Chinese propaganda

Geachte Redactie, hierbij wil ik reageren op het artikel "Dalai Lama is een Tibetaanse Khomeiny" van Eric Krebbers, gepubliceerd in het 'Kleintje' van 19 december 1997. Ik schrijf u als voorzitter van het Maitreya Instituut en bestuurslid van de Stichting Rokpa Nederland. Het Instituut bevordert de studie van het Tibetaans boeddhisme in Nederland en onderhoudt contact met de Dalai Lama en andere Tibetanen. De Stichting Rokpa Nederland ondersteunt hulpprojecten in Tibet, Nepal, India en China.

Ik heb het artikel van Krebbers met grote verontwaardiging gelezen: ik ben geschokt dat in het doorgaans goed geïnformeerde "vrije" Nederland zo'n opsomming van onzin, leugens en drogredenen vrijelijk kan worden gepubliceerd. Zulk geweld aan moddergooien en geschiedvervalsing ben ik alleen eerder tegengekomen in propagandabladen van het Chinese communistische regime. Als ik zou moeten ingaan op de feitelijke onjuistheden van Krebbers zou ik het hele verhaal moeten herschrijven en daar heb ik de tijd niet voor. Ik wil mij ertoe beperken te zeggen dat ik niet kan begrijpen wat de heer Krebbers en de redactie motiveert. Iemand die zich een beetje heeft verdiept in de Tibetaanse geschiedenis, in de filosofie van het Boeddhisme en de overtuiging van de Dalai Lama (hetgeen Krebbers pretendeert), zou moeten weten dat dit artikel zowel wat betreft inhoud als toonzetting niet door de beugel kan. Opmerkingen als zijn "kale kop giechelt je tegemoet" gaan daarbij de grenzen van normale journalistiek te buiten.

Ik ben echter vooral verbaasd dat een krant als het 'kleintje', dat aanzet wil geven tot zelfstandig kritisch denken en handelen, de wartaal van Krebbers zo kritiekloos en klakkeloos overneemt. Het past evenmin in het streven van 'kleintje' zich te verzetten tegen misstanden in de maatschappij, om zich zo weinig respectvol uit te laten over één van de meest bekende slachtoffers van politieke misstanden (het Chinese kolonialisme) van deze tijd. Ik kan niet begrijpen hoe zulk een uitgave er toe is gekomen zo'n zwartgallig artikel in de sfeer van "Auschwitz heeft niet bestaan" te publiceren.

'Kleintje' is er daarmee geslaagd ruim 100.000 Tibetaanse vluchtelingen in India en zes miljoen Tibetanen in China, die al sinds 1960 aan Chinees racisme en een culturele genocide onderworpen zijn, te beledigen: voor hen is de Dalai Lama niet alleen het enige instrument om mensenrechten en politieke vrijheden te verwerven, maar ook het symbool van al deze verworvenheden die wij hier in het westen zo vanzelfsprekend vinden, en die het 'kleintje' meent te behartigen.
Dat Tibet vroeger een theocratie was, zoals vele niet-westerse landen in die tijd en geen westerse democratie met een "scheiding der machten" kende, wordt door niemand ontkend. Maar dat de huidige Dalai Lama daarmee volgens Krebbers per definitie een dictator is (de voornaamste stelling van Krebbers), tart alle normen van normale logica. Bovendien is de Dalai Lama al in het begin van de zestiger jaren, toen hij - net meerderjarige politiek en religieus leider van de Tibetanen - als statenloos burger in India aankwam, begonnen met het hervormen van het politieke systeem van Tibet. Volgens de in het westen geaccepteerde normen van de 'Trias Politica', inclusief een bepaling dat de Dalai Lama kon worden afgezet door een meerderheid van het parlement. Dit stuitte op grote weerstand van de Tibetanen, die hem beschouwden als een "God-Koning", maar hij heeft doorgezet en heeft aldus historie gemaakt: een theocraat die zichzelf hervormt tot democraat.
Dat hij sindsdien op uitsluitend vreedzame en vredelievende wijze heeft gepoogd een regeling te treffen met de Chinese bezetters van Tibet, waarvoor hij onder andere in 1989 de Nobelprijs van de Vrede kreeg, en zich heeft ingezet voor allerlei initiatieven op het gebied van milieubescherming, mensenrechten, armoedebestrijding, wetenschap, inter-religieuze dialoog enzovoorts, is eveneens alsom bekend en goed gedocumenteerd. Ook kan men tegenwoordig allerlei authentieke bronnen raadplegen over het Tibetaans boeddhisme - dat niet simpelweg met het label "new age" kan worden afgedaan: het boeddhisme is "old age", zelfs ouder dan het christendom - waarin men kan vernemen over de hoge ethiek en intellectueel-kritische training van haar beoefenaars (waaronder de dalai Lama), dus ook daaraan hoef ik hier geen extra woorden te wijden.

Ik hoop slechts dat de heer Krebbers en de redactie zich zullen afvragen welke journalistieke waarden zij hanteren. Ik kan mij niet voorstellen dat uw lezers, die het lot van vluchtelingen na aan het hart gaan, gediend zijn van artikelen van dit beschamende niveau. Ik neem aan dat u, in tegenstelling tot de Chinese propaganda machine die door staatssubsidies op volle toeren blijft draaien, zonder lezers niet lang kunt publiceren.

Sander Tideman, Maitreya Instituut (Emst)

15 januari 1998

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 318, 20 februari 1998