Landmark versus Kleintje Muurkrant

Een hele tijd geleden kreeg SIMPOS op haar secretariaatsadres te Leiden een brief binnen, geschreven door 'General Counsel of Landmark Education Corporation' Art Schreiber. Dit epistel bevatte een opsomming van volgens Landmark foutieve beweringen die SIMPOS op haar website zou hebben gedaan. Het stuk dateert van 22 juni 1999. In het kort (het stuk bestaat uit 14 a-viertjes met dikke bijlagen) komt het erop neer dat Simpos volgens Landmark op haar eigen website doorlinkt naar informatie elders op het internet die informatie betreffende Landmark bevat. Daar schrijft SIMPOS bijvoorbeeld dat Landmark voortgekomen is uit 'est' en dat vindt Landmark erg vervelend (vooral omdat Werner Erhard - de oprichter van est *Erhard Seminar Training* - zeer negatief in het nieuws was betreffende een verkrachtings/incest-affaire en mogelijke belastingontduiking). Toch is dat simpelweg een feit, ook dat Erhard begon met een reeks cursussen Scientology, hij schijnt notabene 90 uren aan de Scientology-E-meter te hebben gehangen. Het is overigens ook een feit dat Scientology-oprichter Hubbard een campagne jegens Erhard en est heeft gevoerd vanuit concurrentieoverwegingen, daarover is veel op het internet te vinden. Verder mag niemand volgens heer Schreiber Landmark een sekte of cult noemen, en ze citeren hiervoor enkele auteurs (charles, fowler & streiker).
Voor elke auteur die vindt dat Landmark geen sekte is zijn er natuurlijk wel weer drie te vinden die het tegendeel zullen beweren. Het spannendst van Landmarks tegenwerpingen in die brief van 22 juni jongstleden waren echter de beweringen dat Simpos de linken moet verwijderen naar andere internet-sites waar beweringen staan die niet kloppen. Deze censuur-poging is erg interessant, ook al omdat redelijk recent Scientology een vergelijkbare poging heeft ondernomen enkele sites onder xs4all te sluiten, wat overigens niet gelukt is (zie vonnis).

Landmark (Schreiber) kondigt aan dat ze haar Nederlandse advocaten aan het werk zouden zetten om juridische stappen te ondernemen. Welnu, SIMPOS ontving op 19 augustus 1999 een brief, nu van advocatenkantoor Kennedy Van der Laan uit Amsterdam. Op 1 september 1999 is er wederom een (dreig)brief binnengekomen bij het secretariaat van Simpos te Leiden. Op diezelfde dag, woensdag 1 september 1999 om ongeveer 11 uur hebben we gebeld met Kennedy van der Laan. We kregen de heer M. Dellebeke aan de lijn en hebben hem gezegd dat we er niet over peinzen vrijwillig linken te verwijderen en dat soort zaken dus dat hij de procedure kan gaan voorbereiden, dan zouden wij dat ook gaan doen. Het gesprek duurde ongeveer twee minuten en hij zou diezelfde dag nog de hele boel naar ons toezenden. (zie brief). Een paar dagen later heb ik ze een brief teruggestuurd met de mededeling "kom maar op".

• Kleintje Muurkrant was naar we denken het eerste blad met een kritisch Nederlandstalig artikel over Landmark. Het artikel "handel in geluk" stond in nummer 298, 7 juni 1996. Op 19 juni daaropvolgend kreeg 't Kleintje uit Amerika een pak papier en dat hebben we gebruikt voor een artikel in Kleintje Muurkrant nummer 299 van 5 juli 1996, "Landmark Education voelt zich in zijn hemd gezet door 't Kleintje ("Dreigement geuit tegen Kleintje Muurkrant"). Vervolgens kwam Landmark nog een aantal keren terug in het Kleintje (zie Kleintje nummer 316, nummer 317 nog een stukje in nummer 317 en in nummer 321 en in Kleintje Muurkrant nummer 332. Zie tevens nummer 337 22 oktober 1999)
• Niet lang na het artikel "handel in geluk" in Kleintje Muurkant schreef Elma Drayer een artikel in Vrij Nederland, 12 oktober 1996. "Landmark Forum: een stoomcursus levensgeluk"

