Twee artikelen in het Nieuwsblad van het Noorden

In het Nieuwsblad van het Noorden stond op 5 september 2003 een artikel onder de kop

"Moordverdachte deed na cursus macabere uitspraken"

geschreven door Sander van der Werff
Groningen - X. verdacht van de moord op een bewoner van de Goudsbloemstraat in Groningen, is in een psychose geraakt nadat hij terugkwam van een therapeutische cursus bij Landmark Education in Amsterdam. Familieleden en kennissen verklaarden de man niet meer te herkennen nadat hij eind augustus een driedaagse cursus had gevolgd, waar deelnemers leren 'hun onderbewuste grens te doorzoeken en doorgronden, wat tot een algehele bevrijding zal leiden'.
P.'s advocaat Erik de Mare wil onderzoeken of de cursus in verband kan worden gebracht met het vreemde gedrag dat zijn cliënt vertoonde. "De oorzaak van zijn psychose is niet bekend. Mogelijk heeft die cursus een rol gespeeld. Vóór dat bewuste weekend was P. een normale vent." De Mare stelt dat P. tijdens de sessie in Amsterdam onder zware psychische druk heeft gestaan. Zo mochten cursisten alleen met toestemming van leiding praten en mocht alleen water worden gedronken. Na zijn terugkeer in Groningen sliep P. een week niet omdat hij naar eigen zeggen "enorm scherp van geest" was geworden. Bekenden van P. zeggen dat hij na de cursus macabere uitspraken deed en ervan overtuigd was dat hij Jezus Christus is.
Vrijdagavond slaagde de redactie er niet in om contact te leggen met de cursusleiding van Landmark Education. P.'s ongewone gedrag bereikte dinsdag een tragisch dieptepunt toen hij een buurtbewoner om het leven bracht. De 52-jarige Wietze Aalders stierf nadat P. hem na een ruzie in zijn brandende woning had achtergelaten. P. is vrijdag voorgeleid bij de rechter-commissaris. Omdat de psychoses nog niet voorbij zijn, is hij overgebracht naar een Huis van Bewaring met een speciale afdeling voor psychiatrische patiënten.

In het Nieuwsblad van het Noorden van een paar dagen later (8 september 2003) stond het artikel

"Cursus persoonlijke groei kan niet leiden tot moord"

geschreven door Jantina Russchen
Groningen - De psychose van de van moord verdachte X. uit Groningen heeft niets te maken met de cursus 'persoonlijke groei' die hij volgde bij Landmark Education. Dat zegt de Amerikaanse voorzitter Art Schreiber van de organisatie. P. wordt verdacht van de moord op zijn buurtgenoot Wietze Aalders, die hij achterliet in een brandende woning in de Oosterparkwijk. "We betreuren wat is gebeurd. Maar er is niets in ons programma dat zoiets kan veroorzaken", zegt Schreiber. Advocaat Erik de Mare van P. wil onderzoeken of de Landmark-cursus een oorzaak is van het psychotische gedrag dat zijn cliënt vertoont.
Landmark kent evenveel felle voor- als tegenstanders. Het merendeel van de cursisten voelt zich een beter mens en is enthousiast over het programma. De critici richten zich met name op de commerciële en dwingende opstelling van de organisatie. X. was een ander mens geworden, zeggen familie en kennissen. Hij gedroeg zich vreemd en deed rare uitspraken nadat hij een cursus had gevolgd bij Landmark Education. Een cursus die had moeten leiden tot 'persoonlijke groei'. De voorzitter van Landmark Education belt persoonlijk op uit San Fransisco. Het Landmark-programma en de moord op Wietze Aalders kunnen niets met elkaar te maken hebben. Hij herhaalt het wel vijf keer gedurende het telefoongesprek. "De cursus is niet schadelijk. Dat blijkt uit onderzoeken van vooraanstaande psychologen en psychiaters, die onze cursussen zelf hebben gedaan", stelt Art Schreiber.

