Marggraff eindelijk weer gekraakt!

Op dinsdag 23 april 1996, is er een einde gekomen aan de jarenlange leegstand van het pand Vughterstraat 224 in DenBosch. Op de dag af 15 jaar geleden was dit zelfde pand ook al eens na een flink aantal jaren jaren leegstand in gebruik genomen. Ten gevolge van fysieke terreur van de eigenaar, Willem Frederik Ewald Marggraff uit Vught, samen met een stel goedbetaalde handlangers, moesten de toenmalige krakers het pand in augustus 1981 halsoverkop verlaten. De 'kasteelheer' heeft het tot zijn levensdoel gemaakt zijn vele onroerende bezittingen naar eigen goeddunken te laten verkrotten. Marggraff staat erom bekend dat hij nog liever zijn panden ziet instorten dan dat hij ze zou moeten verhuren. Aangezien hij zijn geld niet door eigen werkzaamheden maar door familie-omstandigheden in handen heeft gekregen is hij tot deze a-sociale levenswijze in staat. Nadat het pand in 1981 wederom leeggekomen was begon het gemeentebestuur van DenBosch bij Marggraff aan te dringen op verbouw en bewoning. Na een aantal jaren uitstellen en vervelend doen begon de oude baas (hij is in 1923 geboren) in 1991 aan gedeeltelijke sloop en herbouw van het pand. Wanneer hij nog iets langer zou hebben gewacht had er een gemeentelijke onteigening gedreigd. Echter, zijn bouwaktiviteiten waren slechts een treurig rookgordijn. Tot 23 april jongstleden stond het pand leeg & ongebruikt, een doorn in het oog van al diegenen die geen betaalbare woonruimte kunnen vinden in een stad waar slechts dure woningen worden gebouwd en waar het voor steeds meer mensen steeds moeilijker wordt stand te houden vanwege kortingen op uitkeringen, steeds kleinere studiebeurzen en stijgende (woon)lasten. Een doorn in het oog eveneens van diegenen die zich groen en geel ergeren aan de voorgevel van het pand Vughterstraat 224, die sinds 1981 precies dezelfde leuzen en rommel vertoont.

het is genoeg!
De Gemeenteraad van DenBosch moet eindelijk maar eens ruggegraat tonen en Marggraff laten weten dat zijn wanbeheer absoluut onakseptabel is. De ooit ingezette procedure tot onteigening dient wat ons betreft hervat te worden. Ondertussen is Groen Links DenBosch een lobby begonnen om politici en ambtenaren op dit spoor te krijgen. Wij hebben dit pand in gebruik genomen om erin te wonen maar we willen er tevens allerlei andere sociaal-culturele aktiviteiten in gaan ondernemen. Wij zijn vastbesloten dit ruim vijftien jaar leegstaande pand tot het uiterste te verdedigen tegen de Vughtse kasteelheer Marggraff en roepen hierbij iedereen op voor steun en solidariteit. Dit wanbeheer heeft lang genoeg geduurd! Het wordt tijd dat er goed gebruik van dit woonpand wordt gemaakt.

Op dit moment staan er meer dan tienduizend woningzoekenden in DenBosch ingeschreven. Vijftien jaar geleden waren dat zesduizend mensen. Je kunt dus rustig beweren dat de woningnood alleen maar gegroeid is, dit in tegenstelling tot gemeentelijke uitspraken dat hier een einde aan gekomen is. DenBosch heeft steeds meer opleidingen en scholen binnengehaald en dus zijn er steeds meer studenten op zoek naar woonruimte. De spekulatie met huisvesting door huisjesmelkers lijkt minder geworden, maar dit is slechts schijn. Er wordt geen enkele betaalbare woning bij gebouwd omdat de volkshuisvestingproblematiek vrijwel volledig van de politieke diskussie-agenda is verdwenen. Tengevolge van de 'terugtredende overheid' wordt het totale woningbestand gexploiteerd door geprivatiseerde woningbouwcorporaties, verzekeringsmaatschappijen en banken. Er is een toenemend eigen-woning-bezit. Woningbouwcorporaties verkopen zelfs huurwoningen teneinde reserves in hun geldpotten te krijgen om voldoende reserves te kunnen genereren om te kunnen blijven voldoen aan hun sociale woningbouw-uitgangspunten. De gevolgen voor mensen met een minimum-inkomen zijn met de dag duidelijker zichtbaar. Redelijk betaalbare huisvesting wordt elk jaar onbetaalbaarder door de schrikbarende huurverhogingen. Gemiddeld zijn de huren van alle huurwoningen de laatste zes jaren met meer dan 30% gestegen! Daarentegen zijn de inkomens nauwelijks gestegen of zelfs achteruitgegaan (denk aan het belabberde beurzensysteem voor studenten en de enorme bezuinigingen op allerlei soorten sociale uitkeringen).

