Skip to main content
  • Archivaris
  • 406

"De wereld volgens Astrid Essed"

In haar reactie op mijn artikel "Antisemitisme versus Integratie" in het Kleintje nummer 405 van Augustus 2005, beperkt Astrid Essed zich tot enige door haar "gedestilleerde hoofdpunten" uit mijn verhaal. En ofschoon zij allerminst wilt beweren dat ik een racistisch standpunt inneem, "draagt" mijn artikel volgens haar, "wel degelijk een aantal racistische componenten in zich.." Een nogal boute bewering die zij overigens nergens met argumenten onderbouwt.

door Robbert Stephan Schover

Het enige wat zij doet is constant beweren dat mijn betoog opgebouwd is uit "generalisaties", dat ik "bagatelliseer" en "oneigenlijke" argumenten gebruik. Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom zij - nadat zij deze eerst bewust uit hun context heeft getrokken - zich in een paar elementen van mijn betoog vastbijt. Wie de bijdragen van Astrid Essed op het internet leest, weet dat zij graag insinueert en de 'andere kant' van alles beschuldigt, vooral slechte intenties!
Deze stijl, gekoppeld aan een politiek correct wereldbeeld dat zij in extremis verdedigt. Iedereen die niet haar mening huldigt wordt overgoten met fiolen en onverdraagzaamheid èn racisme verweten. Ook daar spreekt ze over 'onzorgvuldigheid', 'generalisaties', 'bagatelliseren', en 'oneigenlijke argumenten'. Dat zijn de sleutelwoorden waarmee zij onverbiddelijk iedere tegengestelde mening van tafel afveegt.
Voor Astrid Essed is de wereld scherp onderverdeeld in twee kampen: een kamp met een permanente en collectieve schuld, namelijk de koloniale en vermeende neokoloniale machten, (lees: Europa èn Amerika), en een kamp met permanente en collectieve rechten, namelijk de derde wereld als het permanente slachtoffer van het kolonialisme en neokolonialisme.
Alleen als je beseft dat dit haar ideologisch wereldbeeld is, begrijp je waarom zij spreekt "van een reeds dieper in de Nederlandse samenleving geankerd en aanwezig racisme."
überhaupt waarop zij de bewering stoelt is mij een volslagen raadsel, ik kan me niet herinneren dat ik ook maar één keer thuis of ooit op de lagere tot op de hogeschool toe een racistische idee heb vernomen of daad gezien?! En ik denk met mij zeer velen! Het enige algemene wijd verspreidde vooroordeel en de daaruit voortvloeiende spanningen, dat ik mij sinds kindsheid kan herinneren, was die van de sociaal-economische status! Status is voor veel mensen nog steeds uitzonderlijk belangrijk!

Wie de wereld in goede en kwade (koloniale) mensen opdeelt, die kan niet anders dan mijn argument afwijzen, dat "het koloniale bestuur een logische voortzetting is van de uitbuiting en verdrukking van de eigen bevolking". Waarom is dat een oneigenlijk argument? Waarom? Daarmee bagatelliseer ik volgens haar "de Amerikaans-Europese koloniale rol" en de verantwoordelijkheid (lees: sociaal-economische verantwoordelijkheid) van die landen. Daarom wilt zij niet "herinnerd worden aan het feit dat als gevolg van de extreem doorgevoerde privatisering van overheidstaken, er in Nederland in de achttiende en negentiende eeuw veel zwerfkinderen waren. Dat er vele sloppenwijken bestonden, de ellende groot was, en mensen stierven door armoede, ziektes, prostitutie en drankmisbruik. Dat we toen in de straten van de oude koloniale mogendheid Nederland taferelen ontmoette die we nu vereenzelvigen met het hedendaagse Oost-Europa, Latijns-Amerika of het verre Azië!" Mogen we dan niet aanvaarden, zoals Marx en Engels betoogden, dat grote delen van het Europese proletariaat werden uitgebuit, zowel sociaal-economisch als psychologisch? Neen, dat mag niet, want dat doorkruist haar idee van de permanente èn collectieve schuld van de westerse wereld ten opzichte van de derde wereld! Maar beseft zij wel dat juist het toeschrijven van een permanente en collectieve schuld aan één specifieke bevolkings- of cultuurgroep, dat dat een typisch kenmerk is van een racistisch vooroordeel?

