Raadsverkiezingen in Den Bosch

Naar de duisternis van de volgende eeuw

De rituele pseudodemocratische stoelendans rond het pluche van de gemeenteraad leidde op 4 maart weer tot het gebruikelijke electoraal elektronisch orgasme door op een zogenaamde stemcomputer de 'kandidaat van uw keuze' aan te drukken, dit laatste slechts in figuurlijke zin...

Aan kandidaten voor het gemeentelijke pluche ontbrak het niet, maar, gehinderd door het carnavalsgeweld, brak het verkiezingscircus pas laat los. Intussen lachten de diverse kandidaten ons vanaf de verkiezingsborden heimelijk toe, alsof de gemeenteraad een complot tussen kiezer en kandidaat is. Nee, eerder is de gemeenteraad een complot tussen kandidaat en kandidaat en tussen kandidaat en partij of (plaatselijke) politieke groepering.
Nooit eerder hebben de gemeenteraadsverkiezingen een dergelijke samenzwering van inteelt, roddel, achterklap, fractievorming en vertraging gekend als voor, op en na 4 maart 1998. De rituele dans heeft inmiddels wel 39 vrouwtjes en mannetjes opgeleverd die zich voor de taak gesteld zien groot-'s-Hertogenbosch over de drempel van het millenium te tillen, maar wellicht dat hernia, psychose of andere politieke broekhoest nog roet in het eten gooien. Je weet 't maar nooit in zo'n circus der democratie. Gebruikt men vangnetten, krijgen de leeuwen kuren of wordt iemand vertrapt door een olifant? In dit circus is alles mogelijk.

venijntjes
In de wandelgangen, kleedkamers en woonwagens van het circus zijn voor, op en na 4 maart al de nodige acts opgevoerd, waarvan de afloop pijnlijk kan zijn. Zo is binnen Groen Links een maximaal aantal fracties ontstaan. Van de 27 kandidaten op de lijst van deze partij leeft een groot deel in onmin met de overigen, die op hun beurt weer in onmin leven met een deel van de fractie, terwijl anderen een eigen fractie vormen, die weer een actie tegen de reactie van de fractie voert en dat ook vice versa. Nee, politieke meningsverschillen liggen hieraan niet ten grondslag, maar 't gaat om persoonlijke venijntjes, individuele intriges, relationele bindingen, haat, nijd, afgunst. En dat alles over de rug van de kiezer die meent een kandidaat te kiezen die 'koppig genoeg' is. Ja, maar dan wel geheel ten eigen bate!
Een tweedehands boekhandelaar, tiende kandidaat van Groen Links, startte een actie voor zijn vriendin, vierde op dezelfde lijst, uit onvrede met het feit dat zij niet op plaats drie was gekomen. De hele etalageruit volgeplakt met gekopieerde foto's van de dame in kwestie, zonder de garantie dat zij -eenmaal in de raad- ook iets zinnigs zal zeggen en slechts in de privésfeer haar ijverige minnaar zal bedanken. 't Persoonlijke politiek?

handjeklap
Dat 't persoonlijke niet altijd politiek is bleek in het zogenaamde 'lijsttrekkersdebat' op zondag 1 maart in theater Bis. Paul Kagie's relatie maakte duidelijk dat 't persoonlijke niet altijd politiek hoeft te zijn en dat je als 't slaapje van Kagie niet per definitie politica wordt. De foto's van Paulien op de affiches van Lente 97 waren glossy, maar een inhoudelijke bijdrage aan 't circus werd niet geleverd. Twee zetels, dus we mogen 't echtpaar Kagie in de raad verwachten. Paulien en Paul, de nieuwste circusact: gaat dat zien, boeren, burgers en buitenlui! Een nieuwe politieke cultuur in de raad geïntroduceerd door dit duo: handjeklap. Paul's specialiteit. Op de derde plaats van de Lentelijst vinden we Ali Durmus, die -niet gekozen- in 't Brabants Lachblad van 5 maart verklaarde dat hij 'indirect toch de belangen van allochtonen kan behartigen'. Meneer Durmus heeft een 'juridisch adviesbureau' aan de Orthenseweg, waar -tegen betaling- formulieren kunnen worden ingevuld of procedures tegen sociale dienst en dergelijke voorbereid, terwijl deze adviezen elders gratis gegeven zouden moeten worden. De belangen van de allochtonen zijn innig verbonden met de belangen van Ali Durmus.