• Op 13 februari 1997 schreef Marcel Hulspas een kritische column over Landmark in Intermediair, onder de titel "de revolutie der eenzamen".
• Op 12 december 1997 kreeg Kleintje Muurkrant opnieuw een dreigbrief van Schreiber uit Amerika. "Dear Sir: since you have previously published an article in which Landmark Education and its program The Landmark Forum were inaccurately characterized as a cult or sect, I want to inform you of two recent developments which are further support of Landmark Education's position. The developments are as follows: ... Dan volgen er twee stukken, eentje met betrekking tot CAN (Cult Awareness Network), een club die kapot geprocedeerd is door Scientology en die (onder dwang?) verklaard heeft: "CAN does not hold the position that Landmark or any of the programs of Landmark, including The Landmark Forum, is a cult or sect." Schreiber stuurt ook een 'case-study' die gepubliceerd is door Harvard University Business School ("one of the most prestigious educational institutions in the United States" en waarin een aantal positieve opmerkingen te vinden zijn over Landmark. So be it.

1998

• Journalist Mans Kuipers schreef samen met collega Evert de Vos op 12 februari 1998 een kritisch artikel in Intermediair onder de kop "Persoonlijke groei met harde hand". (zie ook deze rechtstreekse link) Zij zijn frequent telefonisch door Landmark lastiggevallen en ze voelden zich tijdens het schrijven van het artikel geïntimideerd. Ondanks dreiging van een juridische procedure hebben ze toch geplaatst (overigens hebben ze bewust geschreven dat "anderen" Landmark een sekte vinden, ze schrijven nergens dat zij dat vinden). Er is geen enkele reactie van Landmark geweest, er kwam twee weken later wel een kritische ingezonden brief van R. Singelenberg uit Utrecht.
• Op 27 april 1998 heeft het VARA-programma PUNCH een kritisch Landmark-programma uitgezonden, gemaakt door Peter Heintze. Dit heeft overigens niet geleid tot juridische dreigementen, ze kregen wel een verbod om opnames te maken tijdens een cursus.

