Artikel 1

Gelijkheid! Gelijkheid?

De Grondwet, artikel 1:
"Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan."

'De vlag van onze grondwet' zei minister Ed van Thijn ooit. Een mooie tekst, vol goede beloften. Zelfs het thema van de 5 mei bevrijdingsvieringen dit jaar. Maar van die mooie theoretische praatjes komt in praktijk bar weinig terecht. Een inventarisatie van gelijkheid..., of gekheid.

Wonen moet je in een huis!
Wie herinnert zich de hilariteit rondom de woonwagenbewoners in Den Bosch nog? Verplichte verhuizing van het woonwagencentrum naar kleine 'kampjes' in dorpjes. De gemeente deinsde er niet voor terug hiervoor zelfs met de M.E. te dreigen. Wethouder Claessen gooide er nog een zoute schep bovenop door in de krant publiekelijk woonwagenbewoners met criminelen te vergelijken. Hoezo gelijkheid? Hoezo vrijheid van vestiging? Geld dat dan niet voor mensen die in een andere woonvorm, met eigen culturele achtergronden en waarden, leven? Neen. Daarvoor is zelfs een speciale woonwagenwet in het leven geroepen. Feitelijk houdt die wet niet veel meer in dan dat er gesteld wordt dat allerlei grondrechten voor woonwagenbewoners niet op gaan. Inmiddels heeft de landelijke overheid haar beleid weer gewijzigd. Moest men eerst in grote centra wonen, later verplicht uit elkaar gedreven, nu zijn grote centra weer mogelijk. Den Bosch trekt zich daar niet veel van aan. Geen reden het beleid te wijzigen, zo meldt de gemeente, dus nog steeds wordt gewerkt naar deportatie. Mooi geregeld. Mooie gelijkheid. En wat dacht je van daklozen? Claessen maakte er z'n nieuwe hobby van om hen uit de stad te weren. Ga maar ergens anders dakloos zitten wezen. Hoe iemand zonder huis komt te zitten en vooral dat het vrijwel onmogelijk is om uit de cirkel van verwijzers (sociale dienst en verhuurders) te breken, vind de politiek niet zo interessant. Dat daklozen slachtoffers van een economische orde zijn die juist gedragen wordt door het principe van ongelijkheid, dat hadden de schrijvers/sters van de grondwet mogelijk nog niet in de gaten.

Beroep
Als je in Nederland een uitspraak over jou van de rechter krijgt, heb je het recht om hiertegen in bezwaar te gaan. Ben je het met de bezwaarsbeslissing nog niet eens dan staat de mogelijkheid tot beroep nog voor je open. Goed geregeld, niet? Sinds ruim een jaar heeft de Nederlandse overheid ook hierin weer beperkingen aangebracht. Vluchtelingen, dus zij die juist rechtsbescherming zo lang ontbeerden, hebben geen recht op beroep. Hoezo 'allen die zich in Nederland bevinden worden gelijk behandeld?' Als je hier geboren bent heb je meer rechten, is dat nou die vlag van onze grondwet? Gelijkheid? Gekheid!

Fuck de Bolk
Het gebral van Bolkestein kan niemand ontgaan zijn. Verbazingwekkend dat niemand aangifte heeft gedaan van aanzetten tot haat jegens minderheden. Verbazingwekkend ook dat het Openbaar Ministerie geen procedure is gestart, lidmaatschap van een verboden organisatie. De kritiek op Bolkestein van collega-politici was mager. Niemand durft de konfrontatie met hem aan. Electorale overwegingen. Waar een eerste artikel van de grondwet discriminatie verbiedt, kan zoiets toch niet straffeloos gebeuren? Of is Bolkestein soms een beetje meer gelijk dan een ander?

Echt meetellen
Als je werkt tel je echt mee. Tenminste...als het een betaalde baan betreft. Ben je officieel werkloos (waarmee alleen maar gezegd wordt dat er geen baas is die het recht heeft je te schofferen en vernederen) dan ben je profiteur, lui, dom, een gevaar voor de maatschappij. Notabene PvdA'er Melkert, ooit afkomstig uit de PPR (nu groenlinks), weet nog wel wat olie op het vuur te gooien. Recht op een sociaal minimum, recht op minimumloon, recht op prijskompensatie? Alleen als je een betaalde baan hebt, anders niet. Bijstandtrekkers worden van alle kanten belaagd door flitsende organisatie- en adviesburo's met hun 'trajectbegeleiders' die voor miljoenen guldens beloven die luie donders wel weer aan de slag te brengen om vervolgens met vet gevulde portemonnee te melden dat het niet gelukt is. Gemeenten lopen elkaar voorbij in het bedenken van nieuwe beperkingen en bestraffingen van bijstandstrekkers. Werkenden hebben veelal meer mogelijkheden tot studie, sparen etc. Het financiële gat tussen wel- en niet-werkend wordt zo groot dat de olympisch kampioen polsstokspringen er niet meer aan zal beginnen... Gelijkheid? Kom nou!