Opvallend is ook dat zij, net als anderen die kritiek hebben op de verbinding tussen antisemitisme en sociaal afwijkend gedrag onder allochtonen, zich verliest in een betoog over het Palestijnse leed, om de analogie met het Noord-Ierse conflict te kunnen ontwijken. "Want wie heeft er ooit gehoord van protestantse jongeren in Nederland, die na bloedige bomaanslagen van de IRA, er op uit trokken om katholieken te intimideren of af te tuigen? Of vernomen van katholieke jongeren, die na een moordaanslag door het UDF op een katholiek, er op uit trokken om protestanten te intimideren of in elkaar te slaan? Niemand! En waarom? Omdat dit niet gebeurd is!" Want dan zou zij zich moeten uiteenzetten met het gegeven waarom autochtone jongeren zich niet en allochtone jongeren zich wel in verband met een religieus geïnspireerd conflict te buiten gaan aan gewelddadige vormen van 'solidariteit'!

Astrid Essed vindt mijn "connotatie van goed en slecht" in relatie tot de opvoeding van kinderen "in hoge mate arrogant". Ten eerste zou zij moeten weten dat het niet mijn connotatie is, maar een algemeen aanvaard sociaal-pedagogisch en sociaal-psychologisch principe, bovendien kunnen we met onze eigen ogen zien wat de uiterst negatieve gevolgen zijn van de onverzoenlijke standpunten van Katholieken en Protestanten in Noord-Ierland op opeenvolgende generaties! De recente zware rellen in Belfast door Protestantse jongeren, omdat ze in een Oranje mars niet door een katholieke wijk heen mochten marcheren, spreken boekdelen! Waar beide partijen elkaar beschouwen als de 'belichaming van het 'Kwaad'. Is het verbazingwekkend dat de kinderen die opgevoed worden in het besef dat de 'ander' de 'belichaming van het Kwaad is', dat die kinderen zich te buiten gaan aan geweld en intimidatie tegen die ander èn binnen de eigen gemeenschap? Het Noord-Ierse conflict, de Ku Klux Klan in Amerika, het xenofobisme in China en Japan, het kaste stelsel in India, het tribalisme in Afrika, etc. bevestigen de connotatie van 'goed' en 'slecht' in de opvoeding. Kinderen zijn de psychologische spiegels van de ouders en het milieu waarin zij leven, van de goede en slechte tendensen die daarin leven.

Gezien de trant van al haar internet bijdragen neem ik aan dat zij willens en wetens de kwestie van 'eerwraakmoorden' ontwijkt en spreekt van "een verontrustende islamhetze" die ontstaan is ten gevolge van de moord op Theo van Gogh. Beseft zij wel als zij begrip toont voor Mohammed Bouyeri's motieven, en dat de religieuze visie van Mohammed Bouyeri op de wereld, er een is waarin eermoord wordt vergoelijkt? Verleden week werden de kijkers van de Duitse TV geconfronteerd met vier eerwraakmoorden in de Turkse gemeenschap van Berlijn, en tot de verbijstering van veel kijkers vergoelijkten of prezen een aantal Turkse mannen voor de microfoon en de camera de moorden! Een cultuur die eerwraakmoorden - het zijn vrijwel altijd de vrouwen die het slachtoffer zijn - rechtvaardigt met de Islam, "heeft het ABC van de menselijkheid nog niet geleerd!"
Is dat een hetze? Zijn er geen positieve geluiden? Zeer zeker wel. Recentelijk werden vier haat predikende Iman's Duitsland uitgezet; een Iman als gevolg omdat de moskee in Frankfurt hem zelf de deur al had gewezen. Zij hadden geen behoefte aan iemand die door zijn constante haatpreken verdeeldheid binnen de gemeenschap zaaide en de gedachten van jongeren vergiftigde met anti-Westerse denkbeelden en hen warm probeerde te maken voor de Jihad!

Dat het vergiftigen van de geest van jongeren een universeel wel beproefd middel is, bleek recentelijk bij de uitzetting van de Joodse kolonisten in de Gazastrook, toen de soldaten en politiemensen gedreigd werden met "dat zij over twintig jaar hier voor zouden worden opgehangen". Een vreemd dreigement zult u zeggen? Maar in Joods fundamentalistische kringen gaat men ervan uit dat zij door een bewuste demografische politiek van het krijgen van grote gezinnen over twintig jaar ten opzichte van seculiere en liberale Joden in Israël de meerderheid zullen vormen! U weet wel, de aspiratie van de Algerijnse Fiz, 'de democratie met behulp van de democratie om zeep helpen'!