Sinds 1994

Landmark Education Corporations is een Amerikaanse onderneming die sinds 1994 in Nederland opereert. Zij biedt een paar cursussen aan waarvan Forum de populairste is. In dit intensieve driedaagse programma gaan de deelnemers op zoek naar hun 'onderbewuste grenzen', die moeten ze 'onderzoeken en doorbreken'. Het moet leiden tot 'algehele bevrijding.' Landmark belooft deelnemers dat het programma ze zal helpen om effectief te zijn in relaties, te opereren op topprestatieniveau en zo te communiceren dat ze het beste in anderen naar boven halen.

Beter mens

Voor velen lijkt de groepscursus onder de strakke leiding van een trainer te werken. Deelnemers verklaren aan het eind van het programma dat ze zich een ander - en beter mens voelen. Dat ze hun eigen beperkingen en mogelijkheden beter kennen en dat ze meer plezier in het leven hebben. De meeste cursisten zijn tussen 25 en 45 jaar oud en hoog opgeleid. Per weekend doen 150 tot 200 mensen mee. Tegenover de enthousiaste deelnemers staat een heel leger critici. Met name op het internet woeden felle discussies over Landmark. Tegenstanders noemen het een sekte waar mensen worden gehersenspoeld. Kritiek is er ook op de manier van werven. Cursisten wordt gevraagd introducés mee te nemen. Die zouden dan onder grote druk worden gezet zich in te schrijven voor de cursus die 425 euro kost. Landmark bestrijdt de kritiek fanatiek. Verschillende kranten en bladen zijn al door de instelling voor de rechter gesleept.

"Geen therapie"

"Landmark is een onderwijsinstelling", benadrukt Schreiber. "De cursus is geen therapie." Mensen die onder behandeling zijn van een therapeut of een psychiatrisch verleden hebben, mogen niet meedoen aan de programma's. Tenzij zij toestemming hebben van hun therapeut. "Wij moeten daarbij vertrouwen op wat mensen tegen ons zeggen. Ze doen de cursus op eigen verantwoordelijkheid. Wij kunnen niet controleren of ze liegen." Aan nazorg doet Landmark niet. Dat is ook niet nodig volgens Schreiber. Het is niet bewezen dat X. psychotisch werd door de cursus. Hij was volgens mensen die hem kennen nog nooit voor het een of ander onder behandeling geweest. Zijn advocaat Erik de Mare wil onderzoeken of de Landmark-cursus te maken heeft met de psychose waarin P. is geraakt. Volgens de raadsman heeft zijn cliënt onder zware druk gestaan tijdens de sessies. Er is één ander geval bekend van iemand die in moeilijkheden kwam na een Landmark-sessie. De Duitser Martin Lell raakte in een psychose en beweert dat die werd veroorzaakt door Landmark. Hij schreef er een boekje over: "Protokoll einer Gehirnwäsche. Der Psycho-Konzern Landmark Education." Volgens Schreiber zijn er bij zijn organisatie geen voorbeelden bekend van mensen die ontspoorden na de cursus.

Ontstaan

Landmark Education Corporation is begonnen in de Verenigde Staten. Op dit moment is het bedrijf actief in zeventien landen. Zijn ontstaan is verbonden aan de persoon Werner Erhard. Hij begon in 1971 op de mind-busisness-markt. Erhard, wiens echte naam John Rosenberg is, beloofde zijn cursisten een succesvol leven. Hij raakte in opspraak vanwege zijn als vernederend ervaren methoden. Toiletbezoek zou bijvoorbeeld niet zijn toegestaan tijdens zijn trainingen, die hij Est noemde. Toch waren de programma's een doorslaand succes. Vooral nadat hij de naam in The Forum veranderde en de cursussen milder werden. In 1991 verkocht Erhard een deel van zijn techniek aan een paar medewerkers die Landmark Education begonnen. Een aantal beroemdheden volgde de trainingen. In Nederland onder anderen Paul de Leeuw.