Mannen in de vrouwenbeweging

Al enige tijd geleden, op 18 mei, werd in kafee De Bunker de Heksennacht georganiseerd. De Heksennacht valt ieder jaar op 19 mei en is bedoeld als protest tegen het nog steeds veel te vaak voorkomend seksueel geweld tegen vrouwen. In tegenstelling tot voorgaande jaren werd er dit jaar geen fakkkeltocht gelopen. Het grootste gedeelte van de avond werd besteed aan een diskussie, die over veel verschillende onderwerpen ging maar toch vooral over het vraagstuk "mannen in de vrouwenbeweging?".
De aanzet voor de diskussie werd gegeven met een inleiding die werd gehouden door een vrouw van het buro slachtofferhulp. Zij hield een verhaal over wat het buro slachtofferhulp voor je kan doen na seksueel misbruik. Deze inleiding deed veel vrouwen beseffen dat we nog steeds denken en handelen in termen van slachtoffers en daders, terwijl het toch ook de bedoeling is juist daarin iets te veranderen. We waren het er natuurlijk allemaal over eens dat vrouwen nog steeds te vaak slachtoffer zijn en mannen te vaak dader, maar over mogelijke manieren om hier verandering in te brengen liepen de meningen nogal uiteen. Opvallend was dat het vooral de jongere vrouwen (twintigers) waren die pleiten voor een toetreden van mannen bij aktiviteiten vanuit vrouwengroepen, oftewel die vonden dat dit een goede manier is om iets te veranderen. Andere vrouwen vonden dat deze diskussie al te vaak gevoerd was en weer anderen waren van mening dat 'mannen bij de vrouwenbeweging' geen verbetering zou betekenen.
Aangezien ik een van degenen was die wel wat zagen in het betrekken van mannen bij de strijd tegen seksueel geweld, zal ik hier mijn argumenten geven. Ik hoop dat mensen die er anders over denken ook hun standpunt willen toelichten in het Kleintje.
De aanzet van de diskussie was, zoals gezegd, de vraag wat er moet gebeuren om te zorgen dat seksueel geweld en ongelijkheid ophouden te bestaan. De afgelopen decennia zijn al veel dingen geprobeerd en veel akties hebben ook zeker sukses gehad. Zo is de vrouwenhulpverlening geïnternaliseerd in de reguliere hulpverlening (hoewel dit niet altijd een verbetering blijkt te zijn), gaat het met de emancipatie langzaam en vrij zeker de goede kant op en hebben veel vrouwen meer rechten gekregen dan het aanrecht. En toch, ondanks al die jaren vrouwenstrijd zijn er nog zoveel dingen vreselijk mis: seksistische reklame, seksueel misbruik, niet serieus genomen worden, weinig vrouwen op hoge posities, je niet veilig voelen op straat, mannen die je niet in de ogen kijken maar een centimeter of dertig lager hun blik gefixeerd hebben, uitgemaakt worden voor frigide pot als je laat blijken geen zin te hebben in die vent die maar tegen je aan blijft hangen ouwehoeren in de kroeg, vaak scheve macht- en respektverhoudingen op de werkvloer, het nog steeds nodig zijn termen als "bij gelijke geschiktheid..." etcetera etcetera. Er moet dus hoognodig nog het een en ander veranderen!
Daar was ook op de Heksennacht (en op de bijeenkomst van het vrouwenoverleg op 3 juni, waar de diskussie werd herhaald cq voortgezet) iedereen het over eens. Maar hoe, dat bleef de grote vraag. Mijns inziens is het betrekken van mannen bij de strijd tegen seksisme en seksueel misbruik een eerste stap in de goede richting. Ik denk namelijk dat je er niks mee opschiet om met de ene partij tegen de andere te blijven strijden en dat het de seksistische mannen zijn die moeten veranderen. De vrouwenbeweging heeft veel verandering teweeg gebracht, maar toch vooral bij vrouwen zelf. Velen zijn sterker