Hier en daar een opklaring

Sociaal beleid in Den Bosch 1999:

Eind november presenteerde de gemeente 's-Hertogenbosch het Beleidsplan 1999 van Arbeidsmarkt en Sociale Zaken. Het beleid voor dit jaar lijkt mogelijkheden te bieden, in tegenstelling tot het oude beleid, toen er helemaal niets mogelijk was.

door Bas van der Plas

Op 3 december kon er door organisaties, belanghebbenden en geïnteresseerden worden ingesproken over het beleidsplan 1999 van Arbeidsmarkt en Sociale Zaken. Daar werd ruim gebruik van gemaakt en, in het teken van de naderende Sinterklaas, werd er royaal met complimenten gestrooid over de beleidsvoornemens. De initiator van stichting Aanzet was er, een delegatie van Vluchtelingen in Nood, van het Inloopschip, van de Cliëntenraad, en allerlei andere organisaties die al dan niet beroepshalve met cliënten van de sociale dienst te maken hebben. Ondanks een redelijk goed verhaal van de nieuwe voorzitter van de Cliëntenraad moet gesteld worden dat dit niet hét verhaal van de Cliëntenraad was, omdat het overgrote deel van de leden van deze raad 'geen mening had', 'zich niet had voorbereid', 'de stukken niet had gelezen' of andere ongepaste smoezen. Gelukkig voor de Clintenraad dat zij een dergelijke initiatiefrijke voorzitter heeft, anders was deze raad meteen door de mand gevallen als zijnde ondeskundig, onkundig en incapabel, wat voor de meeste leden helaas wel op gaat. En dan maar de pretentie hebben de cliënten van de sociale dienst te vertegenwoordigen. Ach ja, voor die rottige presentiegelden moet je wat lef over hebben!

desinteresse
Nadat de organisaties, belanghebbenden en geïnteresseerden op 3 december, al dan niet verplicht, hun woordje hadden gedaan was het wel genoeg voor ze. Dat mag je tenminste afleiden uit de erop volgende commissievergadering van 10 december waarin het Beleidsplan 1999 besproken zou worden. Was er op 3 december nog een behoorlijk aantal 'geïnteresseerden', op 10 december bleek van deze zijde alle interesse tot een minimum gedaald. Van degenen die een week eerder nog 'vol vuur en overtuiging' hadden ingesproken, bleek nu vrijwel niemand meer geïnteresseerd in de verdere afloop. Zeker alweer te druk met de eigen organisatie, of kreeg je de uren bij de commissievergadering niet doorbetaald? Lekker makkelijk: doe een woordje op 3 december en dat was dat. Fijne beroepskrachten en vertegenwoordigers van belanghebbenden zijn jullie! Behalve wat E. van Onck-fans en ambtenaren liet de rest het zo'n beetje afweten...

euforie
Tijdens de commissievergadering werd ook volop de loftrompet geblazen over het beleidsplan 1999. Zelfs de PvdA, die in het verleden nou niet bepaald sterk was in een sociaal beleid, en het predikaat 'Partij van de Armoede' dan ook terecht kreeg opgespeld, liet zich meeslepen in de euforie. Schattig was het ook op Bosch niveau ontstaan van een relatie CDA-Groen Links, nadat op landelijk niveau al het nodige sociale knietje vrijen tussen deze partijen had plaatsgevonden, tegen het zere been van de regerende Haagse coalitie. De VVD maakte natuurlijk wat kanttekeningen, maar vooral dwars lag Rosmalens Belang. De vórige wethouder van sociale zaken, Henk Goedhart, werd door deze partij (?) geleverd, maar hij maakt nú gewoon deel uit van de commissie. Het beleid dat Goedhart in theorie destijds blijkbaar voorstond, is in de praktijk nooit uit de verf gekomen, en dat wreekt zich nu in commentaren op het komende beleid. Tijdens de inspraakavond van 3 december werd een aanval op Goedhart's beleid afgewimpeld, het zou over het beleid van het hele vorige college moeten gaan, maar daarover straks meer. Tot in de gemeenteraadsvergadering van 17 december aan toe hielden VVD en Rosmalens Belang vast aan hun bezwaren, maar een raadsmeerderheid koos toch voor het beleidsplan in hoofdlijnen.

nog steeds staat werk centraal
En dan het Beleidsplan 1999 zelf. In grote lijnen is het inderdaad een verbetering ten opzichte van het eerdere Bossche beleid. Maar zoals elk beleidsplan is ook dit stuk alweer achterhaald door de realiteit. Zo wordt nog steeds gemikt op 'werk, werk, werk', en zijn de potentiële arbeidskrachten nu in 4 fasen ingedeeld. De eerste, tweede en derde fase zijn degenen die nog redelijk makkelijk aan werk zouden zijn te helpen ('werk boven uitkering' en 'prioriteit geven aan structurele uitstroom', aldus het beleid). De gemeente Den Bosch voert voor hen campagne onder het motto 'Werken is leuk'. Degene die die slogan heeft bedacht was zeker in een lollige bui. Het GL-commissielid Remco Herfst beaamde in de commissievergadering dat "werken inderdaad leuk is, omdat ik sinds tien dagen een baan heb". Voor die tijd nooit iets uitgevoerd? De fase 4 cliënten zouden, volgens het beleidsplan "slechts mondjesmaat profiteren van het huidige economische tij". Voor hen moeten dan ook speciale maatregelen worden getroffen. Van de 1117 fase 4-cliënten met een arbeidsverplichting krijgen er in 1999 500 een één-op-één coaching, oftewel een soort sociale mond-op-mondbeademing om hen via een traject richting werk te (re)animeren. Voor alle fasen wordt blijkbaar nog uitgegaan van een groeiende economie. Gelukkig groeit een economie net zo lang tot zij barst, iets wat voor mij eergisteren al had mogen gebeuren. Maar wie het gebeuren op wereldschaal ook maar een beetje volgt weet dat we in een overspannen economie leven, en ziet dat er een grote crisis aan staat te komen. Nu rommelt het al bij veel bedrijven, óók in Den Bosch, en de factor arbeid is in crisistijd altijd een belangrijke bezuinigingsbron voor het bedrijfsleven. Het zou dus niet verwonderlijk zijn als fasen 1 en 2 de komende jaren enorm gaan groeien als arbeidsreserveleger en, afhankelijk van de duur van de crisis, ook fasen 3 en 4 een grote toevloed kennen. En daar sta je dan met je beleid dat op groeicijfers is gebaseerd!

Uitkering structureel te laag
Er was ook de nodige kritiek, zowel op 3 als 10 december, op het voornemen om jaarlijks een bijdrage van