Skip to main content

De lange schaduwen van de IRT

16 maart 2000

Maandagmiddag 13 maart jl. heerste in het speciaal tegen calamiteiten ingerichte justitiegebouw in het Amsterdamse Osdorp verbijstering en onbegrip. De van wapen- en drugshandel verdachte Mink Kok legde in zijn toen van start gaande proces een eerste verklaring af. Op verzoek van zijn advocaten Bakker Schut en Van der Plas achter gesloten deuren. Kok's verklaring zou volgens hen bij openbare behandeling schade opleveren aan de staat der Nederlanden en hun cliënt in gevaar brengen. Door een zeer twijfelachtig "foutje" kon de aanwezige batterij van journalisten in de perskamer via de intercom keurig meeluisteren naar wat Kok te zeggen had. In Amerika zou zo'n gebeurtenis geheid tot een "mistrial" leiden.

deals

Overigens was die behandeling achter gesloten deuren wel wat mosterd na de maaltijd. Via lekkages in de pers was namelijk al bekend geraakt dat de gevreesde Kok in het criminele wereldje niet alleen als infiltrant was opgetreden voor het eind 1993 opgeblazen IRT. Ook de BVD had sedert begin jaren negentig, toen de dienst onder leiding stond van Arthur Docters van Leeuwen, eveneens van zijn diensten gebruik gemaakt. Alsmede een paar buitenlandse inlichtingendiensten (1). In zijn met verbijstering aangehoorde verklaring van maandagmiddag onthulde Kok dat hij in 1998 tijdens een kortstondig verblijf in een Belgisch staatsonderkomen ook een deal had gesloten met de toenmalige Officier van Justitie Fred Teeven (2). Daarbij werd overeengekomen dat de voormalige commando en Vreemdelingenlegionair aan Teeven inlichtingen zou verschaffen over toekomstige wapendeals en over corruptie. Dat laatste punt heeft verder nauwelijks de aandacht getrokken, maar is wel degelijk van groot belang. In het voorjaar van 1999 bezorgde Teeven aan het college van procureurs generaal en minister Korthals namelijk een dossier met rond de tachtig namen van chantage-gevoelige politici, rechters en topambtenaren. Vierentwintig van hen zouden hun broek hebben laten zakken op minder doordachte plaatsen. In sommige van die gevallen bleek het te gaan om heren die minderjarige jongens hadden bestegen (zie voor deze materie onder andere de artikelen "De smokkel van smoke en coke" in de Morgenster van 12 februari jl. en "Van oude koeien en troebel water" in Kleintje Muurkrant 336). De rest zou zich schuldig hebben gemaakt aan het aannemen van smeergeld etc. Er volgde een onderzoek door de rijksrecherche die in heel wat gevallen stuitte op dubieus handelen. Maar in december 1999 verklaarde minister Korthals dat kristalheldere bewijzen voor chantage en corruptie niet konden worden geleverd. Het is niet al te gewaagd om te veronderstellen dat één van de bronnen waaruit Teeven heeft geput in dit verband de nu in het beklaagdenbankje zittende Kok is geweest. Als onderdeel van de "Belgische deal" waarover Mink afgelopen maandag repte tijdens de besloten zitting van de Amsterdamse rechtbank. Overigens was zelfs die openbaring eigenlijk niet nieuw. Mohammed Rabbae vertelde onlangs bij Twee Vandaag dat hij als lid van de Kamercommissie Kalsbeek een document onder ogen had gehad waarin deze afspraak tussen Kok en Teeven heel duidelijk was vermeld. In antwoord op vragen met betrekking tot deze kwestie liet Minister Korthals aan de Tweede Kamer weten dat het niet ging om een harde afspraak tussen het OM en Kok, maar om een zogenoemde pre-deal. Deal of pre-deal, na het Belgische intermezzo ontmoette Kok naar eigen zeggen Teeven herhaalde malen. Het laatst op 2 juli van het vorig jaar. Ruim twee maanden voor Mink's arrestatie in verband met niet zo kinderachtige wapen- en drugsvondsten. Teeven heeft zich inmiddels in 1999 laten wegpromoveren en Kok staat nu terecht. Een beetje Kamerlid zou zich toch uit zijn comfortabele Haagse zetel hijsen om minister Korthals nogmaals aan de tand te voelen. In ieder geval over het merkwaardige verschil in interpretatie en appreciatie van het begrip "deal". Nu heeft Zijne Excellentie het al moeilijk genoeg. Zo heeft Het Kleintje uit betrouwbare bron vernomen dat in februari een deurwaarder op "zijn" advokatenkantoor aan de Rotterdamse Boompjes is langsgeweest in verband met een achterstallige rekening. En daarnaast verloopt de behandeling van zijn wetsvoorstel met betrekking tot de voorwaarden waaronder het OM in de toekomst een deal mag sluiten met een crimineel niet bepaald florissant. Maar wat dat laatste betreft gloort bij hem de hoop dat zijn voorstel uiteindelijk toch door de Kamer kan worden gejast. Want de expertise op dit terrein binnen de volksvertegenwoordiging is net zo schreiend als een Mariabeeld in een Limburgs opkamertje. Vooral mr. Boris Dittrich solliciteerde tijdens de debatten afgelopen dinsdag nadrukkelijk naar de titel Bonte Reus. Volgens hem zou de overheid met de regulering van deals met criminelen "de duistere wereld van de georganiseerde misdaad betreden". Tsja.

