vallende bladeren

Terwijl de persconcentratie in Nederland steeds gevaarlijkere vormen aanneemt en hele grote gebieden afhankelijk zijn van slechts een enkele uitgeversorganisatie (zoals hier in de provincie de Brabant Pers) vallen er aan de andere kant, bij de alternatieve media, steeds meer bladen om. Zoals we al eerder in het Kleintje beschreven is zojuist helaas het laatste nummer van het radikaal linkse maandblad Konfrontatie verschenen. Maar ook Politiek & Cultuur (het vijf maal per jaar verschijnende tijdschrift voor socialisme en toekomst) houdt er mee op. Pas geleden verdwenen: Meidenblad K, Casablanca (anti-racisme), La Ventana (Midden-Amerika); Lekker Fris komt nog slechts één keer uit, de Peueraar uit Leiden is zich aan het herbezinnen, de Omslag uit Haarlem komt voortaan met thema-nummers. Met Kleintje Muurkrant gaat het echter uitstekend en de NN en de Grachtenkrant (Amsterdam), de Schijnbeweging (DenHaag), Grenzeloos (Blad van de SAP), Promotor (Helmond), de Vrije Socialist, VeeDee Amok (anti-militarisme), Fahrenheit 451 (Utrecht), Buiten de Orde (Blad van de Vrije Bond) zullen toch hopelijk ook blijven verschijnen. Wanneer we een aantal verdwenen bladen op een rijtje zetten uit de laatste tien jaar in Nederland dan valt pas goed op hoe schraal de alternatieve pers er momenteel voorstaat. Furore (feministisch); Stadskrant Delft; De Grensch (Zaandam); Stadskrant Leiden; Onderste Boven (Breda); Buikloop en Peteroliehaven (Rotterdam); De Vrije Apeldoorner; Grondarchief de Luxe (DenHaag); De Nije (Leeuwarden); Ultimatum (Midden-Amerikablad); De Egte Opregte (Haarlem); De Vrije Arnhemmer, de Muurkrant en Nul-nummer uit Arnhem; Onderste Steen (Utrecht); Roermondse Aktiekrant; Blauwdruk (Delft); Haagse Stadskrant; Zwart gebak (Hilversum); De Muurkrant en de Onderste Steen uit Utrecht; De Muurkrant en de Tilburgse Aktiekrant uit Tilburg; De Kuilenburger (Culemborg), De Martiniekoerier, De Lawine, Leef in Chaos, de Aanzet en Pinox uit Groningen; Aktiekrant Ymuiden, De Keivreter (Amersfoort), De Veense (Veenendaal), Brik (Maastricht), De Nijmeegse Kraakkrant en de Flam (Nijmegen) ga zo nog maar even door. Dit is slechts een blik op onze eigen stapel ruilabonnementen uit de afgelopen jaren.
Een enorme hoeveelheid blaadjes en bladen die onstonden uit onvrede met de (veelal lokale) nieuwsvoorziening. Is die nieuwsvoorziening dan zoveel beter geworden? Zijn daarom al die alternatieve, veelal radikaal-linkse bladen opgehouden? Nee, dat ligt toch niet zo voor de hand. We zijn met ons allen toch juist veel afhankelijker geworden van een afvlakkende Nederlandse pers die vooral bezig is met oplage-cijfers, advertentie-inkomsten en primeurs? Om nog maar te zwijgen van de misselijkmakende TV-terreur van spelletjes en prietpraat en de wereld in een notedop ons gepresenteerd met behulp van informatie afkomstig van slechts een vijftal gigantische internationale persburo's en iedere keer opnieuw dezelfde 'deskundigen' die ons het overheidsbeleid uit de doeken doen en door de strot duwen. Maar de situatie is vooral opvallend op lokaal nivo. Zoals je uit bovenstaande opsomming kunt zien waren er vooral veel plaatselijke blaadjes aktief. Veelal ontstaan vanuit plaatselijke kraakakties, vredesaktiviteiten en solidariteitsbewegingen. Ontstaan ook in een periode van relatief grote werkloosheid en een optimistisch stemmende kleinschaligheidsbeweging waarin veel initiatieven een goede voedingsbodem vonden. De sociale dienst-repressie van de laatste jaren, die het mensen verbiedt vrijwilligerswerk te verrichten bij dit soort projekten waar natuurlijk ook de alternatieve bladen onder vallen, heeft natuurlijk veel invloed gehad op het in elkaar storten van