woensdag 7 november-2012
Onlangs wijdde het NOS-programma Andere Tijden een aflevering aan het boek “De donkere kamer van Damokles” van Willem Frederik Hermans, dat momenteel gratis door biebleden kan worden afgehaald aan de balie. Vijf jaar na de eerste druk in 1958 maakte Fons Rademaker er een film van, “Als twee druppels water”. De rolprent werd gefinancierd door lekkere wijfjesliefhebber Freddie Heineken (rip). Dat laatste zou volgens Andere Tijden min of meer desastreuze gevolgen hebben gehad. Aan de film werkte namelijk Freddie’s toenmalige bijslaap mee en toen die verkering uitraakte zou Freddie zo pissed-off zijn geweest, dat hij verder vertoning van de film verbood. Fons, Willem Frederik, iedereen de pleuris erin. Maar het was niet anders. Freddie’s woord was wet.
Hoe dit ook zij, het boek en de film gingen over het verraad dat de bescheiden electro-techneut Anton van der Waals tijdens WO II had gepleegd. Hij trad op als Engels agent en had dankzij de Duitse Sicherheitsdienst zulke overtuigende papieren, dat een hele reeks verzetsmensen erin stonken. Maar na de oorlog hield Anton vol, dat hij wel degelijk zijn orders voor het sinistere dubbelspel had ontvangen van een Engelse agent John cq. Emile Verhagen, die sprekend op hem leek. Pas een uur voor zijn executie trok hij dat verhaal in tegenover een smurf van Justitie en een boordje van de heilige drie-eenheid. Maar dat hoeft niet te betekenen dat er nooit een Verhagen hier namens de Britten actief is geweest tijdens de oorlog. Per slot gaat het hier om een onderdeel van het perfide England Spiel, waarbij de Britten in bezet Europa menig verzetsman en desnoods eigen agent de dood injoegen. In samenspel met een deel van Adolf’s geheimschrijvers als voorspel tot de tientallen jaren Koude Oorlog die na de Duitse overgave zou uitbreken (1).
Er was iemand die in verband met vertalingsactiviteiten ten behoeve van de moffen Van der Waals’ dossier een paar keer onder ogen had gehad. Dat was de jurist en schrijver Anton Roothaert, die na de oorlog een tijdje naar binnen zou zijn getrokken om zich te verantwoorden voor zijn pro-nazistische houding en zijn werkzaamheden voor de bezetter. Als je binnen zit heb je over het algemeen verder weinig te doen en ook omdat zijn familie buiten op een houtje beet nam Roothaert de pen ter hand en schreef in zijn bekende volkse stijl in een flow de tekst voor een nieuw boek. Toen kreeg hij bezoek van een collega: W.F. Hermans. Die zou het manuscript tegen een aardige bijdrage van Roothaert hebben overgenomen en het verder hebben ontwikkeld tot zijn boek “De tranen der acacia’s”, dat in 1949 de boekenwinkels inzeilde. Dat werd zo’n literair succes, dat W.F. nog een manuscript van Roothaert zou hebben overgenomen: “Tweelingselixer” en u voelt hem komen: dat zou “De donkere kamer van Damokles” zijn geworden.
Zo, dat was het hoofdgerecht. Nou nog het toetje. Er zou inderdaad ene Verhagen als agent in Nederland hebben rondgestruind. Hij was een bekende ondernemer uit Roermond, die tot 1972 onder een aangenomen naam zou hebben geleefd en niet zuinig zou hebben geboerd. Ten tijde van de perikelen rond “Als twee druppels water” zou hij dikke mik zijn geweest met Freddie Heineken. Mogelijk dat daar de reden ligt voor het verbieden van de film. Een vriendendienst. Verhagen verhuisde vervolgens naar Zwitserland en behoort volgens de laatste berichten nog steeds tot de levenden. De rijke levenden. Lekker toetje hè? Stay tuned.

(1) Vgl. de lotgevallen van driedubbelspion Gerrit Reede, die binnen dat kader onder andere huishield in de communistische verzetsgroep CS 6. Samen met de latere Prins Bernhard-adept Cas de Graaf en diens gabber Christiaan Lindemans aka King Kong. Op naar onze zoekmachine.

dinsdag 7 mei-2013
Beetje laat. Maar toch. Dankzij een ijverige lezer kregen we een NRC-artikel van 26 april in onze gleuf. Ging over de nalatenschap van W.F. Hermans (rip), een van de ouwe rotsen in de moderne Nederlandse literatuurbagger. Er zijn tijden geweest dat de geschatte waarde van die nalatenschap - alles wat er in zijn werkkamer stond, lag of hing - in de tonnen liep. Daar is blijkbaar fors de mot in gekomen, want de stichting Onterfd Goed uit Den Bosch gaat nu een prijsvraag uitschrijven die een oplossing moet bieden voor het onderbrengen van die hele zooi. Wie met de beste oplossing komt aanzeilen kan de collectie voor 5500 euro overnemen. Heb je een mazzeltje want de huidige waarde wordt geschat op rond de 10.000 euro. Maar wat moet je bijvoorbeeld met een zootje antieke tikmachines? Kan je tegen de buren zeggen, dat ze van W.F. waren. Nou, daar vallen ze echt van achterover. Het is dat er zo'n heisa is geweest rond die film “Als twee druppels water”, die koterhopser Freddie Heineken (rip) had betaald. Anders weet straks noch man noch hond nog wie W.F. ook weer was.
Hoe het komt, dat zijn spulletjes zo zijn gedevalueerd? Geen idee. Dit misschien? Daar schrijf je je nou al die jaren de vellen voor. Mocht u een koter met schrijftalent hebben, raad hem of haar dan aan in de voetsporen te treden van zoiets als Heleen van Royen. Veel kut, veel neuken, dan heeft je koter nog kans om in Nederland onsterfelijk te worden.

Ouwe meuk gisteravond. Bernhard revisited. Alweer 15 jaar onder de tegels in Delft. Voor de zoveelste keer beelden uit zijn feestelijke oorlogstijd, van Evita, van tante Greet Hofmans, van de Lockheed-affaire, van skitochtjes, van boottochtjes, van vliegtochtjes, van optochtjes, van Jut Broertjes, Jul Tromp en Rik Felderhofhond, etcetera, etcetera. Heel voorzichtig nog wel in de voice over een verwijzing naar Bernhard's lidmaatschap van de NSDAP, maar niks over zijn lidmaatschap van de SS. Laat staan over zijn spionagewerkzaamheden voor de Abwehr, zijn sollicitatiebrief van 24 april 1942 aan de Führer, zijn connectie met sinistere ondernemingen als Permindex en Comtrax, zijn bezoekjes aan de beruchte Mount Kenya Safari Club, zijn Bilderberg, zijn Panda, zijn 1001, zijn “mannetjes” van het schaduwcommando, zijn betrokkenheid bij drugshandel etcetera, etcetera. Hier en daar misschien licht apocrief, maar wel allemaal terug te vinden in onze kolommen. Ja, we weten het, “Andere Tijden” is geen vehikel voor spit- en graafwerk. En trouwens, wie heeft er nog belangstelling voor de wederwaardigheden van Willy's opa in de vorige eeuw? Het is net als bij Bouterse of die oudjes die na WO II in Indonesië hebben huisgehouden: morgen is interessanter dan eergisteren. Stay tuned (JP).