Eberhard van der Laan

Hoe heet zo’n man eigenlijk thuis? Als ie naar de keuken geroepen wordt om piepers te jassen? Eppo, of Epke? Epke dan maar. Hij heeft het in ieder geval al na tien minuten bij mij verbruid. Met Griekenland. Hij ging erheen en een ouwe kommunist vroeg hem of ie George Orwell gelezen had en Epke diepte George Orwell op uit zijn rugzakje en daarmee was het kolonelsregime overboord gekieperd en had Epke ook nog een vriend voor het leven gemaakt, nou ja, in ieder geval totdat Epke’s partijgenoot Dijsselbloem in de Griekse  geschiedenis opdook, denk ik eerlijk gezegd.
Van der Stoel die iets met of tegen die kolonels had, werd in de PvdA rechts genoemd maar dat was ie niet, zegt Epke. En daarmee betreden we het hellend vlak, waar foute burgemeesters eigenlijk best wel goed waren en zo. Eerst nog heel even naar Ed van Thijn. Die heeft ‘de Zeedijk schoongeveegd’. Ja, Edke heb ik zelf nog meegemaakt, roep ik tegen het scherm. Die heeft wel meer schoongeveegd: de Staatsliedenbuurt, de Bijlmermeer na de vliegramp... Geef Edke een mob die het op een krijsen zet en er wordt schoonheid gecreeerd...
Via de Februaristaking, ‘de enige politieke staking in bezet Europa’, komt Epke met het overtuigend bewijs dat het allemaal wel meeviel met die collaboratie tijdens de oorlog. Want ‘de meeste mensen wisten niets van de vernietigingskampen’. Wir haben es nicht gewusst. Een buil op het hoofd en een slapeloze nacht in het vooruitzicht voor al die mensen die met mij veertig jaar geleden dachten dat die waangedachte wel uit de wereld was. Gelukkig is mijn vader al dood. Die had twee jaar lagere school maar wist wel degelijk hoeveel 1 plus 1 is en dat als de Joodse buren ook na drie jaar niet terugwaren er iets onherroepelijks aan ze was aangedaan.
Ik zet het toestel uit. Herinner me dat voor het interview het journaal al kwam met een item over Passchendaele, waar vandaag die andere oorlog wordt herdacht. Een half miljoen jongens en mannen over de kling gejaagd voor niks en in naam van de Queen en de Kaiser. De laatste is er niet meer maar de telg van de Queen komt vandaag in Passchendaele vertellen dat die half miljoen niet voor het op de vijand buitmaken van acht kilometer modder zijn gedood, waarna die acht kilometer weer door diezelfde vijand werd terugveroverd, voor niks noppes dus. Nee, zij zijn voor het vaderland gevallen, aldus het gekroonde Down-syndroom en verdienen ons aller respekt.
Respekt is waar de Epkes en zijn soortgenoten naar hengelen. Alles en iedereen wordt, nu het keurslijf van de morele verontwaardiging is afgeworpen, herdacht en zulks met respekt. Van de mariniers die zichzelf wegcijferend voor onze vrijheid in Mali strijden, tot en met de baanlozen die met een hesje aan en een pet op de buurt onveilig maken door haar ‘onze’ buurt te dopen. Respekt. Wat twintig jaar geleden begon als een lallig woord in de Champions League-stadions, tussen de biermerken, is nu het Amen van de regenten.
Wie niet voor hen is, is tegen hen. Volgens het late journaal op Radio Oranje heeft Epke het natuurlijk gehad over zijn door een slepende ziekte korte toekomst. Heel Holland lijdt met hem mee, en dat geeft hem de kracht om tot het einde door te gaan. ‘Dat is een verantwoordelijkheid die ik nu eenmaal voel’. En: ‘Wat zou ik anders moeten doen?’. Epke de Zonnekoning, die zijn macht in 2017 ontleent aan een medische diagnose...
Als ik lid van de VPRO was geweest, had ik me vandaag opgezegd... (JoopFinland)