Wit en man als het kan
Als je een beroep op artikel een van de grondwet wilt doen, kun je maar het beste als witte man geboren worden. Op de arbeidsmarkt wordt nog onverkort gediscrimineerd. Indirekt, maar ook botweg direkt. De overheid doet of het werkloosheidsprobleem van veel allochtonen aan beperkte studie ligt, maar weet zelf allang beter. Diverse onderzoeken toonden reeds aan dat de rechtstreekse oorzaak bij pure discriminatie ligt. Ook hooggeschoolde allochtonen krijgen de baan niet. Sinds 10 jaar geleden alweer konstateerde het meldpunt tegen discriminatie in Den Bosch dat allochtonen struktureel (veel) langer op een huis moeten wachten dan autochtonen. Het percentage allochtone woningzoekenden is veel hoger dan het percentage allochtonen in de stad. En ja hoor, onlangs werd bekend dat het nog precies zo is. Mooie beloftes van wethouders, die er nu nog zitten, ten spijt. Gelijkheid lijkt niet te bestaan voor iedereen. Gelijkwaardigheid wel? Is seksisme uitgebannen? De commissievoorzitster gelijke behandeling meende dat positieve discriminatie op de arbeidsmarkt niet langer nodig was. Maar heeft iemand deze positieve discriminatie (beter gezegd: inhalen van achterstand) wel ooit serieus genomen? Is het ooit verder gekomen dan de standaard zin in vakature-advertenties dat vrouwen en allochtonen nadrukkelijk worden uitgenodigd te solliciteren? Feitelijk zitten op de leidinggevende posities in zowel bedrijfsleven als overheid nog immer vrijwel alleen witte kerels. Positieve aktie naar vrouwen heeft er veelal alleen uit bestaan om extra beperkende maatregelen te kunnen treffen in de bijstandssfeer. Bezuinigingstruukjes. Ondertussen is de positie van de vrouw nog immer niet gelijk aan die van de man, in de verste verte niet. En feitelijk vallen bij reorganisaties toevalligerwijs wel relatief gezien veel vrouwen en veel allochtonen af. Dat is geen gelijkheid, er is nimmer gelijkheid geweest! Dat hele artikel 1 is nep!

De wet is er niet voor iedereen!
Laten we nou eerlijk zijn. De wet is nooit bedoeld geweest voor iedereen! Gelijkheid in gelijke gevallen. Laat ons niet lachen. Rijken hebben meer recht op gelijkheid dan armen. Mannen hebben meer recht op gelijkheid dan vrouwen. Volwassenen hebben meer recht op gelijkheid dan kinderen. Witten hebben meer recht op gelijkheid dan niet-witten. Werknemers hebben meer recht op gelijkheid dan werklozen. Werkgevers hebben meer recht op gelijkheid dan werknemers. Alle regels en voorzieningen worden hiertoe gemaakt of aangepast. De wet blijkt de onze niet te zijn! Als winkeliers last hebben van skaters en skeelers dan moet dat maar verboden worden in de sjieke straten van de rijke binnenstad. Tegelijkertijd promoot de gemeente haar eigen stad met een volkleurenbrochure waarop een genietende skater een prachtsprong maakt! Doet er niet toe. Gelijkheid op papier moet. Zoals artikel 1 van de grondwet. Gelijkheid in praktijk is een ander verhaal. Dat is lastig, gevaarlijk. Iedereen heeft recht gelijk behandeld te worden. Alleen heeft de een een beetje meer recht op gelijkheid dan de ander. Het enig opvallende is dat zij die minder recht lijken te hebben, dat recht nog zien slinken ook. Gelijkheid is schijngelijkheid. Het vieren van gelijkheid voor iedereen is schijnheilig. En dan vieren wij 5 mei. Elkaar bevestigend over hoe mooi die Zaïrese musici hun muziek brengen. Met een glaasje Heineken in onze hand. Heineken notabene.....

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 285, 5 mei 1995