Wat te voelen?

Wat te voelen, schoot mij te binnen. Niet bij het bereiken van 400 Kleintjes hoor. We voelen immers gewoon wat we voelen, of het nou trots is over het bereiken van een 'mijlpaal' of die calvinistische schaamte die zo typisch links is, die van: laten we er geen koude drukte over maken. Neen, wat te voelen dacht ik bij de titel boven het stuk van Hans de Bruin van een jaar geleden: Wat te denken? (Kleintje 333, 4 april 2004)

door JoopFinland

Hans geeft in zijn artikel aan hoe links handelen sinds 1989 vrijwel uitgesloten is en links denken volgens hem ook steeds moeilijker wordt. Vrij vertaald zou er met een linkse opvatting geen touw meer zijn vast te knopen aan de actualiteit. "Links hangt naar adem snakkend in de touwen": een beeldspraak even mooi als pijnlijk. Maar nu is het nuttig dat we al zo lang het Kleintje maken. Want volgens mij is de wereld er sinds Kleintje 300 wel degelijk duidelijker op geworden.
In 1995 stonden we immers aan de vooravond van beurshausse en Clinton in tweede termijn. Vier jaar lang hebben we ons met niets anders beziggehouden dan Paars en rokende sigaren. Links werd voor de uitdaging van e-mail en internet gesteld, voor de Melkertbanen gewonnen. Nederland Doorvoerland werd met goud geplaveid en links deed en dacht niets anders dan verder afkalven.
De breuk lag hoe je het ook wendt of keert op het millennium. Alsof je echt de klok erop gelijk had kunnen zetten. 'n Heuse caesuur, een messcherpe kloof tussen wat was en wat er opeens voor in de plaats kwam. Paars dood, Fortuyn dood, IT-business dood, Bush, de Pax Americana en bruin springlevend. En links bedreigd. In haar handelen bedreigd en in haar gedachtengang bedreigd, jazeker ook in die aspecten, en tien, twintig keer heviger als in 1989 bij het inelkaar zijgen van het oostblok. Maar vooral ook fysiek bedreigd. In haar gevoel bedreigd. Ik heb het nu niet over fysiek geweld maar over pijn. Weltschmerz. Pijn aan de wereld. Gevoeligheid voor onrecht. Gevoel voor vrijheid in solidariteit. Idealisme.
Pijn aan de wereld. Die heeft ons ooit tot daden aangezet en ons een gemeenschappelijk denkkader opgeleverd. Na 1989 hebben we ons verlamd gevoeld en hebben we ons verraden gevoeld. Door elkaar. We hebben elkaar tegengehouden en we hebben elkaar verraden. Rechts heeft daarbij aan de zijlijn gestaan, rustig afwachtend. Maar nu staat rechts klaar met het spuitje tegen de pijn. Het bezit reeds het primaat van handelen en heeft beslag genomen van het denken. Het is op oorlogspad gegaan en claimt de Verlichting. Minister van Onrechtvaardigheid Donner had het onlangs bij de bedenkingen van GroenLinks en SP tegen de anti-terreurwetgeving over "luiheid van denken". Maar nu neemt rechts ook het voelen over. Het spuitje tegen de Weltschmerz zit er aan te komen.
Ik hoorde op de radio het relaas van een ADHD-patiënt. Tot voor kort kon alleen je kind -dat vanzelfsprekend gek werd gemaakt in een te grote klas met ook nog bulderende computers en tv's aan- gediagnosticerd worden als lijdend aan ADHD. Maar nu is deze Nieuwe Ziekte wegens groot succes vastgesteld onder hele volksstammen, vooral die met schulden... De vrouw op de radio was dertig jaar en vatte haar leven als volgt samen: "Ik was niet in staat om te werken of een opleiding te volgen, mijn rekeningen op tijd te betalen, zinvolle relaties op te bouwen. Ik switchte van de ene naar de andere studie, hield het niet langer dan een week uit bij een baas en had nooit langer dan twee weken een vriend."
Mijn leven dus, rond die leeftijd. Mijn leven waarvan ik nooit een moment spijt heb gehad. En ik denk dat een heleboel lezers dat zullen beamen. Hun leven. Ons leven. Vol keuzevrijheid, met heel veel bliksemskorte maar o zo zinvolle relaties en o zo weinig geldzorgen. Vrijheid is zo geworden tot volksziekte nummer 1. Rechts eist de ultieme aanpassing: die van onze gevoelens. Van alle maatschappelijke bereiken is die van de gezondheidszorg het meest gevoelig voor de opmars van Nieuw Rechts. Schizofrenie is van een sociale weer een biologische ziekte aan het worden, te bestrijden met pillen in plaats van therapie. De electroshock keert terug in de psychiatrische behandeling, ADHD is geen supersnelle internetverbinding maar de ziekte die leven heet. Ik vind het allemaal wel duidelijker geworden: hoe te handelen, hoe te denken, wat te voelen. Tegen de stroom in.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 400, 4 maart 2005