Puntje.

Gezien zijn achtergronden was het Vaclav Havel, de president van Tsjechië, die toch wel het diepst door de modder ging door zijn aanwezigheid op het vijftigste Europese bevrijdingsfeest in Moskou. Hij wendde nog voor om geschokt te zijn ook, toen hij vernam dat aan de militaire parade die hij had bijgewoond ook Tsjetsjenië-veteranen hadden deelgenomen die op deze manier hun eerbetoon kregen terwijl het bloed van duizenden Tsjetsjeense vrouwen en kinderen nog vers aan hun handen kleefde. Het schriftelijk protest dat Havel enkele dagen later indiende bij Jeltsin om zijn ongenoegen over deze (te verwachten) onbeschaamdheid te laten blijken, was niets meer dan lood om oud ijzer; dat een ongewenste confrontatie met een stelletje Tsjetsjenië-veteranen in die militaristische optocht een luidruchtiger openbaar protest losmaakte dan de barbaarse oorlog in Tsjetsjenië zelf, zegt genoeg. Ook Wim Kok schaamde zich niet om het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa bij Jeltsin te vieren terwijl iedereen wist dat het Russische leger in Tsjetsjenië systematisch internationale oorlogs- en wapenverdragen aan zijn laars lapt en zich op grote schaal schuldig maakt aan moord, verkrachting en marteling van Tsjetsjeense burgers. Kok dacht nog halfhartig zijn laatste restje fatsoen te redden door weg te blijven bij de grote militaire parade, maar voor iemand die op een blij-dat-de-oorlog-is-afgelopen-feest handjes loopt te schudden met het dronken opperhoofd van een roei-maar-uit-die-Tjetjeniërs-politiek, is dat natuurlijk ijdele hoop. Het stelletje internationale farizeeërs had na het Moskovisch schijnheiligheidsfeestje de hielen nog maar amper gelicht en de beloning voor hun huichelarij diende zich al aan: van het ene moment op het andere barstte de totale vernietigingsslag in Tsjetsjenië weer in alle hevigheid los- een bijtend toetje voor de gasten. Ook de bevrijdingsherdenkingen in Nederland toonden een overvloed aan huichelarij en, zoals het hoort, met de koningin voorop. Heel wat standpunten uit de tekst die zij(?) ter gelegenheid van de vijftigste herdenking van bevrijding voor haar 'volk in ontbinding' had geschreven, zouden in Indonesië met een publicatieverbod en een bedreiging aan het adres van de schrijfster worden beloond, dat weet ze donders goed. Toch ziet ook zij er geen probleem in haar principes in de linnenkast te laten als ze binnenkort het martel- en moordenaarshandje van Suharto gaat schudden. Vooral haar stelling in de bevrijdingsrede dat "volken zich moeten teweerstellen tegen tirannie van buitenaf" laat ze voor die gelegenheid natuurlijk bij de motteballen liggen- onbereikbaar ver weg voor de Oosttimorezen. Ook het 'World Liberty Concert' was net zo nep als de valse uiterlijkheden waarmee de Europese machthebbers de 50-jarige bevrijding herdachten. Ondanks dat de naam je aan een muzikaal gebeuren deed denken, bleken de muzikanten slechts een tandwieltje te zijn in de machinerie van een groots opgezette militaire glitterparade die tot aan het ziekmakende toe werd begeleid met het geknal van mitrailleurs en bommen, massale schijngevechten en een onbehouwen wapenvertoon, zodat dit bevrijdingsfeest meer leek op een oorlogsverheerlijking dan op een feest van vrede. Alle filmbeelden (behalve de scene waarin soldaten vanaf het podium hun mitrailleurs op het publiek leeg schoten) zouden naadloos passen in de serie reclamespots in Veronica-stijl waarmee de luchtmobiele brigade op een listige manier jongeren ronselt. Maar niet alleen visueel speelden de muzikanten in de verfilming van dit 'concert' de tweede noot. Om de timing van het militaire spektakelstuk synchroom te laten lopen met het muzikale sausje, werd achter de schermen maar besloten dat de muzikanten een gedeelte in 'play back' moesten uitvoeren. De leugenachtigheid waarmee het 'concert' op tv en voor de kaartverkoop door de organisatie toch nog als een 'live concert' werd verkocht, maakte het geheel compleet als stront bij het straatvuil. Als je het goed bekijkt hadden politici dit jaar sowieso al weinig reden om uitbundig bevrijdingsfeest te vieren. Niet alleen omdat er nog steeds een gruwelijke oorlog in Bosnië en Kroatië woedt die aanvankelijk in de hand is gewerkt door de Europese politici (met die van Duitsland voorop, maar dat is een verhaal apart), ook is het zo dat vijftig jaar op weg zonder nazi's (fascisten en racisten) in Europa aan de macht, heel wat van zijn glans verliest als je daarbij in ogenschouw neemt dat veel politieke en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen al vijftien jaar dezelfde weg terug aan het afleggen zijn. Extreem rechts heeft inmiddels in heel Europa vaste voet aan de grond en vormt in Oostenrijk, Italië, Frankrijk en België een politieke machtsfactor van betekenis, de verharding van de maatschappij neemt toe en de kloof tussen rijk en arm wordt alsmaar groter. Ook is er nog veel onrecht in Europa waarvan we tot nu toe nog nooit van zijn bevrijd en ons landje maakt daar geen uitzondering op. Ook in Nederland blijkt bijna dagelijks dat politici in het algemeen, en ambtenaren van justitie in het bijzonder, bedroevend weinig van de oorlog en de bezetting hebben geleerd. Een beperkte greep uit een grote stapel soortgelijke kranteknipsels uit 'bevrijd' Nederland: Is dat niet het landje dat een gezinshereniging weigerde van een weduwe uit Sarajevo met haar twee naar hier gevluchte minderjarige kinderen? