Deel 5 (slot): Proletariërs aller landen verenigt u!
1848 COMMUNISTISCH MANIFEST 1998
Alle concepten van het Communistisch Manifest en alle sindsdien opgedane strijdervaringen kwamen tenslotte bijeen in een ongewoon samenspel van omstandigheden: de Oktoberrevolutie van 1917. De bolsjewistische partij van Lenin werd geconfronteerd met een snel wisselende reeks van nieuwe uitdagingen: van vakbondsstrijd tot strijd tegen de autocratie. Er waren perioden van openlijke revolutionaire strijd, van verbanning, ondergrondse strijd en parlementair werk. Al deze strijdvormen gaven de bolsjewistische partij een aantal ervaringen die veel rijker waren dan die van hun Westeuropese kameraden.
De ervaringen culmineerden in de Oktoberrevolutie van 1917, waarbij het wereldimperialisme op haar zwakste schakel gebroken werd. De lessen van deze revolutie werden uitgedragen in de eerste congressen van de Communistische Internationale. Het aanvankelijke enthousiasme over een naderende wereldrevolutie werd gesmoord in het stalinistische bloedbad, wat al begon met de nederlaag van de Chinese revolutie in de twintiger jaren, gevolgd door de falende politiek tegen het opkomend fascisme, het verraad van de Spaanse burgeroorlog en de showprocessen in de tweede helft van de dertiger jaren in de Sovjet-Unie.
de wereld veranderen
De Sovjet-Unie bestaat niet meer, China staat aan de rand van de afgrond, de Verenigde Staten werpen zich steeds meer op als de alleenheerser op deze aardbol. Desondanks blijft het Communistisch Manifest een actueel geschrift, omdat het een alternatief biedt voor de dreiging van interimperialistische oorlogen, van milieuvernietiging, van voortgaande ontmenselijking, van vervreemding, verdwazing, van dictatuur, dood en verderf. Het doel van revolutionaire marxisten is niet simpelweg de wereld te begrijpen, maar vooral om haar te veranderen. Om in staat te zijn de wereld te veranderen is een revolutionaire kracht nodig, een bindende factor, die de strijd aangaat met deze door en door verrotte maatschappij die steeds meer aankoerst op de ondergang van de mensheid.
Dat impliceert ook strijd tegen de zogenaamde socialisten of linksen die de revolutionaire principes van het Manifest al lang naast zich neergelegd hebben. De PvdA is nooit een socialistische partij geweest, al in de dertiger jaren verwierp haar voorgangster, de SDAP, het principe van socialisering van de voornaamste produktiemiddelen. Ook Groen Links is slechts een geaccepteerd en noodzakelijk onderdeel van de kapitalistische maatschappij en geen maatschappijveranderend alternatief, maar de vergaarbak van een elitaire middenklasse die afhankelijk van het politieke klimaat naar min of meer emancipatoire veranderingen mag streven en de functie heeft 't vingertje op de scherpste uitwassen van het kapitalisme te leggen. En de zgn. 'Socialistische' partij is in wezen een stalinistische, of nationaal-socialistische uitlaatklep voor de ontevredenen van deze maatschappij die afgehouden dienen te worden van een strijd voor werkelijke revolutionaire veranderingen.
Anderhalve eeuw zijn voorbij gegaan sinds het verschijnen van het Communistisch Manifest, een periode die gekenmerkt werd door veel proletarische strijd. Het doel blijft nog steeds de omverwerping van dit politieke systeem en de afschaffing van de op klassen en klassenonderdrukking gebaseerde maatschappij. Het kapitalisme zal niet uit eigen beweging in elkaar storten, dat is een ding dat voor eenieder duidelijk is. Tegelijkertijd zien we het paradoxale verschijnsel dat de crisis van datzelfde kapitalisme niet meer conjunctureel, maar permanent is. Binnen het systeem zelf bestaat er geen oplossing meer, maar hanteert men noodmiddelen als het afbreken van de 'verzorgingsstaat', het opvoeren van de repressie, oorlogsdreiging en uithongering van en genocide op delen van de wereldbevolking.
Een politiek alternatief zal de geloofwaardigheid van de massa's van de wereldbevolking moeten veroveren door werkelijk democratisch te zijn en ernaar te streven mensen zeggenschap te geven over hun eigen bestaan. Gebroken zal moeten worden met de oude partijvormen die stuk voor stuk ingebed zijn in het kapitalistische overlevingsbelang. Gesputter in de marge, als Rosenmuller's wetsontwerp voor deeltijdarbeid, is slechts een zielige afleidingsmanoeuvre van de problemen waar het werkelijk om gaat. Het gaat dan om het ontstaan van een sociale organisatie, een maatschappelijke en politieke beweging die geen scheiding kent tussen economie en politiek. Een beweging die zich richt op alle scheppers van (directe en indirecte) meerwaarde. Een buitenparlementaire beweging die zich niet laat corrumperen door het aanvaarden van welke verantwoordelijkheid ook voor het burgerlijke staatsapparaat, die geen medeverantwoordelijkheid kan en mag dragen voor het beheer van de kapitalistische boedel. Een beweging die weigert de burgerlijke politieke normen en moraal te aanvaarden en uitsluitend zal handelen in het belang van de onverzoenlijke strijd voor de omverwerping van de burgerlijke maatschappij en het veroveren van de staatsmacht die een werkelijk democratisch systeem vestigt.
omverwerping kapitalisme
Burgerlijke theoretici zullen deze alternatieven afdoen als utopisch, maar zij vergeten daarmee dat zij reeds capituleren voor de eerste strijd geleverd is. Daarmee scharen zij zich in de groeiende rangen van de middenklasse, die sinds de zestiger jaren een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de verlenging van de doodstrijd van het kapitalisme. De omverwerping van het kapitalisme in Europa, Noord-Amerika en Japan is en blijft de onomstotelijke voorwaarde voor de overwinning van de nieuwe, socialistische maatschappij, zonder uitbuiters, bureaucraten en alle andere soorten onderdrukkers, voor de ideeën van Marx en Engels, voor de onveranderlijke concepten van het Communistisch Manifest.
Bas van der Plas
Expositie
In de stadsbibliotheek 's-Hertogenbosch aan de Hinthamerstraat is er een expositie te zien over 150 jaar Communistisch Manifest. Gratis te bezichtigen tijdens de openingsuren van de bibliotheek. Ook is hier voor