Het Maatschappelijk Onverstand (001)
Als je keer op keer geconfronteerd wordt met politieke onwil, lauwheid en nalatigheid, die ook nog eens schadelijk blijkt te zijn voor de gezondheid van andere mensen, dan voel je je soms als een eenzame reiziger, die het schemerige en modderige bos van het maatschappelijke onverstand doorkruist.
door Paleander
Zeker in verkiezingstijd geeft dat nogal een onbestemd gevoel. Aldus geschiedde: tijdens een van de vele slaap- of ergernis verwekkende momenten in de verkiezingen, waarop ik de wereld bewust buitensloot, en alleen nog schaarse verkeersgeluiden en gezichten van fietsers en voetgangers tot mij doordrongen, dat mijn oog ineens op een krasse krantenkop viel - en als mijn geheugen mij na amper 4 maanden niet in de steek laat - stond daar in vette letters gedrukt: "Europees rapport: Burgers leven langer onder socialistische dan onder conservatieve regeringen"! Weg was alle onbestemdheid en ongestoord peinzen.
Dat was nog eens een boute bewering! Gezien het gegeven dat de verkiezingen meer slaap- dan ergernis verwekkende momenten kende, zal de redacteur gedacht hebben, laten we maar wat leven in de brouwerij brengen! Daar meerdere kranten naar hetzelfde rapport verwezen, hadden klaarblijkelijk meer redacteurs dezelfde aandrang gevoeld. Ze zullen bij zichzelf gedacht hebben: nu zal er toch op z'n minst één stevige discussie tussen de lijsttrekkers plaatsvinden. Maar - opperste verbazing en ongetwijfeld bekroop menig redacteur eenzelfde onaangename gevoel - er gebeurde niets, werkelijk niets! Géén pauwengedrag van Links, en al evenmin een beteuterde Zalm of verongelijkte Balkenende! Nu ja, van Jan Marijnissen, verwachtte ik niet dat hij zou gaan pochen. En Wouter Bos? Wouter Bos hoedde zich er wel voor ook maar één van zijn potentiële huwelijkskandidaten op politieke stang te jagen! Hij hulde zich, naar goed of slecht gebruik, in stilzwijgen. Dat had hij beter op een aantal andere punten ook kunnen doen! Want Wouter deed soms wel erg veel aan een Kameleon denken. U weet wel, dat diertje dat, als het gevaar bespeurt, de wonderlijke gave bezit naarstig de kleur van zijn omgeving aan te nemen. En zo verschoot Wouter keer op keer van politieke kleur als hij stembusschade bevroedde. Toen E. Saçan, toekomstig PvdA kamerlid van Turkse origine, (die zoals de meesten van u zeer waarschijnlijk al weer zijn vergeten, met zijn lichaamswarmte -dus op milieu vriendelijke wijze- het pluche in de provinciale staten van Brabant opwarmt), zich ontpopte als niet-nadenker, en samen met het Turkse nationalistische koor -'im Einklang' zeggen onze Oosterburen zo mooi: 'met één harmonische klank' - het lied zong: "er vond géén Armeense volkerenmoord plaats', kostte hem dat pardoes niet alleen zijn verkiesbare plaats op de lijst, de arme man kon zelfs géén onverkiesbare stemlijst meer krijgen! Dat zijn pas ferme daden, nietwaar? Verloor Saçan ook zijn gemoedelijke Brabantse Statenzetel? Neen!