1999

• In januari 1999 publiceerde VNU-dochter Panorama 't katern 'Nederland Sektenland'. Hierin een kort stukje met betrekking tot Landmark. Landmark-advocaten Kennedy Van der Laan (Dellebeke en Kolle) schreven boze brieven en hebben een kort geding procedure gevoerd tegen VNU dat diende op 19 april 1999 voor de Haarlemse rechtbank. Landmark eiste rectificatie met een dwangsom van 50.000 gulden voor elke editie dat Panorama verzuimde te rectificeren. En iedere keer dat Panorama herhaalde dat Landmark een sekte is te beboeten met 150.000,- Landmark suggereert overigens in haar intimiderende stukken dat ze deze zaak hebben gewonnen, maar dat is beslist niet zo. In een uitermate genuanceerd stuk besluit de Haarlemse rechter bij vonnis van 4 mei 1999 dat hij alle door Landmark gevorderde voorzieningen weigert en veroordeelt Landmark in de kosten van het geding (aan de zijde van VNU 400 gulden en 1550,- aan salaris van de procureur). De nuance zit 'm in het feit dat Panorama in het artikel zelf een definitie van een sekte geeft waaraan volgens de rechter Landmark niet voldoet. De kwalificatie "sekte" is dus volgens de rechtbank ongefundeerd omdat "Panorama zelfs achteraf geen definitie van het begrip 'sekte' heeft kunnen aanhalen waaraan Landmark zou voldoen, en onweersproken heeft gelaten dat Landmark in elk geval niet voldoet aan zelfs maar één van de kenmerken, die aan het begin van het artikel worden opgesomd"... daarentegen zegt de rechter ook: "het laat zich dan ook denken dat Panorama, onder verwijzing naar bronnen van deze strekking (en daarmee doelt de rechter op een tekst Margaret Singer - SIMPOS), enig verband had mogen leggen tussen het verschijnsel Landmark en het verschijnsel sekte. Een dergelijke nuance valt echter in het artikel van Panorama niet te vinden. Panorama heeft Landmark zonder meer een sekte genoemd, en is in de publicatie uitgegaan van een begrip 'sekte' waaraan Landmark niet voldoet. Aldus heeft Panorama onrechtmatig gehandeld." Maar zoals gezegd oordeelde de rechter als volgt: "BESLISSING: de president, rechtdoende in kort geding, weigert de gevraagde voorzieningen. Veroordeelt Landmark in de kosten van het geding, aan de zijde van VNU gevallen, tot aan deze uitspraak begroot op 400 gulden, aan voorschotten en 1550 gulden aan salaris van de procureur, verklaart deze kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad. Dit vonnis is in kort geding gewezen door Mr. C.J.J. van Mannen, fungerend-president van de arrondissementsrechtbank te Haarlem en in het openbaar uitgesproken ter gerechtzitting van dinsdag 4 mei 1999 in tegenwoordigheid van de griffier." Panorama is in haar editie van mei 1999 op deze zaak teruggekomen, ze hoefde van de rechter uitdrukkelijk NIET te rectificeren (zie rectificatie)
• In maart 1999 schreef Karolien Knols een artikel in VNU-blad Marie Claire "drie spirituele dagen bij landmark: Who wants to share". Zij heeft vooraf contact gehad met Landmark in de VS en kon als journaliste de cursus volgen. Ze heeft zich tijdens de cursus gehouden aan de algemene regels (niet meeschrijven en dergelijke). Tijdens het schrijven is ze diverse keren vanuit de States gebeld met de vraag of ze meer informatie nodig had en of ze de vervolg-cursus wilde volgen. Middels een fax heeft ze geantwoord dat ze niets met Landmark van doen wilde hebben. Na publicatie heeft Marie-Claire niets gehoord.
• Op 3 april 1999 schreef Sabine Gieben het artikel "Cursus of Cultus?" in Elsevier. Elsevier heeft middels een stukje in Elsevier 15 mei 1999 gerectificeerd. Ondertussen is Elsevier op de zaak teruggekomen in haar editie van 25 september 1999
• Op 19 juni 1999 publiceerde Jos Teunissen in Hervormd Nederland een groot en kritisch artikel over Landmark "Drie dagen duisternis, daarna de hemel in". In de weken daaropvolgend werd het blad bedolven onder faxen van Schreiber en Kennedy Van der Laan. Onder druk van een juridische procedure publiceerde de redactie van HN een door Landmark Education geformuleerde verklaring in Hervormd Nederland van 19 juni 1999. Naar aanleiding van de huidige Landmark/Simpos-affaire heeft Hervormd Nederland opnieuw gepubliceerd op 18 september 1999 "Kleintje is niet bang voor Landmark"
• Op 22 juni 1999 kreeg SIMPOS het eerste epistel van Art Schreiber binnen: "Gentlemen: as the General Counsel of Landmark Corporation, I am writing you to advise you that the information on your website (stelling.nl/simpos/est.htm) includes links to Sites that contain a number of false and libelous statements regarding Landmark Education and its program The Landmark Forum. I am therefore providing you with information and enclosing materials which set forth the accurate facts so that you have the accurate facts on your Website." Dan volgen 14 A-viertjes dichtbedrukte tekst waarin Landmark verschillende 'experts' aanhaalt die duidelijk maken dat er met Landmark niks aan de hand is en dat het geen sekte is. Het is allemaal zeer insinuerend en intimiderend opgeschreven waardoor je de indruk krijgt dat ze heel sterk staan met hun aantijgingen. Wanneer je echter goed leest dan zie je dat er heel veel lucht in zit en veel weglatingen (zo citeren ze uit het vonnis rondom Panorama slechts een paar regels in hun voordeel).
• In Trouw van 24 juni 1999 stond het artikel "zelfverheffing in drie dagen" van Sybilla Claus.
• Op 17 juli 1999 schreef Volkskrantjournalist Caspar Janssen het artikel "Happy Clappy Family". Hij heeft veel last gehad van Schreiber & Co tijdens zijn research. Kreeg veel telefoontjes, soms midden in de nacht. Pakken papier heen en weer en lange telefoongesprekken met de states. Werden gesommeerd te rectificeren en dat heeft geleid tot een piepklein stukje als "ingezonden brief".
• In het augustus '99 nummer van het Amsterdamse lifestyle-blad Santé stond een Art Schreiber-brief die reageerde op een artikel in Sante van maart 1999.
• Karin Spaink is in deze zelfde periode ook door Landmark benaderd. Zij schreef in XL (het blad van COC) van augustus 1999 een artikel waarop Art Schreiber aansloeg, waarna Karin Spaink weer kon uithalen.
• 7 september kreeg SIMPOS een aangetekend stuk binnen van Kennedy Van der Laan waarop onmiddellijk is gereageerd Kom maar op!.
• Jos Teunissen schrijft in Hervormd Nederland van 18 september naar aanleiding van deze affaire het artikel "Kleintje is niet bang voor Landmark".
• Op 8 september 1999 hebben we gesproken met redacteuren van weekblad 'De Journalist', het blad van de Nederlandse Vereniging van Journalisten en dat leidde tot een stuk in de Journalist van 24 september 1999 "Landmark Education pakt journalisten hard aan".
• Elsevier journalist Daphne Giesberger schrijft een stuk in Elsevier van 25 september 1999 onder de kop "Stenen des aanstoots"
• In Vrij Nederland van 25 september staat een stukje over de dreigende rechtszaak van Landmark tegen Simpos.
• In De Nieuwe Revu (week 13 - 20 oktober 1999) staat het artikel "De leraren van Landmark weten van geen ophouden", geschreven door Edwin Oden.
• Op donderdag 14 oktober komt een ploeg van het televisie-programma 'Heilig Vuur' van de NCRV langs om opnamen te maken over het onderwerp Kleintje / Landmark. Dit programma wordt uitgezonden op Dinsdag avond 19 oktober 1999. De dag hierop krijgt De Stelling een brief van Landmark's advocaten
• Op 21 oktober 1999 komt Kleintje Muurkrant nummer 337 uit, met daarin het door Ewald Conspira geschreven artikel "Landmark, kom maar op! Kleintje is niet bang voor Landmark".

