Spekulatie

In het Kleintje wordt al jarenlang gewezen op de kortzichtige en spekulatieve bouw van steeds maar weer nieuwe kantoorgebouwen. Terwijl de witte-boorden-werkgelegenheid hard achteruit loopt verplaatsen kantoren zich doorlopend: bouwde men enkele jaren geleden nog het liefst buiten de stadscentra, langs snelwegen, nu is men bezig dit soort gebouwen in de buurt van openbaar vervoerknooppunten te bouwen. In DenBosch zie je dit verschijnsel het duidelijkst achter het station, plan La Gare. Eerst bouwden ze de spoorlijn richting Maaspoort vol met bedrijven en daarna een nieuw kantorenterrein vlakbij het provinciehuis. Nu zijn ze bezig een hele zwik kantoren te bouwen op het terrein aan de 'achterkant' van het station. Veel glas, aluminium en marmer. Naast onze kritiek op deze plannen is nu ook projektontwikkelaar en meester'spekulant' Jacques Stienstra in het nieuws gekomen met fundamentele kritiek op al deze nieuwbouwplannen. Zijn motieven zijn uiteraard puur eigenbelang, hij bezit via zijn eigen JAROPA Holding bijvoorbeeld het vrij nieuwe kantoorgebouw van de arrondissementsrechtbank aan de Beurdsestraat, maar zijn redenering klopt. "Er dreigt een gigantische leegstand van kantoorruimte," aldus Stienstra in het Brabants Dagblad van 25 mei 1994. "Wij kunnen zelf bij Station DenBosch-Oost nog 10.000 vierkante meter ruimte bouwen. Bij Bolduc komt nog kantoorruimte en in Brabantpoort ook. In totaal zit meer dan 100.000 vierkante meter kantoorruimte in de pijplijn. Dat is veel te veel." Stienstra heeft aangekondigd zijn financiële middelen en juridische ondersteuning in te gaan zetten bij een bestemmingsplanprocedure tegen de nieuwbouw van kantoren aan de westzijde van het station. De gemeente DenBosch heeft nog maar net geleden de juridische guerilla achter de rug met Stienstra (met op de achtergrond de miljoenen van Bankiers van Lanschot) en dat heeft de stad - ons dus - tientallen miljoenen guldens gekost. Opnieuw dreigt er nu een loopgravenoorlog tussen geldwolven en arrogante stadsregenten en het is opnieuw duidelijk wie de uiteindelijke verliezers zullen zijn: de inwoners van DenBosch. Zoals gewoonlijk is de net weggelopen wethouder Hans Dona niet onder indruk van Stienstra's bezwaren: "Hij heeft geen poot om op te staan. Er worden namelijk geen kantoren voor de markt gebouwd. Er wordt gebouwd voor bestaande vraag. Justitie wil gewoon op één plek bij elkaar zitten." Wat een onzin, natuurlijk heeft Stienstra gelijk. Er komt wel degelijk een hele hoop ruimte leeg in de stad. Justitie zit nu nog verspreid door heel de stad in grote kantoren: aan de Beurdsestraat, aan de Spinhuiswal, Schubertsingel, Waterstraat en in het PNEM-gebouw en Bastion Oranje aan het Heetmanplein. Eind 1997 trekt Justitie met rechtbank, hof, parket, aanverwante diensten en een rechtbank voor 'vreemdelingenrechtspraak' naar plan La Gare toe. Op 13 januari 1994 werden hiervoor de contracten getekend waarin de bouw, ontwikkeling en verhuur van 31.000 vierkante meter vloeroppervlak werd geregeld. ING Bank Vastgoed Fonds BV investeert in totaal 130 miljoen gulden in het bouwplan. De Rijksgebouwendienst gaat vervolgens de gebouwen van de ING-bank ten behoeve van Justitie huren. In totaal komt er 80.000 vierkante meter nieuwe kantoorruimte in La Gare.
Overigens heeft Stienstra zijn eigen belangen weer stevig ingedekt. Hij heeft zijn schriftelijke bezwaren tegen het ontwerp-bestemmingsplan Station-Centrumzijde in laten dienen door Loeff, Claeys en Verbeke te Rotterdam namens JAROPA Holding BV, Stienstra Beleggingen BV, Beleggingsmaatschappij DE HERVEN III BV en Beleggingsmaatschappij DE HERVEN XVIII BV. De komende jaren zal er een dramatische leegstand van kantoorruimte plaatsvinden. Nu al staat in Nederland 2,7 miljoen vierkante meter kantoorruimte leeg! Dat is 11,3% gemiddelde leegstand in 1993 en rekenaars verwachten voor 1996 een gemiddeld leegstandspercentage van 14,3%. Overal zie je borden met kantoor- of bedrijfsruimte te huur. Geldwolven zijn genoodzaakt de huren van spiksplinternieuwe kantoren te verlagen en het komt zelfs al voor dat er bedrijven in kantoren zitten die helemaal geen huur betalen om de schijn te wekken dat er interesse in die ruimte is. En als er al verhuisd wordt naar een nieuw kantoor dan blijft de oude ruimte leeg achter. Wat dat betreft een gouden toekomst voor krakend Nederland. Voor DenBosch maar weer eens een lijstje: Rijksarchief aan de Waterstraat, PNEM aan de Koningsweg, PNEM aan de Parallelweg, Justitie op de plekken eerder in dit stukje genoemd, de HTS, de HAS, de Sociale Academie aan de ZuidWillemsvaart en ga zo nog maar even door...

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 274, 11 juni 1994