TBR-terreur

"In de TBR-inrichting probeert men een ander mens van je te maken. Voortdurend. Het is een grote horror. Ik weet nog dat ik eens in een gevangeniskliniek mijn behandelend psychiater tegenkwam. Een miezerig kromgebogen kettingroker. Ik versperde hem in dat smalle gangetje de weg. "Wilt u me er even langslaten, ja?" zei de psychiater. "Nee," zei ik "ik wil eerst antwoord op een open vraag. Wanneer kan ik hier uit?" De man zei verveeld: "U kunt hieruit als u veranderd bent." Ik antwoordde: "Goed, maar zeg me dan wat ik moet veranderen. Dat zal ik dan veranderen, want ik wil hieruit." Toen zei hij met een vuile grijns: "Nou, juist zoals u nu praat, dát moet u veranderen." Ik werd woedend en siste hem toe: "Nou dan kun je lang wachten mannetje, maar dat zal jij niet beleven." Hij antwoordde uitdagend: "Maar dat mag ook best lang duren. Wij hebben tenslotte alle tijd. Desnoods tien jaar. En nu wil ik er langs." Ik liet hem passeren. Ik was verpletterd. Dat was TBR, het eindeloze, de onmacht tegen dit sadisme en deze willekeur. Ik had me voorgenomen om hem na afloop af te straffen, om te brengen zelfs, maar zijn longkanker en zijn alcoholverslaving hadden dat werk al voor me gedaan. Hij is overleden (...) Ik zal nog een duidelijk voorbeeld geven. de grote miskende dichter Gerrit Achterberg, die zijn hospita neerschoot, kreeg ook TBR. Tijdens zijn straftijd schreef hij een gedicht over de geneesheer-directeur van de gevangenis. Daarin stonden de regels: "...en die me zolang zal genezen, tot ik me op hem stort..." Maar onder druk van die geneesheer-directeur veranderde Achterberg die regels in: "...en die me zolang zal genezen, tot ik een ander word..." Kijk, dat noem ik gewoon geestelijke moord. En het navrante is dat de directeur bij vrienden zat op te scheppen dat hij dit voor elkaar had gekregen (...) Kijk, dit is TBR. Dat is verschrikkelijk, wat je dan voelt van binnen. Dat wringt zo vreselijk." Overgeschreven uit het boek Tien Moordenaars: interviews geschreven door Nieuwe Revu-journalist Bert Voskuil en eind vorig jaar verschenen bij Het Spectrum, Utrecht.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 288, 18 augustus 1995