In een vlaag van medeleven besloot Wouter, in harmonie met het PvdA bestuur, dat hij verder het provinciale pluche milieuvriendelijk mocht blijven opwarmen! Argumentatie van de wijze heren: 'In de Provinciale Staten speelt de Armeense volkerenmoord géén enkele rol'. Zeg nu zelf, dat is pas een consequente handelwijze. Wie zou het landsbestuur niet aan zo'n politicus durven toevertrouwen? En dan was Wouter nog oprecht verbaasd dat hij bleef kelderen in de peilingen, en ook niet de klinkende stembuszege behaalde waarop hij hoopte. Wat een mensenleed. Je zou haast gaan meetreuren. Haast... Maar laten we nu even niet verder verwijlen bij de verkiezingen, ze zijn voorbij en de uitkomst is zoals hij is. Laten we onze aandacht richten op het feit, waarom deze studie, over de vermeende gezondheid bevorderende werking van linkse regeringen, géén steen des aanstoots werd. Nu, ik kan wel begrijpen dat de dames en heren politici haar links hebben laten liggen - en vraagt u me nu niet waarom ze nooit 'rechts laten liggen!' zeggen, hoewel, gelet op de wijze waarop ze Jan Marijnissen links hebben laten liggen, kan ik me nu wel iets voorstellen bij dat gezegde: links laten liggen. Het belangrijkste argument om de studie links te laten liggen, was natuurlijk het statistische gegeven dat door de laatste twintig jaar de gemiddelde leeftijd van de Nederlandse burger omhoog is gegaan. Moeten we dat feit, die verworvenheid geheel op het conto van de medische wetenschap bijschrijven? Ach, de heren en dames in de politiek hebben waarschijnlijk gedacht: 'dat is slechts een bijzaak, wij hebben die vooruitgang door ons beleid bevorderd en vormgegeven!'
Echt waar? Ik kan me natuurlijk vergissen, maar ik dacht dat de meeste vooruitgang in de medische wetenschap vooral in de technische laboratoria van buitenlandse universiteiten plaatsvond. In samenwerking met bijvoorbeeld grote, niet door de overheid gesubsidieerde, elektronische bedrijven zoals General Electric. Zonder twijfel werken ook Nederlandse universiteiten aan dergelijke ontwikkelingen mee. Maar ja, politici hebben wel meer de gewoonte zich te lauweren met de eer die anderen toekomt. Maar genoeg gezegd hierover, laten we door het donkere bos van het menselijke onverstand trekken, in de hoop dat we vroeg of laat voorbij de schemer en de modder van het onverstand, het daglicht van het gezonde verstand mogen vinden.
En dat is moeilijk, want amper zijn we de diepe schemer van het bos binnengegaan, en wat zien we? Niet alleen politici en ambtenaren lijden regelmatig aan onverstand! Wat op zich toch een beetje teleurstellend is, want nu kunnen we ons niet meer verblijden over het plan voor een collectief verplichte cursus ter bevordering van het algemeen aanvaard gezonde verstand onder ambtenaren en politici. Blijft natuurlijk de vraag, waaraan herken je het algemeen aanvaard gezonde verstand? Ja, inderdaad? Wat was er in het bos gebeurd dat mij noopte tot die vraag? Onregelmatig opduikend onverstand.