In DenBosch ontstond halverwege de zeventiger jaren een goed georganiseerde kraakbeweging die probeerde mensen onderdak te brengen. In die periode stonden er talloze woningen dichtgespijkerd en was de kamermarkt volledig in handen van nietsontziende huisjesmelkers die schandalig veel geld verdienden aan de woningnood onder voornamelijk studenten en jongeren.

de eerste kraak
Toendertijd stond het pand van Marggraff aan de Vughterstraat verleidelijk lang leeg. Op 4 oktober 1975 wordt dit pand, Vughterstraat 224, voor de eerste keer gekraakt. De in 1923 geboren eigenaar, Wilhelmus Fredericus Ewald Marggraff ("Kasteelheer te Vught") was door het dolle heen en dezelfde middag werd het pand door een inval van 10 politieagenten alweer ontruimd. De dag erop werd het pand opnieuw gekraakt maar ook dit mislukte door regelrechte fysieke terreur van Marggraff. Eén van de aanwezige krakers schreef naar aanleiding van deze aktie later in Kleintje Muurkrant: "Na enige tijd hoorden we achter op het dak geluiden die niet aan duiven toegeschreven konden worden. Al gauw kwamen we tot de conclusie, dat Marggraff korte metten met ons wilde maken. Met z'n drieën en evenveel ijzeren staven, baanden ze zich een weg door een raam. Toen stonden ze binnen. Wij hadden ons teruggetrokken in een kamer aan de voorzijde van het pand en overlegden in koortsachtig tempo wat te doen. De meerderheid van ons was toen niet bereid het pand te behouden, nu steeds duidelijker werd dat we dan keihard geconfronteerd zouden worden met de feodale praktijken van Marggraff. We besloten toen het pand te ontruimen." Na deze ervaring organiseerde de kraakbeweging zich veel hechter en de jaren daarna zouden er enkele honderden mensen in DenBosch door middel van het kraken van lang leegstaande woningen, ziekenhuizen en kloosters aan betaalbare huisvesting komen. Al die tijd bleef echter de gewelddadige ontruiming van Vughterstraat 224 door de hoofden van nogal wat krakers spelen. Marggraff stond bekend om zijn eigenzinnige en asociale denkbeelden betreffende het "privé-eigendom". Wat van hem was daar moest iedereen met zijn vingers van af blijven. Of het nu krakers, gemeentebestuurders of de landelijke overheid betrof: Marggraff was de eigenaar en hij besloot dat het leeg bleef staan, punt uit. Hij is vanwege toevallige familieomstandigheden in het bezit gekomen van enorm grote lappen grond met hier en daar schitterende onroerende goederen. Alles is vervallen en verwaarloosd, de bebouwing is vrijwel overal verworden tot runes. Het verpauperde gebouw in de Vughterstraat groeide steeds meer uit tot een uitdagend symbool, een cynische boodschap aan al diegenen die op straat stonden "Dit pand staat leeg en blijft leeg!, jullie blijven eraf en anders dan slaat mijn baas Ewald Marggraff jullie met behulp van een knokploeg eruit!"

