verschenen

Zweverige diëten

Regelmatig publiceert Kleintje Muurkrant artikelen over nieuwe gevaarlijke vormen van bijgeloof, zoals: new age, ufo's, religieuze sekten en de toenemende infiltratie van dit soort clubs in de "bovenwereld", in de politiek en economie.
Enige tijd geleden verscheen bij de Amerikaanse uitgeverij Prometheus Books het boek: "Mystical Diets" van Jack Raso (ISBN 0-87975-761-2). Alhoewel de prijs van $ 23,95 voor de meeste lezers van Kleintje Muurkrant een beletsel zal vormen om het aan te schaffen staat niets je in de weg om naar een Openbare Bibliotheek te stappen en hen te vragen dit boek voor de eigen collectie te bestellen. Het vormt een waardevolle aanvulling op de stapels populaire voedingsnonsens die in de meeste Openbare Bibliotheken op de planken staan en de eindeloze hoeveelheid troep die via populaire tijdschriften als Privé enzo verspreid wordt.
Mystical Diets heeft als treffende ondertitel "paranormale, spirituele en occulte voedingspraktijken"; het is gebaseerd op onderzoek binnen de Verenigde Staten naar een aantal veel gepropageerde diëten en de (meestal sektarische) achtergrond ervan. De auteur belicht steeds beknopt de geschiedenis en de ideologie van de desbetreffende voedings"leer", daarna analyseert hij de voedingspraktijk en de opzienbarende gezondheidsclaims van de betrokken diëten. Achtereenvolgens komen onder andere aan de orde: de macrobiotiek, Natuurlijke Hygiëne, Edgar Cayce, Ayurveda (Transcendente Meditatie), Anthroposofie, Atkins, Gerson therapie, Vitalisme, Voedingssupplementen (megavitaminen, mineralen enz.).
Binnen zo goed als alle zich als "alternatief" afficherende vormen van gezondheidszorg spelen voeding en diëten een grote rol. Verder hebben zij gemeenschappelijk een hoog gehalte aan (bij-)geloof, meestal spelen op de achtergrond grote fundamentele kosmische krachten een beslissende rol in het menselijk bestaan en in de genezingen. Raso is van mening dat de door hem onderzochte "scholen" een sterk religieuze/bovennatuurlijke achtergrond hebben; met de ziel, geest, prana, Ki/Chi, Levens Kracht als het vitale principe.
De voedingsadviezen zijn op zijn zachtst gezegd nogal vreemd (en in sommige gevallen gewoon gevaarlijk), er wordt in de meeste gevallen geen enkele vorm van wetenschappelijk onderzoek gedaan, allerlei (spectaculaire) genezingen worden geclaimd (AIDS, kanker, multiple sclerose, enz. enz.) of ouderdom wordt tegengaan, de opleidingen tot genezer zijn nogal twijfelachtig (hij publiceert een diploma uitgereikt in 1985 van de American Association of Nutricional Consultants, dat op naam van een hamster is uitgereikt). Uit de categorie gevaarlijk spel wordt vanuit de hoek van de macrobiotiek gesteld dat een bepaald macrobioties dieet AIDS zou genezen, patiënten werden geadviseerd te stoppen met het ondergaan van mediese behandelingen of het slikken van pijnstillers. Eén macrobioties advies aan betrokkenen: "zing elke dag een vrolijk lied". Van de 10 deelnemers die in 1984 aan deze marobiotiese therapie begonnen, leefden er in 1992 nog 2, althans men wist zeker dat er nog 1 leefde, alhoewel, misschien hadden er wel meer dan 10 patiënten deelgenomen aan de therapie.....
Uitgebreid wordt ingegaan op de situatie rond de voedingssupplementen (ook in Nederland een steeds grotere markt, naast allerlei drogisterijenketens, reformzaken en dergelijke heeft ook de Hema inmiddels zijn eigen afdeling met dit soort produkten).
Het boek is geënt op de Amerikaanse situatie, zo zijn de opleidingen en opleidingsinstellingen die de auteur beschrijft (nog) niet in Nederland actief, desalniettemin is het ook relevant voor de Nederlandse praktijk; de achtergronden van de verschillende voedings"scholen", het ontbreken van wetenschappelijk onderzoek, en niet te vergeten de grote financiële belangen die in het geding zijn.

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 280, 16 december 1994