en strijdbaarder geworden, en realiseren zich dat veel dagelijkse praktijken niet zo vanzelfsprekend zijn als ze lijken. Voor bewustwording en strijdvaardigheid is de vrouwenbeweging onmisbaar en zij moet ook zeker blijven en groeien. Maar echt veel verandering in de dader-slachtofferverhoudingg verwacht ik er niet van. Stel je voor dat de strijd tegen racisme alleen werd gevoerd door mensen met een kleurtje, zou er dan ooit iets veranderd zijn? Racisme is het item van vandaag, stel je voor dat seksisme dat morgen zou worden! Om dat te laten gebeuren moeten vrouwen en mannen samen alle misstanden aan de kaak stellen, moeten zij samen diskussiëren en samen aktie voeren. Hoe denken mannen over vrouwen, hoe praten zij over vrouwen? Dat kom je niet te weten zonder er met mannen over te praten. Hoe kun je mannen aanspreken, hoe voorkom je dat ze reageren met uitingen als "frigide pot" als je laat blijken stevig in je schoenen te staan? Hoe laat je zien dat niet alle mannen hetzelfde zijn en dat seksisme abnormaal is? Door samen iets te doen, door als mensen iets te veranderen in plaats van als vrouwen of mannen. Gelijkheid is wat we willen, laten we daar dan in de vrouwenbeweging een begin mee maken.
Sommige vrouwen wierpen tegen dat als die mannen echt zo graag iets wilden veranderen, ze al lang aan de poort van de vrouwenggroepen waren komen kloppen of zelf iets georganiseerd zouden hebben. Misschien, maar het zijn wel de vrouwen geweest die zich de strijd tegen seksisme hebben toegeëigend. Mannen hebben geen kans gekregen, ze mochten niet meedoen. Nee, dan zou ik ook denken "nou bekijk het dan maar, als je het zo nodig zelf moet doen, doe het dan maar zelf".
Sommige vrouwen wierpen tegen dat ze geen zin hadden hun energie in mannen te gaan stoppen, dat ze vrouwengroepen voor vrouwen wilden houden. Natuurlijk zijn vrouwengroepen nodig en zoals ik al zei moeten die ook zeker niet verdwijnen. Maar daarnaast zou je 'gemengde' (mensen en mensen) groepen kunnen hebben, samen akties uit kunnen voeren, bij gelegenheid samen kunnen diskussiëren. Als je iets wilt veranderen, zul je er energie in moeten stoppen.
Sommige vrouwen hadden het bezwaar dat ze met mannen erbij niet meer zo openlijk zouden kunnen praten, dat mannen meteen het hoogste woord zouden gaan voeren, dat mannen de diskussie over zouden nemen. Dat zou kunnen gebeuren, maar daarvan ligt dan de 'schuld' wel bij beide partijen. Manieren om een gesprek of diskussie te voeren zijn niet eigen aan vrouwen hetzij mannen, dit zijn aangeleerde gedragingen en die kunnen dus veranderd worden. Vrouwen kunnen leren zich niet onder te laten sneeuwen in een diskussie en mannen kunnen leren geen stortbui te zijn. Waarbij nog wel opgemerkt moet worden dat dit vreselijke generalisaties zijn en dat er genoeg vrouwen zijn die hun mond wel degelijk opentrekken en genoeg mannen die net zo goed kunnen luisteren als praten.
Het is de mentaliteit van mensen die moet veranderen, niet alleen die van mannen of alleen die van vrouwen. Ik ben ervan overtuigd dat je samen meer kunt bereiken dan alleen: vrouwen kunnen samen meer bereiken dan alleen en mannen en vrouwen kunnen samen meer bereiken dan vrouwen alleen of mannen alleen.
Er zijn al plannen voor een gemengde diskussie-avond na de zomervakantie, tegen die tijd zul je daar in het Kleintje zeker meer over horen.

Lineke

nb. het vrouwenoverleg komt iedere eerste maandag van de maand bijeen in kafee De Bunker, om 20.00 uur. Kom eens langs!

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 299, juli 1996