de tweede kraak
De Bossche krakers lieten dit niet op zich zitten en de eerste maanden van het jaar 1981 werden besteed aan het precies op maat maken van enorme mobiele barricades met het doel het pand vanaf de allereerste minuut na de toekomstige kraak onbereikbaar te maken voor de gewelddadige "Vughtse aristokraat". Met zeer veel mensen werd op 23 april 1981 één van de best voorbereide kraken ooit uitgevoerd. Wekenlang werden er op maat barricaden gelast en in elkaar geschroefd: beddespiralen in kant en klare frames met op maat gemaakte keilbouten. Er werd een speciale editie van Kleintje Muurkrant gemaakt, waarin vele direct betrokkenen bij Marggraff's onroerende goederen, zoals pachters, boswachters en huurders werden geinterviewd en waarin al de bezittingen van Marggraff werden beschreven. Op de dag van de kraak werd dit grootschalig verspreid (vijfduizend exemplaren!). In het pand zou het eerste Kraakkafee van DenBosch ontstaan. Het Brabants Dagblad schreef: "Het gebouw is gisteren in de loop van de dag veranderd in een ogenschijnlijk onneembare vesting. De krakers zeiden niet uit te sluiten dat met een knokploeg geprobeerd zou worden het gebouw te ontruimen. Op het ergste voorbereid hebben de krakers een groot deel van de ramen gebarricadeerd met speciaal geprepareerde beddespiralen. De achterkant van het pand is onder meer ontoegankelijk gemaakt met rollen prikkeldraad (...) De kraak maakt deel uit van een goed georganiseerde, grootscheepse actie tegen Marggraff, die ervan wordt beschuldigd zijn enorme landgoederen en panden op een uitermate asociale manier te beheren". De verwachting dat Marggraff opnieuw geweld zou gebruiken om zijn pand leeg te krijgen kwam uit. Wekenlang werden aktievoerders lastig gevallen door betaalde Marggraff-huurlingen. Enkele keren wisten deze lieden binnen te dringen en enorme vernielingen aan te richten. Marggraff schakelde ook zijn familieleden in, er is zelfs met een jachtgeweer een schot hagel afgevuurd op de toenmalige krakers! Uiteindelijk zou een knokploeg in opdracht van Marggraff het pand in augustus 1981 ontruimen waarmee opnieuw een periode van langdurige leegstand zou ontstaan.
De gemeente DenBosch was door de krakers gewezen op haar huisvestingsverantwoordelijkheid en drong er bij Marggraff op aan het pand bewoonbaar te maken. De gemeente dreigde zelfs even met een onteigeningsprocedure. In 1991 nam de druk op Marggraff toe en deze besloot het pand te restaureren. Hij laat alleen de voorgevel overeind staan en sloopt de totale achterbouw weg. Hiervoor in de plaats komt nieuwbouw, die hij echter bewust onafgebouwd laat. Opnieuw een truc waarmee hij een eventuele gemeentelijke onteigeningsprocedure voorkomt. In het Brabants Dagblad wordt Marggraff op 6 december 1995 als volgt geciteerd: "Afbouwen daar begin ik niet aan. Als ik dat doe en het staat een week leeg, zitten er zo weer krakers in".

Gelukkig is Vughterstraat 224 nu opnieuw gekraakt. Nu met de vaste overtuiging om er in te blijven zitten om zo te zorgen dat deze woonruimte kan worden toegevoegd aan het Bossche huisvestingsbestand. Er is blijkbaar geen enkele andere manier waarmee Ewald Marggraff duidelijk gemaakt kan worden dat het in deze tijd van groeiende armoede en tegenstellingen onacceptabel is dat een asociale heer van stand het in zijn hoofd kan blijven halen zijn onroerend goed moedwillig leeg te laten staan. Grootschalig wanbeheer met betrekking tot Marggraff's privé-bezittingen is een echt familietrekje. We citeren uit een brief (14 mei 1947!) van de Directeur Volkshuisvesting van de provincie Noord-Brabant Ir. G.J.P.M. Bolsius, met betrekking tot het woningbezit van Ewald's vader, Loke Margraff: "Aangezien in de loop der jaren wel duidelijk gebleken is, dat er van de zijde van Mr. Marggraff niet het minste initiatief te verwachten valt ten opzichte van de verbetering der volkshuisvesting, hetgeen hij demonstreerde door indertijd alles op alles te zetten om hunne onbewoonbaarverklaring te verhinderen (...) zodat ik er mij toe moge bepalen de opmerking te plaatsen dat Mr. Marggraff, die IMMER tot de SLECHTSTE woningexploitanten van mijn ambtsgebied viel te rekenen (...) in het belang der bewoners beter van de zorg voor het betreffende bezit kan worden ontheven." Op 18 juni 1949 schreef het College van Burgemeester & Wethouders van Vught aan de Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant: "De opzet van de heer Marggraff is immers de zaak zoveel mogelijk te traineren en te saboteren..."