2000

• Weekblad Carp komt op 11 januari 2000 met een redelijk neutraal artikel over Landmark.
• In het april-nummer van 'Psychologie' staat "Landmark, een beter leven in drie dagen" door Heleen Peverelli.
• gratis Dagblad Metro komt op 15 mei 2000 met een groot overzichtsartikel geschreven door Mariëtte Nollen onder de titel "Zoeken naar een ander leven. Landmark Education roept zeer uiteenlopende reacties op".

2003

• In dagblad Trouw, 6 juni 2003 het artikel "Een spoedcursus in Levensgeluk". Een overzicht van een aantal in Nederland aanwezige "bewustzijntrainingen", waaronder Landmark en CSA.
• In september 2003 verschijnen er twee artikelen in het Nieuwsblad van het Noorden waarin door een aantal betrokkenen een verband wordt gelegd tussen een in psychose verkerende man die een moord heeft begaan nadat hij een Landmark-cursus in Amsterdam had gevolgd. Geen idee wat hiermee vervolgens is gebeurd, wie het weet mag het zeggen. Uiteraard ontkende Art Schreiber van Landmark elk verband.
• In december 2003 verschijnt er in Kleintje Muurkrant een artikel over CSA Nederland BV (DenBosch) dat in verband wordt gebracht met Landmark. Hierover verschijnen een aantal reacties in de discussierubriek van [DODE LINK] Kleintje Muurkrant

2004

• Op 19 maart, in Kleintje Muurkrant 389 verschijnt er een ooggetuigenverslag van iemand die een aantal CSA-cursussen gevolgd heeft en zich ernstig belazerd voelt.
• 14 mei 2004: In Kleintje Muurkrant nummer 391 staat het artikel "they are playing with people's minds", geschreven door de oprichtster van[DODE LINK]  een club van CSA-"slachtoffers".
• 22 mei 2004: In de Trouw het artikel "Club gedupeerden waarschuwt voor CSA" door Elma Drayer.
• In het juni-nummer van Quote een groot artikel over Landmark onder de kop: "1,2,3... en rollen maar". 'Undercover' journalist Paul van Riessen doet een paar dagen mee met Landmark's psychologische trucendoos.
• 11 juni 2004: In Kleintje Muurkrant 392 het artikel "De vlaggetjesweken van CSA" over de morele druk die er kan ontstaan binnen een bedrijf waarbinnen enkelen een cursus CSA hebben gevolgd en anderen niet.
• 9 juli 2004: Wederom een stukje over CSA, nu van iemand wiens relatie in de greep van CSA terecht is gekomen. Onder de titel "CSA-deeltje zoveel"CSA-deeltje zoveel".