onbenul
Tijdens 't genoemde lijsttrekkersdebat trad ook de grootste Bossche onbenul op, overigens niet voor 't eerst in dit circus. Antoine Jacobs van Knillis nam in z'n eentje de rol van raad van elluf op zich, maar wat anders te verwachten dan van deze gepolitiseerde carnavalsvereniging? Eén zeteltje in de raad. Jacobs zal worden geïnstalleerd, maar wellicht -zoals zijn gewoonte is- het na een tijdje wel weer gezien hebben en worden vervangen door een andere onbenul van lijst 9. Dertig onbenullen bij elkaar op die lijst, die blijkbaar zoveel familieleden hebben dat ze samen één zetel krijgen. Arm Den Bosch! En dat terwijl de nummer 2 achter Jacobs ook nog eens Rebel heet. Vast een pseudoniem. Nieuw op de Knillislijst is op 15 Louis Neijts, oprichter van menige belangenvereniging, die met name opgericht lijken om zijn eigen belangen te verenigen. Maar ja, wat wil je, wanneer lijsttrekker Jacobs bij Albert Heyn mensen aanspreekt of ze niet op de lijst willen? De affiches met die duim omhoog hadden andersom geplakt moeten worden, maar dat zagen de onbenullige Knillisplakkers niet. En helaas snapten 1778 Bossche kiezers het gebaar ook niet.

drankfractie
Nu we het toch over cijfers hebben: 694 Bossche kiezers hebben het nog helemaal niet begrepen. Is het toeval dat lijst 12 de meest rechtse kolom op de stemcomputer was? Vast niet. Hoeveel huizen staan er op de Verriesthof? Kunnen we daar 694 mensen herbergen die dringend aan psychiatrische behandeling toe zijn?
Dat laatste gaat voor de 'nieuwe' lijsttrekker van D66 niet meer op. De notoire alcoholist Peter Claessen, in die zin een broeder in de drank van Van Mierlo, zagen we tijdens de diverse politieke bijeenkomsten slechts jus d'orange drinken. Maar de verweekte hersencellen uit zijn benevelingsperiode functioneren nooit meer, zoals ook bleek uit zijn 'bijdragen' aan de diverse discussies. Wat moeten de D66ers, die tijdens Claessens afkickperiode de honneurs hebben waargenomen nu aan met deze lijsttrekker? Drank66 blijft op twee zetels staan. We raden Claessen aan er maar iets stevigs op te drinken, want meer kapot valt er toch niet te maken. Hoewel, 6 mei komt ook nog wanneer Nederland D66 weer aan de Borst mag drukken.

triumviraat
Het triumviraat dat sinds een aantal maanden Bosch Belang leidt komt gedrieën in de raad, aangevuld met de nummer vier van lijst 5. Vier heren die 't Bossche Belang zullen dienen en dat, blijkens een prullerige brochure, in een reeds 75 jaar bestaande plaatselijke politieke groepering. Maar zo oud is die behangzaak op het Hinthamereinde toch nog niet? Louis Neefs heeft zich intussen door Paul v.d. Krabben achter het behang laten plakken, en weet zich ook geflankeerd door Guus Paanakker. Voor de verkiezingen hebben de drie heren de campagne ingeluid met liters jenever, Bossche kruidendrank, Tour de Francewijn en behangplak, want hoe kun je anders die rode koppen op de verkiezingsaffiches verklaren? Dame v.d. Hoogen, spreekbuis van Boulevard en andere drugsopvang, staat op een onverkiesbare 9e plaats en komt niet terug in de raad. Zij zal dan binnenkort wel de Bosch Belang-club verlaten, zeker nu Neefs Kees van Gulik heeft weten te strikken die op 15 de stem des ongenoegens van de Vliertstraat mag vertegenwoordigen. Ook hier wordt 't persoonlijke politiek.

rostalgie
Rosmalens Belang deed de naam weer eer aan en behaalde een meerderheid in Rosmalen. Niet omdat ze 't nou zo fantastisch deden de afgelopen twee jaar, maar de Rostalgie viert nog altijd hoogtij. Zeker nadat J. Stienstra, projectontwikkelaar en schiller van grote appelen met Den Bosch, in een persoonlijk schrijven zijn dorpsgenoten opriep op 'een Rosmalense kandidaat' te stemmen. En massaal huppelde het volk, in een herhaling van het eeuwenlange ritueel 'hou jij ze dom', naar de stemcomputer en stemde uiterst links. Op de computer dan wel te verstaan. Grunshart, Delven en Goedhez, of hoe die lui ook mogen heten, zijn tot 2002 weer verzekerd van een regulier inkomen.
Ook in Rosmalen werd vaak 't knopje van N.G.L.Heijmans ingedrukt van lijst 7. De lijst van kandidaten meldt dat lijst 7 van de S.P. (Socialistische Partij) is, maar iets socialistisch is aan deze partij niet te ontdekken. Wel de muffe spruitjeslucht van oerHollandse huiskamers, en -zie ook de discussie in dit periodiek van enige tijd geleden- niet vreemd van populisme en enge standpunten ten aanzien van de multiculturele samenleving. Maar toch van 2 naar 4 gegaan, met twee Rosmalense en twee Bossche kandidaten. Wat we hiervan kunnen verwachten moeten we nog maar zien. Kisten tomaten mee naar de gemeenteraads- en commissievergaderingen?

