Haarlem hou je Raaks!

vrijdag 11 maart-2005
Monumentale gebouwen slopen waar wettelijke voorbescherming op rust, mag dat zo maar? In Haarlem wel! Op 15 maart wil men beginnen met de sloop van de HBS-A. "Doen we dit niet, dan komt MAB met een claim van miljoenen" stelt de gemeente.

In 2002 tekende de gemeente Haarlem een realisatieovereenkomst met projectontwikkelaar MAB voor de bouw van een megacomplex. Op het stukje grond aan de Raaks wil men een megabioscoop, een casino, kantoren, winkels en appartementen bouwen en ook nog een nieuwe parkeergarage. Daarvoor moeten wel een paar monumentale gebouwen worden gesloopt zoals de HBS-A en de Hoeksteenkerk, gebouwen die deel uitmaken van het carré van Dumont, de bekende Haarlemse architect die van grote betekenis was voor de ontwikkeling van de stad. Het carré uit het begin van de vorige eeuw omvat twee scholen waaronder de HBS-A en twee kerken. In het bouwblok ernaast staat de HBS-B. Deze historische stedenbouwkundige ontwikkeling is uniek in Europa. Bovendien zijn alle bouwtekeningen uit die tijd bewaard. Maar de gemeente trok zich hier niets van aan en zo werden bij de besluitvorming voor nieuwbouw in 1998 door de toenmalige wethouder, vier van de zes rapporten over de historische waarde achtergehouden. Er volgde een jarenlange strijd tussen Gemeente en Provincie enerzijds en Stichting de Hoeksteen, die zich inzet voor behoud van historische gebouwen, anderzijds. Er kwam een procedure bij de Raad van State. De Raad erkent de cultuur-historische waarde van de gebouwen en vindt ook dat men van Haarlem inspanning mag verwachten om ze te behouden, maar acht dit ondergeschikt aan het algemeen belang. De Raad stelt ook dat de bouwplannen qua bouwvolume moeten worden aangepast en dat heeft gevolgen voor het definitieve ontwerp, zelfs zo zeer dat er nog geen nieuw ontwerp kan bestaan, er zijn alleen wat plaatjes. Er is ook geen duidelijkheid over de begroting en er is zelfs geen bouwvergunning. Niemand weet wat er uiteindelijk komt te staan en toch wil de gemeente vast een gebouw met een geschatte waarde van 10 miljoen gaan slopen. Nu rust er wel voorbescherming op de HBS-A en komt er binnenkort een uitspraak over de monumentale status maar de voorbescherming zoals vastgelegd in de monumentenwet, werd door de Haarlemse bestuursrechter doorbroken. Tja, vast niet het enige voorbeeld van een overheid die zich niet aan de eigen regels houdt en dat is nog niet alles. De sloop, herontwikkeling, en het bouwrijp opleveren van de grond, kost volgens de gemeente 30 miljoen Euro! Een ongeloofwaardig hoog kostenbedrag. B&W stelt dat projectontwikkelaar MAB de gemeente 18 miljoen Euro betaalt voor de grond. Het saldo voor de Haarlemmers is dus én sloop van de monumentale gebouwen én bijbetaling van 12 miljoen Euro! Dit kan toch niet kloppen! De MAB zal daar natuurlijk garen bij spinnen maar Haarlem verliest. En dat terwijl Ir. Hofman van MAB bij de Raad van State publiekelijk heeft verklaard dat het hele Raaksgebied ontwikkeld kan worden met behoud van de HBS-A. De Hoeksteen kreeg pas na jaren inzage in de realisatieovereenkomst en wat bleek? In het contract staat een buiten schuld clausule die de mogelijkheid geeft het contract met MAB eenzijdig te verbreken, bijvoorbeeld als de gebouwen straks tot monument worden verklaard. Er staat dat in een dergelijke situatie de partijen hun eigen kosten dragen en elkaar géén schadeclaim op zullen leggen! Zolang nog niet gesloopt is kan de schadeclaim hooguit 2% van de stichtingskosten zijn. Na sloop 4% en na afgifte van de bouwvergunning 6%. De Haarlemmers zijn in meerderheid tegen sloop. Een enquête van het Haarlems Dagblad en de vele posters in de stad met het motto 'Haarlem wordt erg, heel erg!' maken dat duidelijk. Haarlem heeft niets geleerd van de Appelaar en wil behalve de Raaks ook nog een nieuw stadskantoor bouwen. Wie gaat dat alles betalen? De gemeente zweeft aan de rand van een faillissement. Vorig jaar waarschuwde de provincie al dat Haarlem onder curatele zou komen als de financiën niet op orde waren. Premature sloop mag bestuursrechterlijk maar wat er voor terugkomt is een gigantische bouwput waar vele miljoenen Euro's in gaan verdwijnen.