Skip to main content

maandag 30 mei-2011
Een paar dagen geleden dook hij weer eens op in de internationale mainstream om een boer te laten. Zahi Hawass. De Egyptische minister van oudheden, die tijdens de recente lente aan de Nijl nog even in een kerker werd geworpen, omdat ie als een echte Mubarakker werd beschouwd. Maar hij haalde hetzelfde kunstje uit als Lazarus indertijd en deed zijn best om zijn beschadigde imago in rap tempo op te poetsen. Onder andere door het terugeisen van Egyptische oudheden die door onverlaten waren gejat en door musea over de hele wereld waren geheeld.
Dit keer gaat het om een artefact dat in 1910 was opgedolven door een Duitse expeditie ten westen van de Khufu pyramide. Een Joodse archeoloog zou het in 1936 ver onder de prijs hebben verkocht aan de universiteit van Leipzig. Daar bleef het tot het ruim na de Tweede Wereldoorlog aan Israël werd geschonken als een bizar goedmakertje voor de holocaust. Indien nodig gooit Hawass de zaak voor het Internationale beffeninstituut in Den Haag.
Wel een hoop drukte ineens. En ook knap selectief. Zo heeft Hawass nooit lawaai gemaakt toen in 2006 bekend werd dat een onschatbaar mummiemasker van Ka-Nefer-Nefer (een Egyptische edelvrouw uit de negentiende dynastie) zich in het Saint Louis Art Museum bevond. In 1998 gekocht van de bekende Libanese helers Hicham en Ali Aboutaam (1). Ondanks uitgebreide artikelen in de internationale pers geen kik van Hawass (2). Op zich heeft hij onze zegen bij zijn streven om alle gestolen artefacten weer terug te halen naar Egypte. Maar een zuivere agenda? Our (Haw)ass.

(1) Gaat u voor deze boys voor de aardigheid eens naar onze zoekmachine.
(2) Een neerslag daarvan is te vinden in dit artikel.

  • Datum: .

dinsdag 5 juli-2011
Toen Moebarak nog aan het roer stond van de felouka van staat bestond er weinig eilie tussen Egypte en Israël. Een soort verstandshuwelijk. Maar dat kwam stevig op de tocht te staan, nadat Freedom House en andere Amerikaanse clubjes die niets te maken hebben met vrijheid maar alles met eigenbelang, het Tahrirplein lieten vollopen. Moe werd de woestijn ingedreven en in Tel Aviv zagen ze ineens een baardenbui hangen. Als een oud-testamentische speer ging het over tot initiatieven om de damage zoveel mogelijk te controlen.
Een van die initiatieven was opmerkelijk, maar vooral slim. Mossad-smurf Judi S. kreeg opdracht af te dalen in de onderwereld van de internationale kunst om daar gestolen Egyptische oudheden op te sporen, ze op te kopen en vervolgens terug te geven aan dr. Zahi "Harrison" Hawass. Een onvervalste Moebarakker, maar dan wel een die snel zijn huik naar de wind hing toen die leek te draaien (1).
Volgens ingewijden werd Judi bij zijn activiteiten geassisteerd door Robert en Jean-Paul Bauval. Twee gebroeders van Belgisch-Maltese afkomst met een kick voor het Egypte van de farao's. Robert raakte ooit bekend door de theorie, dat er een correlatie bestond tussen de bouw van de pyramides van Gizeh en het sterrenbeeld Orion. Jean-Paul is een bekende architect in Spanje.
Dat hun tweesnijdend zwaard in zijn uppie voldoende zal zijn om het wankel evenwicht tussen Egypte en Israël in stand te houden is net zo waarschijnlijk als deelname van Bibi Wilders aan een hadj. Maar een interessante bijdrage is het zeker.

1. Ontsteek voor Hawass de fakkel van onze zoekmachine en daal af in onze archieven.

  • Datum: .

zondag 17 juli-2011
Toegegeven. De Nederlandse kunstmusketier Michel van Rijn heeft een reputatie die die van Bas en Hieper ver ontstijgt. Maar die reputatie dateert inmiddels wel van ver in de vorige eeuw. Sindsdien is hij uiterst actief bij het terugbezorgen van gestolen antieke kunst uit het Midden-Oosten en het meditterane gebied. Dat je daarbij het kruis van minder gezellige lieden beroert moge duidelijk zijn. En sommigen zijn machtig genoeg gebleken om het leven van Van Rijn ernstig te vergallen. Met name de Libanese "galeriehouder" Ali Aboutaam en de Amerikaanse gasboer James Ferrell zijn al jaren en jaren een forse pain in the ass. Maar inmiddels is de final countdown voor beide heren aangebroken. Op 2 juli maakten wij al melding van de arrestatie van Aboutaam in Genève en de Franse televisiereportage over Ferrell en diens louche contacten met de Hezbollah heeft de afgelopen week de interesse gewekt van twee grote Amerikaanse dagvodden (1).
Tussen de bedrijven door praaide Van Rijn ook nog even het pretentieuze veilinghuis Christie's. Dat had voor 7 juli jl. een uiterst zeldzaam Italiaans mozaïek uit de vroege middeleeuwen in de etalage gezet, dat fluitend tussen een halve en een hele meloen Pond zou hebben opgebracht. De kunstmusketier vermoedde dat het om een stuk ging dat ooit op Sicilië was gestolen en hij gaf Christie's een duwtje. Dat haalde geschrokken het kunstwerk van de veiling. Met de verklaring dat er mogelijk iets mis was met de provenance. Vervolgens alarmeerde Van Rijn een van zijn Italiaanse contacten. Die ging op snuffel en jawel, roos.
Binnenkort valt er bij Christie's een officieel Italiaans schrijven op de deurmat. En het kan kort of lang duren, maar het kostbare mozaïek gaat terug naar de plek waar het hoort. Stay tuned.