Echt waar: opduikend onverstand! Van tijd tot tijd duikt er zelfs in de pers een zwart schaapje op, dat zichzelf als niet-nadenker ontpopt. Zoals op het burgerforum van het Brabants Dagblad van 26 oktober 2006, waar Hulya Cigden, naar aanleiding van de Armeense rechtzinnigheids vraag aan potentiële kamerleden van Turkse origine, haar gram ventileerde. Hoewel zij in haar bijdragen op het burgerforum, er voorheen prat op ging progressieve idee_n te verkondigen, presenteerde zij nu zonder enige schroom de traditionele Turks nationalistische versie op het 'Armeense probleem' (lees: zware beschuldigingen aan het adres van de Armeniërs). De Armeniërs hadden zich ontpopt, ja schrikt u niet, als een verkrachtende, rovende en moordende 'Vijfde Colonne' die de Turken in de rug hadden aangevallen! Dat zijn nu juist de beweringen, die door rechts-extreme Turkse groeperingen keer op keer in koor verkondigd worden. En dat is géén verwaarloosbaar detail. Neen toch? Dat de tijdsdocumenten van Duitse diplomaten, missionarissen en militaire attachés en adviseurs van het Turkse leger, in de vorm van officiële diplomatieke brieven, brandbrieven en dagboeken, en zelfs foto's, een heel ander beeld scheppen, snijdt bij Hulya Cigdem beslist géén hout. Volgens haar moet het hele historische onderzoek, dat zwaar vervalst is, nog maar een dunnetjes worden overgedaan! Want, 'de bewijzen die voor de Armeense genocide worden geleverd zijn vervalst, dat 'weten velen Turken en sommige wetenschappers zeker' (1). In ieder geval weet Cigdem zeker dat de Turkse archieven open staan voor een dergelijk onderzoek! Wat een genereus aanbod. Onder de laatste regering van het Turkse sultanaat, voor de staatsgreep van Kemal Ataturk, werden toch een aantal aanstichters van de Armeense volkerenmoord ter dood veroordeeld? Wat Hulya Cigdem verder gemakshalve vergeet is het feit dat het grootste deel van het Duitse documentatie-materiaal over de Armeense holocaust, sinds een aantal jaren, stevig achter en slot en grendel wordt gehouden in de militaire archieven van de Duitse Staat. De socialistische oud-kanselier Schröder heeft die op slot gedaan in verband met de Turkse gevoeligheden en de mogelijke toekomstige toetreding van Turkije tot de EU. Wat is de reden dat het Brabants Dagblad zich in zwijgen hulde over deze expressie van extreem-rechtse propaganda? Is er nu op het burgerforum van het BD ook ruimte gekomen voor extreem-rechtse geluiden? Of schaamde men zich zo diep voor deze bijdrage, dat men er niet voor uit durfde te komen? Of waren zo ze aangestoken door de somnambulistische tendens van de vaderlandse verkiezingen, dat het ze niet eens is opgevallen? Hoe het dan ook zij, Hulya Cigdem gevoel voor gerechtigheid was ronduit aandoenlijk, "de hand die je voedt moet je nooit bijten". Dat is nog eens kloeke mannentaal. Maar laten we niet teveel energie verspillen aan het verzinnen van nog meer gerechtvaardigde uitvluchten voor de vrije niet-nadenkende pers. Of moet ik zeggen, de onoplettende pers? Onoplettende pers? Ja. U vraagt zich misschien af, is mij nog iets anders ontgaan? Blijkbaar.
Nu, om nog een kort moment bij de vaderlandse verkiezingen te verwijlen. Toen D66 niet tot de nul of een kamerzetel verdampte die de peilingmeesters haar wel zeer wreed hadden voorspeld, maar onverwacht op 3 zetels bleef hangen, vroegen sommigen zich natuurlijk af: waar zijn we in de fout gegaan? Nu wat was er gebeurd? Tegen alle verwachtingen in, was Fatma Koser Kaya, (van Turkse origine), met voorkeursstemmen in de kamer verkozen. En - zoals statistici al snel vermoedden - met de stemmen van veel Turkse kiezers, die boos van de PvdA naar D66 waren weggelopen. Maar omdat de peilingmeesters de ondergang van D66 hadden voorspeld, had niemand de moeite genomen om ook aan deze Turkse D66 kandidaat de Armeense rechtzinnigheidsvraag te stellen. Fatma was natuurlijk zo wijs zich zacht te koesteren in deze aandachtsluwte en naar goed of slecht politiek gebruik, zweeg zij wijselijk. Omdat zij met voorkeurstemmen in de kamer gekozen was, èn vrouw was, èn allochtoon, èn omdat D66 het nipt had overleefd, wilde blijkbaar niemand meer aan Fatma de gewraakte rechtzinnigheidsvraag stellen. Nou ja, we zullen het Turkse probleem maar laten rusten, voordat men mij heel andere motieven gaat toedichten, dan de zoektocht naar de aard en het wezen van het gezonde verstand. Dus laten we niet aarzelen en lankmoedig onze reis voortzetten.