Religieus fanatisme overal ter wereld kenmerkt zich door de overtuiging dat men een instrument is van God, en daarmee rechtvaardigt men alle vormen van geweld die daaruit voortvloeien. Überhaupt in elke vorm van dictatuur, rechts, links of religieus, was en is het leven van de enkeling slechts in zoverre iets waard als het zich voegt naar de heersende wijze van denken en handelen. Daarom handhaaf ik ook zonder aarzeling mijn bewering dat de geschiedenis ons toont, dat godsdienst en ideologie mensen kunnen aanzetten tot grootse daden, maar ook tot de grootste misdaden tegen de mensheid. En dat, zoals de Indiase filosoof en mysticus Aurobindo eertijds al goed besefte, de gedachte een tweesnijdend zwaard is: "alles wat de gedachte mij suggereert kan ik doen, alles wat mijn gedachten aan mij openbaren, kan ik worden." Alleen de vraag is, wat 'suggereren' die gedachten, wat 'openbaren' die gedachten aan ons?

De vroege Chinese Zen Meesters raadden ons aan de termen uit te wisselen, "verwissel de namen, en zie wat er gebeurt, verwissel de begrippen en begrijp de betekenis van de dingen." Pas ik deze regel toe op het betoog van Astrid Essed dan kom ik tot een onaangename ontdekking - of om de logica van haar eigen woorden te gebruiken - "hoewel ik allerminst wil beweren dat het betoog van Astrid Essed als zodanig racistisch te noemen is, draagt zij wel degelijk een aantal racistische componenten in zich." Namelijk haar eerdere bewering omtrent "een reeds dieper in de Nederlandse samenleving geankerd en aanwezig racisme", is een collectieve schuldig verklaring van de autochtone bevolking; en het collectief brandmerken van __n bevolkingsgroep, is ook zo'n typisch kenmerk van een racistisch vooroordeel! Oneigenlijk argument, Astrid?
Tevens "denk ik dat het van belang is dat Astrid Essed zich realiseert dat zij zich met dergelijke stellingnamen op gevaarlijke wijze in retro-racistisch vaarwater begeeft," maar gezien de inhoud van haar internet bijdragen, vrees ik dat zij zich even ongenuanceerd zal uitlaten als voorheen. Wie bijvoorbeeld haar ellenlange betoog leest, waarin zij de motivering van het OM in het proces tegen Mohammed Bouyeri op het internet becommentarieert, ontkomt niet aan de indruk dat zij zich een heuse juridische autoriteit waant op het gebied van straf- en internationaal recht.
Waar zij beweert dat Mohammed Bouyeri niet op de agenten heeft geschoten met het oogmerk hen te doden, verklaarde deze zelf op zijn proces dat hij schoot om te doden. Volgens haar moeten het OM en de agenten niet zeuren, daar ze wisten dat beschoten worden een beroepsrisico was. Let wel, het beschieten van een agent is volgens Astrid Essed een beroepsrisico en mag je zeker in het geval van Mohammed Bouyeri hem niet als een extra misdaad aanrekenen! Blijkbaar als een autochtoon een agent beschiet is dat een levensgevaarlijke confrontatie tussen een crimineel en een handhaver van de wet, dus strafbaar; als een allochtoon een agent beschiet is dat slechts een uiting van frustratie en religieuze verontwaardiging, en dus niet strafbaar! Echt waar? Wie haar kijk op de Nederlandse samenleving kent, zal hier geenszins verbaasd over zijn, omdat in het ideologisch kader van Astrid Essed ook de meeste agenten onvermijdelijk onder de categorie vallen van latente racisten, u weet wel, als gevolg "van een reeds dieper in de Nederlandse samenleving geankerd en aanwezig racisme!" Alleen mensen als Feddema die dezelfde visie huldigen kan zij "zeer waarderen" en hoeven niet bang te zijn dat zij het stempel racist worden opgedrukt.

Na bestudering van haar pennevruchten op het internet kan ik maar tot één conclusie komen. Astrid Essed's wijze van betogen is ontspeend van elke nuance. Zij ontwijkt en negeert bewust en stelselmatig feiten en argumenten, enkel en alleen om haar rigide en bekrompen visie op de maatschappij te verdedigen. Aan het begin van haar betoog was ik niet echt racistisch, aan het einde blijkbaar wel. Dat is een klassiek demagogisch stijlmiddel. Maar na de moorden op Fortuyn en Van Gogh heeft die politiek correcte voodoo geen vat meer op de mensen. Het spijt me voor Astrid, maar de wereld is gelukkig complexer en weerbarstiger dan haar monomane visie erop, en mijn inziens is er voldoende ruimte voor nuances van afwijkende meningen, zonder dat we bij voorbaat iemand al voor racist uitmaken om de discussie monddood te maken of erger.
Om nog maar te zwijgen over het feit, dat het toch uitzonderlijk ongemakkelijk moet zijn om met een zo bekrompen en rigide levensopvatting te leven, want onvermijdelijk zie je dan altijd en overal spoken en beren op je pad. Astrid wordt wakker, de wereld is groter dan jouw idee en visie op de wereld.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 406, 23 september 2005