Eet smakelijk

Als Nederlandse media zich werpen op de georganiseerde criminaliteit, dan scoort (in navolging van de IRT-enquete) de drugshandel meestal numero uno; de handel in vrouwen, wapens, exotiese dieren of miljeucriminaliteit hangen daar ver, ver achter. Omdat dit landje gespaard zou zijn van deze vormen van criminaliteit? Dat lijkt wel heel weinig waarschijnlijk, Nederlandse bedrijven waren immers betrokken bij illegale wapenhandel (nachtkijkers aan Irak b.v.), op gebied van miljeucriminaliteit waren (zijn?) er verschillende bedrijven actief, soms zelfs met aanzienlijke subsidies van de overheid (zoals het TCS-schandaal, waarbij de toenmalige minister Smit-Kroes betrokken bleek). Op een of andere manier zijn deze vormen van criminaliteit blijkbaar voor de politiek en de media minder ernstig dan de drugshandel. De handel in huppelwater (groeihormonen: clenbuterol en aanverwante artikelen) komt in Nederland weinig in beeld. Wie herinnert zich nog het schandaal (incident?) rond Dopharma in Raamsdonksveer, of de smokkeloperatie (clenbuterol) van Pricor in Oudewater, of de Nederlandse betrokkenheid bij de schandalen met "behandeld vee" in West Duitsland, -waarbij de Duitse justitie beschuldigende vingers richting Nederlandse handelaren wees- en in België? Niemand toch.

De auteurs beschrijven in "Het Vlees is zwak" een aantal verwante thema's, met als zwaartepunt de criminele organisaties die allen tezamen de Vlaamse hormonenmaffia vormen (met beginnende vervlechting met de handel in harddrugs), alsmede de parallellen tussen beide vormen van criminaliteit (witwassen, de Europese en soms mondiale dimensies). De focus is echter vooral op de Belgiese, beter gezegd de Vlaamse criminele (hormonen-)netwerken (waaronder types met bijnamen als: Flurk de Schurk, de Congolees, 't Manneke) en de verstrengelingen met de legale bovenwereld van dierenartsen, farmacie, financiële dienstverleners en alles wat er nog meer om heen kruipt. Een ontluisterend beeld van bovenwereld-"ondernemingen" (vaak familiebedrijven van apothekers of dierenartsen) die in relatief kort tijdsbestek aanzienlijke vermogens weten te genereren, legaal uiteraard.Enkele hormonenmaffiose organisaties diversificeren naar (vlees-)fraude met EU-subsidies. (Voorbeeld van verwevenheid van fraudulerende vleesverwerkende bedrijven in Ierland met de belangrijkste Ierse politieke partijen).Echter ook de rol van multinationale chemiese/farmaceutische ondernemingen (met ekonomiese belangen bij de afzet van groeihormonen en grondstoffen voor de aanmaak ervan), alsmede de ekonomiese rivaliteit tussen de VS en de Europese Unie met als inzet het legaliseren van groeihormonen. Interessant is ook de rol van de wereldhandelsorganisatie, (ook hierbij blijken de echte losers buiten het geïndustrialiseerde deel van de wereld te wonen); de industriële lobby's in de VS en de manier waarop de politieke elite in Europa door de Amerikaanse wijze van (handels-)politiek bedrijven voor het blok gezet wordt. Nog even wachten en clenbuterol wordt gelegaliseerd.

Al met al wordt een weinig florissant beeld geschetst van elkaar onderling beconcurrerende politiediensten; het zeer terughoudende optreden van nationale overheden, ook in Europees verband, zowel in de richting van het bestrijden van deze vorm van criminaliteit als in de richting van de bescherming van de consument. De oplossing van de auteurs gaat in de richting van betere samenwerking tussen politiediensten (nationaal en Europees), proactieve operaties, inzetten van spijtoptanten, afluisteren, lik-op-stuk-beleid, enz.enz.

Jaak Vandemeulebroucke & Bart Staes: Het vlees is zwak, 247 pagina's, (helaas) geen index. Uitgeverij Hadewijch, Antwerpen/Baarn, 1996: ISBN90 5240 363 5.Prijs fl. 34,90

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 304, december 1996