Nu zullen sommige lezers zich wellicht afvragen, hoe zat het met dat rapport van die krantenkop: "Europees rapport: Burgers leven langer onder socialistische dan onder conservatieve regeringen'. Ja, hoe zat het daarmee? Überhaupt had de herfstdag door deze krantenkop haar onbestemde karakter verloren en mijn peinzen beëindigd? Neen... na een tijdje peinsde ik rustig verder, en dat tot na de verkiezingen. En wat ik toen opving stemde mij niet bijster vrolijk. Toen duidelijk werd dat Jan-Peter het stembusteken aan de wand niet serieus nam, schoot de krantenkop mij weer te binnen. En aldus begon mijn speurtocht. Aanvankelijk leverde de zoektocht in de webarchieven van kranten niets op. Op zo'n moment denk je zuchtend, het zal wel aan de zoektermen liggen. Toen mijn geduld dreigde uit te doven, zocht ik hulp, en zie, na het invoeren van een Engelse zoekterm, 'life-expactancy+Europe', googelde ik zonder probleem de benodigde informatie. Na bestudering van de discussie op een paar academische blogs, bleek dat de hele berichtgeving eigenlijk de publicatie van een boek betrof en indirect sociaaleconomische studies. Het artikel betrof het boek "The Primacy of Politics: Social Democracy and the Making of Europe's Twentieth Century", (Cambridge University Press), en was geschreven door een zekere Sheri E. Burman, een associate-professor in politieke wetenschappen aan het Barnard College, een instituut verbonden aan de Columbia University. Op academische blogs werd driftig gediscussieerd over het boek van Sheri E. Burman, maar vooral over de rapporten waar zij gebruik van had gemaakt, onderanderen het "Leiter report on Life expectancy", waarin o.a. statistische verschillen tussen Zweden, Duitsland, Frankrijk, Canada en Amerika naar voren komen. Een paar van de onderwerpen in het "Leiter report" zijn: de maximale leeftijdsverwachting onder mannen en vrouwen; percentage kindersterfte; dood als gevolg van verwondingen onder jongeren van 15 tot 24 jaar; alfabetisme en analfabetisme; armoede, etcetera. Opvallend genoeg is Amerika telkens de hekkesluiter in het rapport.
Afgaande op de kritiek op verschillende academische blogs, heeft Burman zich verstrikt in een politiek te nauwe en te schematische visie op de naoorlogse Europese politiek. Zweden mag dan wel consequent nummer één zijn in de statistiek, maar juist in een deel van het tijdperk waar de statistiek zich op baseert, de jaren 50, 60 en 70, kende Zweden percentueel het hoogste aantal zelfmoorden. Psychologisch gezien kleefde er dus heel wat schaduwkantjes aan het Zweedse model. Maar dat is het lot van alle sociaalpolitieke modellen, ook het eens veel geroemde Poldermodel van Paars, was in die zin, zoals achteraf bleek, de proloog voor de herinrichting van de Nederlandse samenleving op neoliberale leest. En daarvoor hebben de socialisten, onder leiding van Wim Kok, serieus afbraakwerk verricht in de sociale zekerheid, het arbeidsrecht, de gezondheidszorg, en de privatisering van de nutsbedrijven besloten, de bedrijven die eigendom van de burgers waren. Maar al die burgers - wij dus - beseften niet dat we eigenlijk helemaal geen recht hadden op gemeenschappelijk eigendom. Dus probeerden zij ons in slaap te sussen, met de verzekering dat daardoor alles goedkoper zou worden. Tevergeefs. Alles werd en wordt nog steeds duurder zoals nadenkers ons hadden voorspeld. Maar laten we niet afdwalen, en ons afvragen: wat is werkelijk de invloed van de politiek op de algemene volksgezondheid? En als die al nawijsbaar is, is zij dan alleen negatief of zijn er ook positieve voorbeelden? Het zijn vooral de negatieve ervaringen en ontwikkelingen, en het ligt in de aard der dingen en voornamelijk om twee redenen, dat die de meeste aandacht krijgen. Ten eerste, omdat daaruit blijkt in hoeverre politici werkelijk betrokken zijn bij de burgers. En ten tweede, in hoeverre hun betrokkenheid een excuus is voor de eigen carrière, de eigen inkomsten en de eigen status. Zijn er dan geen positieve voorbeelden? Als die er al zijn, is dat niet meer dan normaal. Want de politici zijn tenslotte toch de vertegenwoordigers van de burgers. En mij lijkt, dat als je iemand vertegenwoordigt, je vooral het welzijn van die persoon voor ogen moet hebben en niet meewerken aan dingen die voor die persoon schadelijk zijn. Althans, dat is de gezonde redenering die je zou mogen verwachten, u weet wel, van het gezonde verstand.