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje dat de eerste democratische politicus in Europa voortbracht die pleitte voor het opzeggen van het vluchtelingenverdrag? (Niet Janmaat, maar Bulk) Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar door proefondervindelijk onderzoek werd aangetoond dat allochtonen op grote schaal worden gediscrimineerd bij sollicitaties? (Volgens hetzelfde onderzoek, van de internationale arbeidersorganisatie ILO, in Nederland in samenwerking met de Universiteit van Utrecht, is de kans dat allochtonen in Nederland wegens discriminatie geen baan kregen zelfs twee keer zo groot als in Duitsland...) Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar justitie inmiddels databanken heeft van jongeren waarin zelfs een klein vergrijp dat met een seponering, een alternatieve straf of een bekeuring is afgedaan, wordt geregistreerd? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar volgens een onderzoek van criminoloog drs G. Kannegieter blijkt dat de poltierechters mensen zonder een betaalde baan veel zwaarder straffen voor detzelfde delicten dan mensen met betaald werk? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waarvan een woordvoerder van politie verklaarde het normaal te vinden dat een elfjarig meisje van dinsdagmiddag tot donderdagmorgen in haar eentje kan worden opgesloten in een cel? (Ondanks dat haar geboortedatum, ook op de officiële papieren van de politie zelf, het tegendeel liet zien, had de officier van justitie toch maar aangenomen dat ze de twaalfjarige leeftijd had bereikt. Het Openbaar Ministerie verklaarde te twijfelen aan haar officiële leeftijd, maar weigerde om over de motivatie voor die twijfel een verklaring af te leggen. Logisch, niemand zal het racisme toegeven dat een bepalende rol speelde bij deze twijfel die met geen enkel steekhoudend juridisch argument hard viel te maken.) Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar het kan bestaan dat er naar schatting tenminste duizend kinderen in besloten bordelen tot prostitutie wordt gedwongen omdat het aan de nodige aandacht van justitie ontbreekt om deze gevallen op te sporen? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar justitie de gemeenten, provincies en rijksoverheden ontziet bij milieudelicten? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar een handgranaat inmiddels goedkoper is dan één grammetje goeie wiet, maar waar de politie nog steeds tijd vrijmaakt voor invallen bij henneptelers van wie van tevoren bekend is dat hun woonruimte onmogelijk plaats kan bieden aan oogst van enige betekenis? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar rechercheteams hun informatie vergaren door telefoongesprekken van journalisten af te luisteren? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar het gros van de particuliere recherchebureau's in handen is van oud-politiemensen met als gevolg dat de bescherming van persoonsgegevens in de computerbestanden van de politie inmiddels een lachertje is? (Ook de systematische wetsovertredingen van deze recherchebureau's hebben bij justitie geen prioriteit omdat er inmiddels een illegale koehandel in informatie is ontstaan tussen de particuliere recherchebureau's en de poltiekorpsen, de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst, de Criminele Inlichtingen Dienst, de BVD, het GAK en de sociale diensten.) Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar 1% van de huishoudens een kwart- en 5% de helft van het totale vermogen bezit? (Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek). Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje met een kabinet dat het minimumloon af wilde schaffen voor langdurig 'werklozen' en 'niet ingeburgerde' allochtonen ondanks dat dit in strijd is met bepalingen van het VN-verdrag voor burgerlijke en poltieke rechten, de EG-richtlijnen voor gelijk werk, gelijke beloning en de eigen Algemene Wet Gelijke Behandeling? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar volgens een onderzoek van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek 45% van de werknemers te kampen heeft met geestelijke vermoeidheid terwijl -ondanks de hoge werkloosheid- een kleinere groep mensen steeds langere werkweken maakt en meer arbeid moet verrichten omdat de arbeidsintensiviteit is verhoogd? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar een adviescommissie van het CDA vaststelde dat mensen die langdurig van een uitkering moeten leven, al schulden moeten maken om hun alledaagse uitgaven te kunnen doen en dit alles terwijl de tweede etage van het het toch al net nieuwe gebouw van het ministerie van Sociale Zaken voor miljoenen guldens tot een luxe-paleis met schreeuwend dure tapijten en badkamers werd omgetoverd? (Compleet met deuren van kogelvrij glas; regeren is vooruitzien). Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waar voor de WAO-herkeuring van ambtenaren minder strenge regels gelden dan voor de herkeuring van niet-ambtenaren? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje dat moeiteloos nog wel enkele pagina's met dit soort berichten zou kunnen vullen? Bevrijd Nederland? Is dat niet het landje waarvan de politici het escaleren van bovenstaande ontwikkelingen op de koop toe nemen als gevolg van hun aanbidding van de 'vrije' markt? Bevrijd Nederland? Was dat maar waar.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 286, 9 juni 1995