1. Zie het artikeltje "Bingo" dd. 18 juni jl.

  • Datum: .

maandag 16 juli-2012
Dat is me er eentje, die meneer Liwaa Smaisim. Da’s de huidige Iraakse minister van Tourisme en Archeologie. Die bijdehand heeft de USSA verzocht om alle oudheidkundige voorwerpen die de Amerikaanse troepen in 2003 achterover hebben gedrukt terug naar Baghdad te sturen. En dat zijn er nogal wat. Zo hebben de buitengewoon kunstzinnig aangelegde “bevrijders” bijvoorbeeld het hele Iraaks-Joodse archief leeggehaald, waar onder andere eeuwenoude Thora rollen en andere Hebreeuwse geschriften een plekje hadden gevonden. De Amerikanski’s hebben nu laten weten de helft van dat archief wel terug te willen geven. Volgens Liwaa was dat min of meer te verwachten, omdat de andere helft volgens hem naar Israël is verhuisd samen met zo’n duizend andere gejatte antiquiteiten. Drie keer raaien wat daar ook bij zat. Bingo. De Thora rollen. Waar haalt zo’n man het vandaan hè? Ongelooflijk. Stay tuned.

  • Datum: .

donderdag 8 november-2012
Het zit ze hoog. In Irak. Op 16 juli van dit jaar gooide hun minister van Tourisme en Archeologie Liwaa Smaisim hem al in de vijfde versnelling. Hij had namelijk aan de bevrijders in de USSA gevraagd of ze de antiquiteiten uit het Iraaks-Joods museum die ze in 2003 in Bagdad hadden gejat even wilden terugjonassen (1). De betrokken bevrijders waren bereid tot de helft gaan en Liwaa sprak daarop het vermoeden uit, dat de andere helft dan waarschijnlijk wel aan hun gappies in Israël was geschonken. Verder niks meer van gehoord. Tot vandaag. Ene Talal Zobai, voorzitter van de parlementaire commissie van Tourisme en Archeologie, blijkt de fakkel van Liwaa overgenomen. Volgens hem hadden de Amerikanski’s in juni 2003 de bewuste antiquiteiten onder hun protectie genomen met de ondertekende belofte de hele boel in 2005 weer terug te bezorgen. Maar wat is een belofte waard in de polletiek? Niet meer dan een hypotheekaftrek. En dat ze in Israël blij waren met de cadeautjes kon Talal zich best voorstellen. Want tot nu toe hadden ze daar niet veel om hun glorieuze Bijbelse verleden met enige hard evidence te onderbouwen. Buiten de sensationele vondsten in Ethiopië misschien (2).
Het lullige is, dat noch Liwaa noch Tala bewijs hebben voor hun stelling dat in ieder geval de helft van de schatten uit het Iraaks-Joodse museum naar Israël zijn verkast. En nu we het toch over verdwenen oudheden hebben, wat deed gekeeld Amerikaans ambassadeur en historicus Christopher Stevens in Benghazi? Nou, hij was daar ondermeer om een museum te openen. Een museum? Toch niet om de in 2011 gejatte “schat van Benghazi” een plekje te geven (3)? Of misschien de helft? Kan Chris iets van deze enorme professionele heist hebben geweten? Hij was in die periode in ieder geval de Amerikaanse liaison tussen Washington en de Libische overgangsregering. Suggestief steekpassje? Zeker. Maar gezien de talloze onduidelijkheden over de aanslag op Stevens is elk steekpassje valide. Stay tuned.

(1) Zie aflevering 4 van deze serie op die datum.
(2) Zie daarvoor bijvoorbeeld het boek “Zoektocht naar de heilige graal en de Ark van het Verbond” van Klaas van Urk (uitgeverij Elmar, ISBN 9038916302).
(3) Zie de drie afleveringen van "Ali Baba in Libië" van eind oktober, begin november 2011.