De werkelijkheid toont ons echter een ander beeld, want wat blijkt? Veel mensen, politici - en ambtenaren zijn daarvan niet uitgesloten - lijken slechts bereid zoveel van hun stem en morele wilskracht in de waagschaal voor een ander te gooien, voor zover het hun eigen positie, carrière of inkomen niet aantast. Men is kordaat tot aan de grens van de bevelstructuur. Het geweten wordt ondergeschikt gemaakt aan de grenzen van het systeem, in de politiek, de ambtenarij of het bedrijf. Daarom zijn er ook zo weinig klokkenluiders. Een klokkenluider is iemand die meestal met de moed der wanhoop, soms jammer genoeg ook uit wraak, maar meestal toch ook vanuit een gezonde daadkracht en morele wilskracht het onrecht, de leugen aan de kaak stelt. Maar voor het systeem zijn zij het grootste gevaar dat er bestaat, reden waarom de politiek klokkenluiders nog steeds zonder enige wroeging of aarzeling, de maatschappelijke woestijn instuurt. Erger, ze in hun verbanning overlevert aan de economische wraak van diegenen die zij hebben ontmaskerd of van hen die vrezen dat zij vroeg of laat nog meer schade zullen aanrichten. Zoveel voor de waarden en normen van onze gristelijke voorman Jan-Peter. Je werkelijk inspannen t_gen het kwaad veroorzaakt door de onwil, de nalatigheid en de lauwheid van anderen, erger - die zelfs mensenlevens kost dat is iets anders dan waarden preken. Dat zou wel eens heel erg ongemakkelijk kunnen worden. Is dit schaamteloze laster? Als de Nederlandse regering(en) géén wettelijke regeling hebben aangenomen of voorbereid met betrekking tot een verplicht periodiek onderzoek van vrachtwagen en buschauffeurs op de slaapstoornis 'Apnoe', (spreek uit als "apneu"), zich niet sterk maken voor een Europese regelgeving die een dergelijk periodiek onderzoek verplicht stelt, staat de Nederlandse staat, tezamen met de Duitse staat, zij aan zij in het beklaagdenbankje. En is zij medeverantwoordelijk voor de tientallen verkeersdoden die jaarlijks, als gevolg van deze slaapstoornis op Nederlandse wegen vallen. Laster? Geenszins. Een prangende vraag, een dringend appèl aan de politiek.