2005

• In 2005 gaan de reacties op de stukken over CSA in Kleintje Muurkrant gewoon verder. Zoek op CSA in de zoekmachine van Kleintje Muurkrant en kijk bij de binnengekomen reacties en je ziet ze vanzelf.
• Over Landmark en dergelijke staan overigens [DODE LINK] hier een aantal zeer interessante links...
• Eind juli 2005 komt deze reactie bij ons binnen.

2006

• De discussies in het Kleintje Muurkrant-discussieforum over CSA worden steeds breder en er worden relaties gelegd met andere LGAT's zoals Landmark. In september 2006 komt er een kritische documentaire beschikbaar uit 2003 gemaakt door het Franse TV-station Channel 3. Middels infiltratie hebben zij onthutsende beelden opgenomen die een beeld geven van een drie-daagse Landmark-Forum sessie. Op de kritische Cultnews-pagina's van Rick Ross wordt uitgelegd dat Landmark Education inmiddels uit Frankrijk is vertrokken. Vanwege de kritische publiciteit aldaar? Download de film " Inside Landmark Forum401.85 MB". Onthullend!
• In het december-2006-nummer van Kleintje Muurkrant (nummer 419) wederom een artikel "Landmark, The Forum"
• The Forum" naar aanleiding van de Franse televisie-documentaire waarbij met een verborgen camera opnamen zijn gemaakt van een aantal bijeenkomsten van Landmark. (Zie deze website voor een torrent-download of hier). In ditzelfde Kleintje nog een klein stukje "Handel in Geluk".
• Die Franse documentaire leidt tot veel juridische procedures van Landmark tegen alles en iedereen, zie deze Wikipediapagina.
• Ondertussen lopen er allerlei rechtszaken en dreigingen met rechtszaken omtrent die video, zie bijvoorbeeld deze toestanden eind 2006... hier is die video overigens goed online te zien... en hier kun je de [DODE LINK] Engelstalige teksten lezen van de Franstalige uitzending.

2007

• nog even een update van de Landmark-video in Kleintje Muuurkrant nummer 420.
• Op zondag-avond 18 februari 2007 zendt het televisie-programma Zembla een documentaire uit over CSA/Landmark onder de titel [DODE LINK]  "Gek van Geluk". Hierin worden een aantal mensen geïnterviewd die in serieuze psychische problemen zijn geraakt na het ondergaan van een dergelijke "training". Onmiddellijk na de televisie-uitzending verschenen de eerste reacties op het Vara-Zembla-Forum. Ondertussen zijn er meer dan duizend reacties binnen (Zie het [DODE LINK]  Zembla-forum).
  Van dit Zembla-forum is door ons een chronologisch tekstbestand gemaakt met daarin alle reacties op de zembla-televisie-uitzending van 18 februari jongstleden onder elkaar, zie dit bestand).
• Ook Karin Spaink heeft er [DODE LINK] een stukje aan besteedt op haar weblog, let ook daar op de binnenkomende reacties.
• Op vrijdagavond 16 maart 2007 krijgt CSA-directeur John Schrederhof bij het televisieprogramma [DODE LINK]  "De leugen regeert" recht van weerwoord om op de eerdere Zembla-documentaire van 18 februari te reageren.. Helaas voor hem komt dat niet zo uit de verf. Zie [DODE LINK}  hier de beelden...
• In Kleintje Muurkrant 424 een bijdrage onder de titel "CSA en ik"CSA en ik".
• In Kleintje Muurkrant 429 het artikel "Samen op weg naar verlichting"Samen op weg naar verlichting" dat handelt over Essence-trainingen
• Lees de beschrijving van een paar dagen "Source". Kijk ook naar lgat.pdf "Large Group Awareness Trainings", kortweg LGAT's (zie lgat_en.pdf voor een Engelstalige versie van hetzelfde stuk). Sinds najaar 2007 bestaat er ook een Nieuwsbrief Risicovolle trainingen en er komt hoogstwaarschijnlijk een aparte website over.

