Guatemala

Militairen schieten elf mensen in dorp dood

Donderdag 5 oktober liep een militaire patrouille het dorp "Aurora 8 de Octubre" (of Xaman) bij Chisec in Alta Verapaz binnen. Ze schoten na een discussie met de bewoners tien mensen dood. Meer dan twintig mensen raakten zwaar gewond. Een van hen overleed later. Het dorp was een jaar eerder opgericht door vluchtelingen die uit kampen in Mexico terugkeerden. Volgens de akkoorden over terugkeer van vluchtelingen is het de militairen verboden om in de buurt van of in de dorpen te komen. Meteen na het bloedbad circuleerden verschillende versies van het gebeuren. Talloze belangenorganisaties en de gezondheidsorganisatie "Medicos del Mundo" (die een post in het dorp heeft) brachten naar buiten dat de militairen zelf met schieten begonnen waren. De groep van 25 soldaten en een officier werden door schoolkinderen ontdekt toen ze zich aan de rand van het dorp bevond. Bewoners gingen vragen wat ze kwamen doen, waarna ze probeerden "zichzelf uit te nodigen" voor het verjaardagsfeest van het dorp op 8 oktober. Daarna liepen de soldaten het dorp binnen, op het dorpsplein kwam een groot deel van de bevolking in een cirkel om hen heen staan. De bewoners van het dorp antwoordden dat ze de militairen niet tot het feest wilden toelaten als ze bewapend en geünifor- meerd zouden zijn. De bewoners vonden ook dat de militairen niet mochten vertrekken voor de VN-missie (MINUGUA) was gekomen om te constateren dat de soldaten in overtreding waren. De officier maakte toen radiocontact met zijn kazerne en gaf daarna bevel om te schieten. Ze schoten met hun geweren en wierpen handgranaten, waarbij ze ook eigen mensen verwondden (later zou een legerwoordvoerder verklaren dat vanuit de bevolking op de militairen geschoten was). Volgens bewoners schoten de soldaten bij het verlaten van het dorp op reeds gewond op de grond liggende mensen. Buiten het dorp schoten ze nog bewust een achtjarig jongetje dood. Hij was aan het vissen toen de schoten vielen en rende terug naar het dorp... Legerwoordvoerders in de hoofdstad vertelden dat de soldaten zich bedreigd hadden gevoeld omdat dorpsbewoners (die de militairen eerst nadrukkelijk uitgenodigd zouden hebben) ze van hun wapens probeerde te beroven! Bewoners zouden ook vanuit hun huis op de militairen geschoten hebben. President De Leon Carpio stelde een onderzoekscommissie in en bezocht, samen met een aantal ministers, een dag later het dorp. Hij ontsloeg de lokaal verantwoordelijke legerbevelhebber. Het is voor het eerst sinds 1991 dat er weer een bloedbad van deze schaal door militairen aangericht wordt. De vraag is ook wat er achter zit. Is het een autonome actie van doorgedraaide soldaten, of speelt er een groter komplot (bijvoorbeeld gericht op het saboteren van de vredesonderhandelingen of de verkiezingen of de terugkeer van de vluchtelingen?) Een analyse van GRICAR, een religieuze koepel die het terugkeerproces begeleidt, vond twee opmerkelijke 'toevalligheden'. De militaire patrouille was voor het eerst in z'n bestaan naar het betreffende dorp gegaan en vlak voor de schietpartij nam de leider van de groep radiocontact op met zijn kazerne. De inhoud van die communicatie is onbekend. In ieder geval staat Guatemala na het bloedbad behoorlijk op z'n kop. De krant La Hora meldde dat de organisatie van vluchtelingen CCPP verklaard heeft dat een groep vluchtelingen die op het punt stond terug te keren, de terugkeer uitgesteld heeft. (bron: La Ventana Nieuwsdienst).

Wij hopen jullie, Kleintje-abonnees, enigszins op de hoogte te houden over de ontwikkelingen rondom de terugkeer-projekten vanuit Mexico naar Guatemala. Een groepje mensen van de SOS-Rommelmarkt uit DenBosch, dat een dergelijk projekt in Noord-Guatemala steunt, bezoekt in december aanstaande de regio.

Wanneer je vollediger op de hoogte gehouden wilt worden van de ontwikkelingen in landen als Mexico, Guatemala, El Salvador of bijvoorbeeld Nicargua dan moet je zeker het blad La Ventana bekijken. LA VENTANA is een tijdschrift over MiddenAmerika en het Caribisch gebied. Het verschijnt als katern in het (tweemaandelijkse) Belgische Latijnsamerika-blad "America Revista". Een abonnement op La Ventana kost fl 45,- per jaar via Postbus 8105, 5004 GC Tilburg, tel 013-5430947

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 291, 10 november1995