  • Datum: .

dinsdag 11 maart-2014
Het is dat zijn naam hier al eens eerder voorbij is gekomen. Anders hadden wij ook bij god niet geweten wie hij was. Joos de Momper. Was een Vlaamse Terpen Tijn uit de vroege zeventiende eeuw. En hij kon er wat van. Vonden de moffen indertijd ook, dus werden er nogal wat schilderijen van Joos uit Joodse boedels naar Duitsland afgevoerd. Na 1945 bleek het voor de weinige oorspronkelijke eigenaren die de oorlog hadden overleefd noch appeltje noch eitje om hun geroofde cq. afgeperste bezittingen terug te krijgen. Voor de familie van degenen die het niet hadden gered was het zo mogelijk nog moeilijker. En nog steeds woeden er op dit terrein de nodige veenbranden.
Een klein fikkie wordt vandaag geblust. In Frankrijk. Daar worden vandaag door minister van Cultuur Filippetti met een toefje pomp en een vleugje circumstances drie schilderijen overgedragen aan de rechtmatige eigenaar. Een “Madonna met kind” van een niet nader genoemde maestro, een damesportret van idem en een berglandschap van... Joos de Momper.
Brengt je onwillekeurig toch weer terug bij de gebeurtenissen in huize Roëll in 1999, waar een De Momper werd gejat en in een later stadium werd vervangen door een ander werk van Joos, maar dan wel een met een fantasievolle provenance (1). Een goed geheugen? Verrekte lastig soms. Stay tuned.

(1) Zie daarvoor de afleveringen 10 en 15 van de serie “Schilderachtig”.

  • Datum: .

Gianfranco Becchina lijkt de sjaak te wezen. En zijn vrouwtje Rosie het haasje. Wat ze gedaan hebben? Moet je dit even lezen. Nou is Gianfranco een ouwe Siciliaan, dus die is wel wat gewend. Maar voor zo'n keurige Tellgangster als Rosie moet dit toch stevig zijn aangekomen. Hoewel, hun nering in Basel verspreidt al jaren de geur van blauwe kaas uit 1812. Maar in dit soort handel is dat haast bon ton, ook al loop je af en toe wel eens tegen een zeperd op en moet je voor een kadi mea culpa prevelen. En dan? Dan ga je gewoon verder met waar je gebleven was en verras je je cliëntèle met nieuwe ouwe kunstjes die je louche vrienden voor je hebben opgedolven. En verwen je afgestudeerde kunstliefhebbers, museumdirecteuren, liefhebbers van Van Gogh (of ie nou Vincent heet of Theo) en meloenairs die van toet noch amon weten met een fris glaasje prik, Belugahapjes en lekkernijen uit het Berner Oberland. Opvallend detail, dat gisteren is weggebleven: in de affaire rond een van de inbeslaggenomen prijsstukken uit Gianfranco's voorraad zat ook de zogenaamde “Sleeping Beauty”. Een woestmooie antieke sarcofaag die ooit was verpatst aan de Japanse scharrelaar Noriyoshi Horiuchi. En wat had die boef ermee gedaan in mei 2013? In de etalage gezet van de Phoenix Ancient Art op Park Avenue in New York. En van wie is die deftige kunstschuur: de geboeders Aboutaam. En dan zijn we meteen thuis. Want over dat crimiduo, dat zich altijd mocht verheugen in de speciale aandacht van kunstridder Michel van Rijn, hebben we al heel wat dooie zeerollen volgeschreven in de loop der jaren. Oké, hun middelvinger was het enige zichtbare resultaat, maar als je in de financiering zit van allerlei interessante middenoostelijke baardgroepjes kan je blijkbaar een antiek potje breken bij westerse autoriteiten. De “sleeping beauty” is inmiddels terug waar ze hoorde. Voor de verdere verloop van deze historie heb je geen blindegeleidenhond nodig. Niettemin blijven we onze vinger aan de aorta houden. Wie weet valt er eindelijk eens iemand uit dit wereldje van zijn voetstuk. Stay tuned. 

  • Datum: .

Niet bij kunst alleen. De deze week op hun vestje gespuugde Gianfranco Becchina en zijn vrouwtje Rosie bezitten namelijk naast hun kunstnering ook een zeer exclusieve olijvenboomgaard op Sicilië (1). Met - hoe toevallig nou - uiterst interessante restanten van de Griekse nederzetting Selinunte een greppeltje verderop. Kat op de pancetta? Zoiets. En om nog een extra centje bij te verdienen gooi je er in je villa ter plekke nog een luxe bread & breakfast tegenaan. De schoorsteen moet blijven roken niet waar? 
Hoe lang Gianfranco en Rosie in wezen ongemoeid werden gelaten bij hun ondeugende handel? Lang. We zetten hem in zijn achteruit naar de vorige eeuw en duiken onder in hoofdstuk 3 van Michel van Rijn's tot nu laatste boek “Cuba Libre”. Gaat over een ontmoeting tussen de Hongaars/Britse onverlaat Bill Veres en Van Rijn's alter ego Axel de Saint Cyr. Waar praat je onder het eten over? Over je kunststukjes. En wie komt in het gesprek ineens voorbij? Juist. Gianfranco. Maar het begint met een meestervervalser: Aldo Fiorentini. En een door hem vervaardigde witmarmeren kouros die voor tien meloen bij het Getty Museum in de gleuf was geduwd (2). Lees en gniffel. Stay tuned.

(1) Zie voor dit ludieke echtpaar aflevering 7 van gisteren.
(2) Voor het begrip kouros verwijzen wij met graagte naar de firma Goegel. 

 
  • Datum: .