RABO-topman Wijfels:"...Wijfels vindt dat de Nederlandse produktie-omstandigheden vernieuwd en gemoderniseerd moeten worden. Dat betekent volgens hem ingrijpende veranderingen op het gebied van sociale zekerheid, belastingen en arbeidsverhoudingen. Als de overlegeconomie in deze omschakeling geen rol kan vervullen heeft zij haar langste tijd gehad......"(6). Met overlegeconomie bedoelt Wijffels de samenwerking met de vakbeweging in allerlei institutionele klubs zoals oa de SER. Met andere woorden als de vakbeweging aan deze radicale afbraak niet mee wil werken dan mogen ze blijkbaar niet meer aanschuiven bij de elite! Dat bovengenoemde klub zich bombardeert als elite is natuurlijk een domme zet. Ze hebben blijkbaar geen public relation mannetje geraadpleegd. Deze opzet wekt alleen maar jaloezie bij diegenen die ook graag tot de elite willen behoren. En typisch genoeg was dit eigenlijk ook de toonzetting van de kritiek op die klup. Niet de inhoud werd aangevallen maar de vorm. Voor ons is dit nuttig omdat het haarfijn aangeeft hoe de posities zijn die de verschillende organisaties en personen innemen ten aanzien van de afbraak van de verzorgingsstaat.
De vakbewegingstop die zich al tientallen jaren aanvrijt tegen de nederlandse elite en principe na principe verkwanselt om maar mee te mogen besturen is dus vooral verontwaardigd over het feit dat ze buitenspel gezet dreigt te worden. In plaats dat zij roept 'Handen af van de Verzorgingsstaat' zegt ze "...De mogelijkheden voor verandering die wij samen met de werkgevers in SER-verband aangeven wordt door die heren volkomen genegeerd...."(7) aldus CAO-coördinator van de Waal van het FNV. Vrij vertaald komt het erop neer dat hij zegt: ' we denken en werken toch al zo goed mee om de verzorgingsstaat af te breken, hoe kunnen ze ons nu buitenspel zetten?'. Ook PvdA-er Willem Vermeent heeft blijkbaar moeite met het feit dat hij niet tot de elite gerekend wordt: "..Ik vond het allemaal weinig verrassend," zegt hij. "Bovendien sprak het elitaire karakter van de discussie mij niet aan. Er moet natuurlijk wel wat gebeuren, dat ben ik met de heren eens..."(8).
(1) NRC 3-12-93
(2) NRC 1-2-94
(3) NRC 3-2-94
(4) NRC 31-12-93
(5) NRC 3-12-93
(6) NRC 5-2-94
(7) NRC 7-2-94
(8) NRC 7-2-94

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 273, 13 mei 1994