Ewald Marggraff, de huidige eigenaar van enorm veel grond en onroerende goederen, houdt er precies dezelfde praktijken als zijn vader op na. Naar aanleiding van de vraag waarom hij zijn huizen niet verhuurt, zei hij over het vele tientallen jaren leegstaande, inmiddels gesloopte pand 'Parva Domus' in Vught: "Wat schiet ik daarmee op? In de eerste plaats is verhuur economisch helemaal niet meer aantrekkelijk. Laat het nou eens twaalfduizend gulden per jaar opbrengen. Daar kan ik toch nooit mijn onkosten mee dekken. Bovendien ben ik dan al mijn eigendomsrechten kwijt, met die tegenwoordige huurbescherming. Je kunt dan totaal niet meer over je eigendom beschikken. Nee, ik zal pas over opknappen en gebruiken van Parva Domus gaan denken, zo gauw als het mij zelf past."

de derde kraak
Op dinsdag 23 april jongstleden was het dus voor de derde keer raak. Met een stuk of vijftig sympatisanten is het pand in gebruik genomen. Onmiddellijk is begonnen met het aanleggen van een aantal verdedigingswerken zoals barrikaden en sloten. Iedereen in de buurt is razend enthousiast. De honderden buurtpamfletten gingen van hand tot hand en vele mensen kwamen in de loop van de eerste paar dagen op het vreugdevolle nieuws af dat "Marggraff gekraakt is". De krakers kregen stoelen en kasten aangeboden en nogal wat mensen boden hulp aan in geval Marggraaf moeilijk zal gaan doen. Hartverwarmende solidariteit dus. Zelfs de politie vond het best en inmiddels hebben een aantal gemeenteraadsleden laten weten vierkant achter deze kraakaktie te staan. Ook de pers is positief. Het Brabants Dagblad heeft een aantal redelijke stukjes geproduceerd, de BLOS heeft nogal wat aandacht geschonken en er stond een prima stuk in dagblad Trouw. Vorige week waren de krakers zelfs op SBS6 te zien! Wij roepen iedereen op om informatie met betrekking tot de grootgrondbezitter Mr. Wilhelmus Fredericus Ewald Marggraff uit Vught toe te zenden aan de redactie van Kleintje Muurkrant (Postbus 703, 5201 AS, DenBosch 073.6136927). Die informatie zal gebruikt worden om iedereen zoveel mogelijk op de hoogte te houden over het zojuist gekraakte pand aan de Vughterstraat 224 te DenBosch.
Ter bescherming tegen de feodale praktijken van grootgrond- en huizenbezitter Marggraff, jaren geleden gebruikte hij door hem betaalde knokploegen tegen de krakers van Vughterstraat 224, hebben de huidige bewoners verdedigings-voorzieningen (barricaden) moeten aanleggen. Het zojuist gekraakte pand heeft geen enkele sanitaire voorziening, dat moet allemaal nog aangelegd worden. Dit alles kost geld, veel geld. Wanneer mensen dit werk financieel willen steunen dan kan er geld gestort worden op het postbanknummer van Kleintje Muurkrant: 5349231 onder vermelding van "Marggraff". De huidige bewoners zijn natuurlijk ook zeer blij met giften in natura, zoals sanitaire voorzieningen en spullen ten behoeve van het aanleggen van een elektriciteitsnet. Die spullen zijn af te geven op Vughterstraat 224, DenBosch.

Het Kleintje kreeg een tekst van de krakers toegespeeld waaruit we het volgende citeren: "onze doelstelling van deze kraakaktie is drieledig. Op de eerste plaats willen wij op deze manier de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch stimuleren om eindelijk serieuze stappen te gaan ondernemen ten opzichte van dhr. Marggraff. Ten tweede is het bedoeld om woonruimte te creëren voor tien personen. Verder zijn er plannen om door middel van een stichting mogelijkheden te scheppen voor allerlei sociaal-culturele aktiviteiten. Om deze plannen te kunnen realiseren hebben we echter steun en hulp nodig. Ook financieel, gezien de situatie waarin het pand nu verkeerd.
Op vrijdag 17 mei aanstaande wordt er een benefiet-festival voor het pand georganiseerd. Dit vindt plaats op het Emmaplein 2 te 's-Hertogenbosch. Het begint om 19.00 uur waarbij de laatste band om ongeveer 22.00 uur zal starten. Na afloop is er nog feest. De entree is vijf gulden. Daarnaast is iedereen die zich solidair verklaart hartelijk welkom om eens bij ons te komen kijken."

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 297, mei 1996