Fietstocht tegen grenzeloze asfalteringsdrang

Van 20 juli tot 3 augustus vindt de internationale 'Grenzenloos'-fietstocht plaats. Enkele honderden jongeren zullen laten zien dat mobiliteit zonder auto gezond en leuk is, en onderweg samen met lokale groepen protesteren bij vliegvelden, snelwegen en havens tegen de steeds verder uitdijende vervoersstromen. Donderdagavond 28 juli bivakkeren de fietsers in Den Bosch.
(zie 'strijdperk' in verband met eventuele akties in DenBosch!)

Een klein kantoortje in een oud pand in de Utrechtse binnenstad. Enkele tafels volgestouwd met paperassen, zoemende computers. Er wordt hard gewerkt bij Jongeren Milieu Aktief (JMA). Een bespreking ter voorbereiding van de Grenzenloos-fietstocht. Tussendoor gauw even een subsidie-aanvraag de deur uit. Willen we de Gimsel vragen voor sponsoring? De tekst van een 'kettingbrief', om mensen op te roepen mee te fietsen wordt bekeken. Moeten Lucas Reijnders, of Marijne van der Vlugt (van MTV) niet op de folder met een fotootje en een korte oproep?
MacDrive op stelten
Vorig jaar fietsten duizenden jongeren naar Magdeburg in Duitsland, waar het grote AUFTAKT-festival voor milieu en tegen racisme plaatsvond. Op een reünie kort daarna bedachten deelnemers uit Nederland, België en Nordrhein-Westfalen een nieuwe tocht voor 1994, onder de naam GRENZENLOOS. De naam is samengesteld uit het Duitse 'grenzenlos' en het Nederlandse 'grenzeloos'.
Eén van de organisatoren van de Nederlandse poot van Auftakt was Gerbrand Oudenaarden (20). Hij vertelt: "Auftakt was een enorm spektakel. We begonnen in Nederland met een klein klubje, maar in Duitsland fietsten we op een bepaald moment met duizenden bij elkaar. Dat legt het verkeer van een hele stad plat. Spontane aktie-ideetjes als het rijden van een paar extra rondjes om een rotonde of een 'bezoekje' aan een MacDrive krijgen zo een enorme impact."
Gerbrand stopte voortijdig met zijn studie filosofie, en stortte zich daarna zowat full-time op de milieubeweging en de strijd tegen racisme. Af en toe pakt hij z'n rugzak en liftbordje en trekt er een week tussenuit; in december was hij nog te vinden in de besneeuwde Pyreneeën, om te protesteren tegen de autotunnel die de Vallée d'Aspe gaat doorsnijden.
Esther Hocks (22) heeft daar helaas geen tijd voor met haar drukke opleiding 'kunst- en wetenschapsstudies'. Ze deed intussen ook nog mee met een Internationaal Kreatief Kamp van de scouting in Duitsland, en is aktief in JMA-Maastricht. Zij fietste vorig jaar mee met Auftakt en raakte toen behoorlijk enthousiast. "Zo'n tocht is heel leuk, je leert veel mensen kennen. Dit jaar betrekken we er veel lokale groepen bij, maar het belangrijkste voor mij is de mogelijkheid om nieuwe mensen te bereiken. Je trekt twee weken samen op, ik hoop dat dat veel jongeren motiveert om aktief te blijven na de fietstocht."
Persoonlijk en politiek
Ter voorbereiding van de fietstocht komen enkele tientallen jongeren uit Duitsland, Nederland en België eens per maand bij elkaar. In Nederland wordt de kar getrokken door Jongeren Milieu Aktief en A SEED. Daarmee komen twee enigszins gescheiden stromen (weer) samen. De plaatselijke JMA-groepen leggen de nadruk vaak sterk op persoonlijke keuzen voor milieubewust leven, en voeren aktie in 't verlengde daarvan. Bijvoorbeeld voor kringlooppapier in de copyshop of stenen mokken in de universiteitskantine. Bij A SEED ligt de nadruk meer op de grotere politieke verbanden tussen milieu en ontwikkeling, onderzoek naar de rol van multinationals, banken en overheden en akties daartegen.
"Met Grenzenloos brengen we die twee dingen bij elkaar," zegt Gerbrand. "Lokaal spelende milieuproblemen worden in een groter verband geplaatst. Het groeiende transport wordt verbonden met de plundering van de Derde Wereld, maar ook met onze op materiële konsumptie gerichte levenswijze. In plaats van steeds maar meer, meer en nog eens meer, willen wij een betere kwaliteit van het bestaan."
De fietsers en fietsters zullen op hun route diverse plaatsen passeren waar wat mis is. Er is ruimte voor spontane akties en er worden dingen gedaan samen met lokale groepen, waaronder enkele grotere akties. Wie met de fietstocht mee wil kan de avond van 19 juli terecht op een slaapplaats in Aachen, of de 20e 's ochtends aanhaken bij het Drielandenpunt. Daar vindt de eerste aktie plaats: een maquette van een afvalberg wordt overhandigd aan een of andere hoogwaardigheidsbekleder, vergezeld van de mededeling dat de Vaalserberg niet langer de hoogste 'berg' van Nederland is. Daarna voert de tocht via Maastricht naar Sittard.
Exoties dier
De volgende tien dagen voert de tocht onder andere langs vliegveld Köln-Bonn, waar een aktie is gepland tegen een nieuwe landingsbaan die natuurgebied Wahner Heide bedreigt, en door het Ruhr-gebied, waar een weg tijdelijk omgedoopt zal worden tot 'Strassenkafee'. Terug in Nederland wordt gedacht aan een aktie samen met de binnenschippers. Die zitten in een benarde positie, terwijl ze het meest natuur- en milieuvriendelijk alternatief voor wegtransport èn de geplande Betuwespoorlijn vormen. Gerbrand: "Een idee is om met ons allen, mèt fietsen en spandoeken op een paar boten mee te varen."
Er zal ook aandacht besteedt worden aan alternatieven voor het groeiende transport, die A SEED wel samenvat onder 'regionalisering': transport zoveel mogelijk vermijden door zaken weer dichter bij elkaar te brengen. Esther: "We hebben een biologisch landbouwbedrijf bij Tiel opgenomen in de route. En we zullen ook aandacht besteden aan wat verloren dreigt te gaan: we bezoeken een bedreigd natuurgebied bij Nijmegen, en fietsen door een door de HSL bedreigd bosgebied bij Hoogerheijde. We noemen ook altijd de lokale buslijnen en treinen die wegbezuinigd worden, terwijl er wel geld is voor allerlei megaprojekten."
Het laatste deel van de tocht voert door België. Door het havengebied van Antwerpen, volgens een folder voor de fietstocht "draaipunt van de oneerlijke handelsverhoudingen die de Derde Wereld dwingen tot permanente goederenexport naar het Westen, dat overigens de mensen die de verarming proberen te ontvluchten steeds meer tegenhoudt." Het zal hier erg verleidelijk zijn om door de nieuwe Liefkenshoecktunnel - zonder fietspad! - te fietsen en het autoverkeer enige tijd op te houden.
De tocht eindigt in Brussel/Bruxelles, waar een driedaags festival plaatsvindt. Gerbrand: "Daar zullen we nog eens duidelijk maken dat we de Europese eenwording zoals die gestalte krijgt niet zien zitten. Wij willen een vrije stroom van mensen, kulturen, frisse lucht en ideeën in plaats van het vrije transport van arbeidskrachten, diensten, goederen en kapitaal dat de EU koestert."
Fran