Docters van Leeuwen

Als zij daar al toe in staat is kan de Kamer ook het vuur even opstoken onder de opvolger van "big spender" Peper bij Binnenlandse Zaken. Want Kok zou door Docters en zijn volgelingen zijn ingezet tegen de in Nederland actieve Joegoslavische onderwereldfiguren die namens Belgrado betrokken waren bij levendige drugs-voor-wapendeals. De wapens waren aanvankelijk bedoeld voor het bijeenhouden van het door Tito in elkaar geflanste Balkanbouwwerk, later ter verdediging van de Servische belangen toen dat bouwwerk met veel geraas in elkaar donderde (3). De drugs waren veelal afkomstig uit Afghanistan en Turkije en werden sedert midden jaren tachtig aangevoerd via Pristina, de hoofdstad van de Servische provincie Kosovo. Voor een deel was deze drugslijn in handen van etnische Albanezen, die nu dankzij de NATO het rijk alleen hebben en via Albanië nu al zo'n 4 1/2 ton heroïne per maand West-Europa en de VS inpompen (4). In de periode waarin Kok aantrad als informant van de door de CIA gesouffleerde BVD was de tengere Jodza Jocic de leider van het Joegoslavische misdaadcontingent. Hij nam in 1992 de benen toen na financiële onenigheid met zijn Amsterdamse zakenpartners Steve Brown en Ronnie Ondunk de kogels in het rond vlogen en voornoemd duo zich ineens genoodzaakt zag zijn kennis over de Joego-connectie te spuien tegenover een stel rechercheurs van het IRT (5). Het is niet onmogelijk dat de politie in 1992 bij de vondst van een leuke drugsvoorraad en 100 kilo semtex in een Friese boerderij tegen een anti Joego-operatie van de NV Docters van Leeuwen-Kok is aangeblunderd. De dikke firmant bleef daarbij buiten schot. De lange firmant werd gearresteerd, maar bij gebrek aan bewijs al snel op vrije voeten gesteld. In hoeverre de liefde tussen deze twee heren na deze dure Friese onderneming is bekoeld blijft verborgen in de Leidschendammer files. Maar erg hartelijk kan de verhouding nooit meer zijn geweest. Dat valt te concluderen uit de verklaring die Docters van Leeuwen, toen niet meer als BVD-hoofd maar als super-p.g. ("Bul Super"), op 6 november 1996 aflegde tegenover de commissie Van Traa. Daarbij zette hij in feite zonder aanleiding zijn vroegere mede-firmant extra in het zonnetje en koppelde hem aan de IRT-affaire. Goed, het staat vast dat iemand die de dubbelrol van informant/penozelid op zich neemt het risico loopt in de orkestbak te belanden. Maar het zou toch op zijn minst aardig zijn om te weten waarom Docters zo nodig zijn ex-informant bij Van Traa voor het luik zette. Het kan nog spannend worden de komende tijd.

noten:
1. In ieder geval de Amerikaanse Drugs Enforcement Agency. En naar alle waarschijnlijkheid de Israëlische Mossad.
2. Teeven stond aan de wieg van de zo omstreden "begeleide doorvoer" van drugs.
3. Zie verklaring van "La bella Bettien" op pagina 126 in Frank Bovenkerk's gelijknamige boek, uitgegeven bij Meulenhoff in 1995.
4. Zie de Guardian van 13/3/00.
5. Mogelijk dat dat hen vorig jaar is opgebroken. Kogels van onbekende origine maakten een einde aan Ondunk's leven en brachten ernstige schade toe aan Brown's biologisch evenwicht.

Morgenster, 16 maart 2000

Klik hier om uw reactie toe te voegen
16 maart 2000