nadruk op 'sociaal'
De 'grote landelijke partijen' bleven in de schaduw van het plaatselijke geweld. Voor de VVD kunnen we Kees van Katwijk begroeten, iemand met de standpunten van een Mercedes zonder koplichten op een nachtelijke, door ijzel bedekte snelweg. Zelden zo'n groot licht in de politiek aangetroffen. Tijdens 't debat op 1 maart kreeg Van Katwijk postuum de Knillisprijs voor meest nietszeggende buutreedner uitgereikt, een prijs die hij mag delen met Antoine Jacobs. Dat de VVD van 4 naar 5 zetels gaat kan toch niet de verdienste van Van Katwijk zijn, nee, 't zal wel weer 't beruchte Bolkeffect zijn, dat er ook voor zorgde dat lijst 12 geen zetel haalde. Die is dus bij de VVD terechtgekomen.
Het CDA bleef, dankzij een restzetel, gelijk. Onze felicitaties gaan evenwel naar de PvdA, die er in slaagde 5 van de 6 zetels te behouden. "Met de nadruk op 'sociaal' verwacht de PvdA bij de gemeenteraadsverkiezingen 'in ieder geval' op meer dan de huidige zes zetels uit te komen," laat lijsttrekker Rottier aan Brigitte de Swart van het Stadsblad (dinsdag 3 maart) weten. Maar datzelfde Stadsblad staat vol van de domme uitspraken van politici die door Brigitte werden opgetekend. Overigens handelde Brigitte in opdracht van Frank 'Entrance' De Bie, prominent lid van Groen Links, om deze partij extra in 't zonnetje te zetten. Ook alweer een voorbeeld van zo'n enge relatie waarbij 't persoonlijke politiek wordt en omgekeerd.

om de oren
De editie van het Stadsblad van 3 maart j.l. is een 'bewarenswaard' (is dat trouwens een woord?) nummer. Een verkiezingsspecial met uitspraken van politici die nogal wat beloften inhouden. Kun je ze straks zwart-op-wit herinneren aan citaten uit 't verkiezingscircus en de realiteit van het pluche, als ze jou even niet meer nodig hebben. Behalve veel over politiek is 't Stadsblad lekker dik, zodat deze editie zich uitstekend leent om straks politici mee om de oren te slaan. Vraag bij onzekerheid maar aan Kagie hoe dat precies moet.
Even kijken; iedereen gehad? O nee, Wim Pijnenburg van de AOV. Nou ja, die moet met zijn droge humor, die helaas niet altijd begrepen wordt (maar worden ouderen nog wel serieus genomen in deze samenleving?) gewoon blijven. Ook hij heeft zijn specifieke functie in het circus.

rechterbroekzak
Dan komt 14 april, de dag waarop de circusartiesten aan het volk worden voorgesteld tijdens de officiële installatie van de nieuwe raad der gemeente 's-Hertogenbosch. Daar mogen zij op de bijbel, op God, het koninklijk huis, op eigen bloedverwanten op Stalin of Thorbecke beloven dat zij de belangen des volks naar beste eer en geweten zullen vertegenwoordigen. Maar wanneer het linkeroog naar de rechterbroekzak gaat, zullen zij ook zweren hun eigen belangen te verdedigen, geheel in lijn van de samenstelling van deze gemeenteraad, gekozen door 54% van de stemgerechtigde bevolking van groot 's-Hertogenbosch. 46% weet zich niet vertegenwoordigd in deze raad, maar daar hoor je niemand meer over. Was men zes jaar geleden nog druk doende een 'kloof tussen bestuur en bestuurden' te ontwaren, nu overheerst weer de triomf der parlementaire democratie. En met dit zootje ongeregeld moet Den Bosch de 21e eeuw in bestuurd worden. Een file van Mercedessen, BMW's, een enkele Lada en Trabant, zowaar een fietser. Allen zonder licht op weg naar de duisternis van de volgende eeuw.

Emiel Pinie

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 319, 22 maart 1998