2008

• In Kleintje Muurkrant 431 (april 2008) verscheen het artikel "Een "Source" traininkje"Een "Source" traininkje" over de "Essence"-training. Zie de Essence-dagschema's: woensdag,,donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag.
• In Intermediair van mei 2008 het artikel [DODE LINK]  "Groeiende kritiek op awareness-trainingen - In een lang weekend naar verlichting, let op de vele reacties daaronder...
• Ondanks dat het hierboven genoemde Intermediair-artikel - in vrijwel dezelfde bewoordingen eerder in Kleintje Muurkrant verschenen was (zie "Samen op weg naar verlichting"Samen op weg naar verlichting" in Kleintje Muurkrant 429 van 14 december 2007) protesteerde Essence BV via het televisie-programma [DODE LINK]  De Leugen Regeert van 30 mei 2008.
• Op 24 september 2008 viel bij de redactie van Kleintje Muurkrant een DAGVAARDING in de brievenbus waarin Essence BV in samenwerking met advocaat Mr. H.F.C. (Eric) Kuijpers (zie [DODE LINK]  kdk-advocaten) de Stichting De Stelling / Kleintje Muurkrant in Kort Geding betrekt. Dat zal plaatsvinden op vrijdag 17 oktober 2008, 's-morgens om 09.30 uur te 's-Hertogenbosch. Essence Trainingen Amsterdam BV, Essence Trainingen Nijmegen BV en de grote man van Essence -Yiftach Sagiv- eisen in die juridische procedure dat Stichting de Stelling en Kleintje Muurkrant alle kritische informatie betreffende Essence van haar internet-pagina's afhalen (inclusief deze pagina's dus)! Daar zijn wij het -uiteraard- totaal mee oneens en wij zullen deze vorm van steeds vaker voorkomende media-censuur zeer genuanceerd en met gebruikmaking van heel veel verklaringen aanvechten.
• Op de dag voorafgaand aan het KortGeding dat Essence BV tegen Kleintje Muurkrant / Stichting De Stelling heeft aangespannen publiceert het dagblad Trouw een stuk van Elma Drayer onder de titel "Vreemd, zo weinig ophef over deze zaak" waarop een aantal interessante reacties komen.
• Vrijdag-ochtend 17 oktober 2008 om half 10 begint het KortGeding dat tot 13.00 uur zou duren. Luister hier naar een kort commentaar van onze advocaat. Over twee tot drie weken komt de uitslag, wij zijn benieuwd... stay tuned...
• En ja hoor, op 10 november 2008 krijgen we het kort geding vonnis binnen. WE HEBBEN OP ALLE PUNTEN GEWONNEN! Alle kritische artikelen kunnen we laten staan en Essence BV is veroordeeld tot het betalen van alle proces- en advocaten-kosten.
  Succes dus. Een ieder die ons geholpen heeft bij de totstandkoming van onze "verdediging", hartelijke dank. We hebben inmiddels de relevante juridische stukken betreffende Essence op onze website beschikbaar gesteld, zie de dagvaarding en het vonnis zodat iedereen daarvan kennis kan nemen. Bingo!
  Omroep Brabant heeft inmiddels al een nieuwsberichtje gemaakt.
• Op 11 november 2008 een stukje in Trouw over het door ons gewonnen kort geding en onze eigen (pers)verklaring.
• En hier ook een stel interessante bespiegelingen en ervaringen als respons op de artikelen in Kleintje Muurkrant over Essence en Source...

2009

• Trouw 7 februari 2009: een groot artikel over Essence, zie hier. Lees ook de reacties...
• Begin april 2009 ligt in een grote oplage het tweewekelijks blad "ESTA" in de verkoop met daarin het redelijk genuanceerde artikel "De Geluks Industrie: hoe slimme menmsen makke schapen worden" over onderandere de Essence-praktijken.
• Een gedetailleerde beschrijving van de Essence-training - met kritisch commentaar - is hier te vinden.
• Bram van Splunteren (VPRO/RVU) heeft zijn redelijk positieve ervaringen hier neergezet.

2011

• 2011: Hans Schellekens publiceert de roman "De Cursus", nogal stevig gebaseerd op de hier besproken organisaties zoals Essence, Landmark, Scientology en/of SCA
• Wil je zelf een sekte gaan runnen, kijk dan hier
• boeken en bronnenoverzicht met betrekking tot Landmark Education/The Landmark Forum etcetera.
• Alle bij Stichting Informatie- en Documentatiecentrum De Stelling bekende Nederlandstalige publicaties op een rijtje.