van alles en nog wat. Op dit moment zie je zelfs banenpoolplaatsen oprukken bij de alternatieve media wat wij bij het Kleintje een verschrikkelijke ontwikkeling vinden en waarover we dan ook vrij veel geschreven hebben. Over dit onderwerp is trouwens zojuist een boeiende brochure geschreven (Banenpool en Vrijwilligerswerk) bij het Werklozencentrum Unitas in Nijmegen (080.232480) en Lucas Meijs van de Erasmusuniversiteit constateert in een andere studie naar dit fenomeen dat je goed moet oppassen "met het inschakelen van banenpoolers bij vrijwilligersorganisaties. Zij zijn op korte termijn handig, om betrouwbaar moeilijke 'rot'klussen te doen. Maar niet duidelijk is hoe lang de banenpool-regeling blijft bestaan. En wat gebeurt er met je organisatie, wanneer de regeling wordt opgeheven? Dan is de infrastructuur van vrijwilligers verdwenen." Immers, "wie betaalt, bepaalt" en "je moet er aan denken dat het bij een subsidiestop of -verandering bijna onmogelijk is om terug te gaan naar een situatie met alleen vrijwilligers, zonder dat de organisatie moet worden aangepast". Dit staat dus nog los van de onderbetaling van banenpoolers, de slechte rechtspositie (ontbreken van een CAO bijvoorbeeld) en de kans plotseling weer op straat te staan. Met deze banenpool-regeling ontstaat de tendens om vrijwilligerswerk steeds magerder te gaan waarderen en wordt de arbeidsethos, het idee dat je slechts meetelt met een betaalde baan, flink versterkt. Het kabinetsplan om werklozen te verplichten vrijwilligerswerk te gaan doen maakt de situatie natuurlijk al helemaal dramatisch aangezien het echte probleem, te weinig betaalde banen, helemaal niet aangepakt wordt en naar onze mening ook helemaal niet aangepakt kan worden aangezien de bazen simpelweg bezuinigen op arbeidskracht door de enorme automatisering bij het bedrijfsleven. Kijk maar naar de winstcijfers van de grote ondernemingen van de afgelopen maand: hoe meer mensen er uit gegooid zijn hoe hoger de winsten. En dan moet je bedenken dat veel automatiserings, robotiserings en moderniseringsprocessen veelal door de overheid zijn gesubsidieerd! Kortom, wij gaan gewoon door met het Kleintje in DenBosch. Pas geleden noemde iemand het Kleintje "de Bossche allegorie op het wereldgebeuren" en daar zit natuurlijk wel wat in gezien het redelijk grote aantal mensen uit heel het land die zich hebben geabonneerd op het Kleintje. Wanneer wij in het Kleintje een artikel schrijven over de torenhoge arrogantie van het stadsbestuur bij het opnieuw doordrukken van een of ander prestige-projekt in DenBosch dan geldt dat natuurlijk voor vrijwel alle steden en dorpen in Nederland. De zogenoemde 'Vrije Markt' zorgt ervoor dat steden elkaars rivalen en concurrenten worden en daarom zit zowat elke stad onder een gigantische berg zand en grint om een subtropisch zwemparadijs, een congrescentrum of een concertzaal in elkaar te zetten. Overal speelt hetzelfde: de stad is een produkt geworden en de mensen die er wonen zijn gedegradeerd tot consumenten, niet meer en niet minder. De steden en dorpen worden bestuurd door managers en technokraten die al lang geleden het kontakt met 'de burgers' hebben verbroken teneinde de eigen bankrekening te spekken. Bestuurders overleggen voornamelijk met spekulanten en ondernemers, winkeliers en projektontwikkelaars, bankiers en architecten. Bewoners 'mogen' af en toe komen opdraven om een informatie-avondje van publiek te voorzien. Lastige vragen worden netjes opgeschreven en meer hoor je er niet over. Het Kleintje vervult naar onze mening hier een rol en daar zullen we jullie vast en zeker mee blijven lastig vallen...

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 280, 16 december 1994