Misschien vragen sommigen van u zich af, waar in godsnaam bevinden we ons nu weer in dit schemerige bos van het onverstand? Zoals u ziet, zijn we blijkbaar zonder dat we er erg in hadden, de grens naar onze oosterburen overgestoken. Wat was er gebeurd in dit modderige bos van het onverstand? We zijn er onverwacht tegen de Duitse - de nog grotere en nog gevaarlijker rondzwiepende boomtak - apnoe aangebotst. Bij de echte nadenkers onder ons - vergeef mij dat ik het zo plomp verloren zeg - raast al de gedachte, Duitsland is zoveel keer groter als Nederland. En als er hier al tientallen doden ten gevolg van apnoe op de wegen vallen, hoeveel vallen er dan daar? Volgens de statistische regel kom je dan al gauw op - ja inderdaad, op een paar honderd doden. Op 5 december 2006 schilderde Theo Koll in het actualiteiten programma Frontal21 de rauwe werkelijkheid in zake apnoe: "Snurkers opgepast! Uw snurken kan dodelijk zijn - en niet alleen voor uw relatie met uw partner - maar in de letterlijke zin van het woord. Rond drie miljoen mensen in Duitsland die snurken, lijden aan de slaap stoornis apnoe. Deze veroorzaakt 's-nachts onbemerkt een ademstilstand die soms minutenlang kan duren, en dat vele keren per nacht. Gevolg: het lichaam raakt 's-nachts overwerkt, waardoor de persoon die aan apnoe lijdt oververmoeid raakt. En dat leidt dan weer tot de zogenoemde seconde slaap: en daarachter verbergt zich elk vierde dodelijke ongeluk in Duitsland!"
In Wuppertal ondervroeg en onderzocht Dr. Martin Weskott, de bedrijfsarts van de Vervoersdiensten van de stad Wuppertal en gespecialiseerd in slaapstoornissen, de 1200 chauffeurs in dienst van de stad. Uitslag van het onderzoek: 112 mensen leden aan apnoe, dat is één op de tien chauffeurs. Bij andere Duitse stadsdiensten zal het aantal wel even hoog liggen. Maar niemand heeft dat ooit onderzocht. In Wuppertal kregen de chauffeurs pas na een geslaagde behandeling hun rijbewijs terug. Wat zijn de harde statistische cijfers: "Bij ongeveer 19% van alle ongelukken in Duitsland met een vrachtwagen of reisbus, is oververmoeidheid de oorzaak. En dat eist alleen al in Duitsland elke jaar honderden mensenlevens. En de financiële schade van deze ongelukken bedraagt rond de 5 miljard euro."
Een gezond denkend mens zou denken dat dergelijke cijfers de samenleving wel in beweging zullen zetten. Dat had u gedacht. Ondanks het feit dat experts in Duitsland al vijftien jaar lang, een dergelijk controle-onderzoek voor vrachtwagen en bus chauffeurs eisen.
Wat doet de Duitse regering? "In het ministerie van verkeer in Berlijn ligt slechts een conceptplan in de la." En zelfs de paar politici die eindelijk daden willen zien, erkennen rouwmoedig dat ze het onderwerp niet de intense aandacht hebben geschonken die het verdient! Een rouwmoedige bestuurder op televisie. Echt waar. Niettemin is de huidige Duitse regering liever de werkgevers en werknemers ter wille, dan adequaat iets tegen het jaarlijks terugkerende fenomeen van zware ongelukken met vrachtwagens en reisbussen te ondernemen. Waarom? Omdat volgens de experts, "de werkgevers vooral bang zijn voor het verlies van inkomsten, als gevolg van uitval in verband met de medische behandeling van hun chauffeurs; en de chauffeurs zijn vooral bang zijn voor hun arbeidsplaats!" Dus, besloot Theo Koll van Frontal21 cynisch, "vallen er jaar in jaar uit honderden doden" Het was dag, het was nacht, een eerste dag...
noten:
1. Dat het Turkse extreem rechtse kamp ook het bestaan van de Joodse Holocaust ontkent, is slechts de logische consequentie van het ontkennen van een Armeense Holocaust. Zie 'Antisemitisme en nationaal-socialisme in Turkije', van de Onderzoeksgroep Turks extreem-rechts, zie website www.alertafa.nl
2. Webvideo filmpje Frontal 21: "Gefährlicher Secundenschlaf" www.zdf.de/ZDFmediathek/inhalt/28/0,4070,4086716-6-wm_dsl,00.html
Dit bericht is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 420, 26 januari 2007